Aanbieders van asp gaan zware tijden tegemoet. Hun aanbod blijkt nauwelijks afgestemd op de wensen van potentiële gebruikers, zo blijkt uit een onderzoek van de Erasmus Universiteit en CMG. Bovendien zullen veel asp’s binnenkort failliet gaan of gekocht worden. Echte succesverhalen zijn er, althans in Nederland, nog niet.
De internationale enquête is voortgekomen uit een onderzoek naar modularisering van applicaties en outsourcing door Thomas Kern, universitair docent Informatiewetenschappen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Samen met Wim Teunissen, business consultant bij CMG, neemt hij de gebruikerskant van asp onder de loep. Kern en Teunissen verwachten hun definitieve rapport dit voorjaar te publiceren.
Kern: ""We doen geen voorspellingen over het verloop van de markt, ons onderzoek gaat over zakelijke vraagstukken. We halen de hype ervan af, en kijken naar de ervaringen en verwachtingen van gebruikers. Vanaf de opkomst van asp is er heel veel hype gecreëerd, vooral door de aanbieders. Tot nu toe zijn alle rapporten die verschenen, gebaseerd op verhalen van leveranciers. Die hebben een beeld, maar dat verschilt radicaal van dat van de gebruiker. In het midden gaapt een groot gat, dat wordt veroorzaakt door de hype."
Gebruikers zien asp volgens Kern in de eerste plaats als een uitbreiding van eenvoudige standaardprogramma’s, niet als optie voor de bedrijfskritische functionaliteiten. Aanbieders die cruciale applicaties aanbieden als asp-dienst, zullen daarom minder winst maken. Maar zelfs bij algemene programma’s is de marge laag, wat betekent dat die aanbieders het van de volumemarkt moeten hebben. Asp-aanbieders daarentegen gaan in hun bedrijfsmodel uit van hoge marges op hun diensten.
Internethype
Uit het onderzoek blijkt dat er duidelijke overeenkomsten zijn tussen asp-aanbieders en de vele dotcom-bedrijven die nu in problemen verkeren. De prijzen die asp’s rekenen dekken in veel gevallen nauwelijks de kosten. Net als bij dotcoms vliegt bij sommigen het geld de deur uit. Dat konden ze zich veroorloven zolang ze meedreven op de internethype, maar ook in deze sector beginnen financiers kritische vragen te stellen.
Hierdoor zijn ook potentiële klanten kritisch, omdat ze de ene na de andere aanbieder in het niets zien verdwijnen. Ook dit is een belangrijke reden dat ondernemingen uitsluitend algemene software willen uitbesteden: die programma’s kunnen ze eenvoudiger bij andere partijen aanbieden als de asp failliet gaat. Kern: "Veel internationale asp’s zijn zelf dotcom-start-ups. Ze zijn erg afhankelijk van de klanten, en vaak ver verwijderd van winstgevendheid. Klanten vragen zich dus af of hun leverwancier er over een jaar nog wel is."
De onderzoekers voorspellen, overigens net als een aantal onderzoeksbureaus, radicale consolidatie op de asp-markt. Een van die consolidatiebewegingen is de trend dat grote ondernemingen, als Perot Sytems en Cap Gemini, veel in die markt investeren en overgebleven asp’s opkopen. Daarnaast verwachten zij fusies. Kern: "Het komt er uiteindelijk op neer hoeveel vermogen en middelen ze hebben. Als ze niet genoeg reserves hebben, komen asp’s in problemen." Het belangrijkste wat asp’s moeten doen om hun bedrijf, en zelfs de hele bedrijfstak, levensvatbaar te houden is het wekken van vertrouwen bij de klanten.
Risico’s
"Daarvoor is het belangrijk dat de risico’s worden teruggebracht. Dat is geen kwestie van perceptie, er bestaan echte problemen. Netwerken zijn bijvoorbeeld lang niet altijd veilig. Maar er zijn ook veronderstelde gevaren, dat hangt van de applicatie af. Het risico heeft overigens vooral te maken met de opslag van data, meer dan met het verkeer."
Asp zou goed op gang kunnen komen als er in Nederland meer succesverhalen naar buiten zouden komen. "Succes van de moet op lange termijn bewezen worden, en dat is bij de providers nog geenszins het geval. Die verhalen moeten naar buiten. Een klant wil zich niet bezighouden met specificaties, die wil in de ochtend inloggen en de rest van de dag probleemloos werken. Als asp’s kunnen laten zien dat het werkt, gaat het lopen. Maar veel asp’s maken zich druk om de concurrentie, en willen niet teveel informatie vrijgeven. Op hun website nomen ze wel klanten, maar ze vertellen niet wat ze daar hebben gedaan. In de Verenigde Staten is dat beter geregeld en zijn honderden succesverhalen gepubliceerd."
Contract
Een addertje onder het gras is voor de gebruikers het contract. De typische asp-overeenkomst blijkt een looptijd te hebben van een of twee jaar. Dit gaat ten koste van de veelgeroemde flexibiliteit, waarvoor juist een contract van enkele maanden logisch zou zijn. De contracten zijn afhankelijk van de lease-overeenkomsten die asp’s zelf hebben gesloten. Kern: "Wat gebruikers eigenlijk doen is zichzelf volledig binden. Het knelpunt is dat de asp de licentie koopt voor de gebruiker, en de kosten bij zijn klant in rekening brengt. Dit is een zaak voor juristen, want de grote vraag is: op wiens naam staat die licentie?"
In de Verenigde Staten is de asp-markt verder ontwikkeld, vooral door bedrijven die bereid zijn risico’s te nemen, en positieve verhalen die bekend zijn geworden. Veel potentiële gebruikers weten niet wat asp is, en wat de voordelen kunnen zijn. Dit neemt volgens Kern niet weg dat er echte voordelen zijn. Gebruikers raken de complexiteit van IT-beheer kwijt, en zijn ondanks de beperkingen flexibeler dan wanneer ze zelf hun infrastructuur beheren. De IT-uitgaven lopen terug, en de uitgaven die gebruikers doen zijn voorspelbaar, omdat het gaat om vaste kosten per maand.
Ze hoeven zich bovendien niet meer zelf bezig te houden met het opwaarderen van software als er nieuwe versies uitkomen. Wim Teunissen: "Asp wordt vooral een alternatief voor kleine en middelgrote bedrijven. Die krijgen toegang tot functionaliteiten waar ze eerst geen geld voor hadden. Het is ook een uitstekend model voor start ups, die niet veel willen investeren in hun IT-infrastructuur. Hiermee lopen ze minder risico."
