Ik ben een onvoorwaardelijk voorstander van Linux en alle andere Open Source Software (OSS) producten. Het concept achter OSS is ideaal voor de nieuwe generatie Internet-systemen. OSS zal leiden tot een blijvende verschuiving in het evenwicht in de IT-industrie, maar kent ook nadelen. Omdat OSS zelf geen omzet genereert, vindt de verschuiving plaats in de rest van de IT-industrie. Dit heeft gevolgen voor de bestaande IT-leveranciers en zal ook een aantal nieuwe spelers opleveren.
Er zijn veel manieren om IT-leveranciers in te delen, maar laten we voor het gemak acht groepen onderscheiden: (a) hardware, (b) systeemsoftware, (c) ontwikkeltools, (d) standaardpakketten, (e) maatwerkapplicaties, (f) ondersteuning, (g) opleidingen en (h) consultancy. In deze brede context heeft OSS alleen gevolgen voor (b), (c) en (d), en ik schat dat dit bij elkaar niet meer is dan 15 procent (?) van de totale omzet.
Verder is het onwaarschijnlijk dat OSS de commerciële software volledig van de markt zal verdringen. Linux zal NT nooit geheel vervangen, en een OSS-database zal nooit in de plaats komen van DB2. Hierdoor is het onwaarschijnlijk dat OSS meer dan 10 procent van de IT-industrie raakt. Dit zal de kosten van sommige componenten reduceren. Tegelijkertijd zal de ondersteuning verschuiven, waardoor licentiekosten gedeeltelijk worden vervangen door onderhoudskosten. De conclusie is dat OSS geen grote invloed op de totale IT-kosten zal hebben. Beweringen dat OSS tot een enorme kostenverlaging zal leiden, zijn sterk overdreven, net als destijds de beweringen dat PC’s goedkoper zouden zijn dan traditionele vormen van automatisering.
Op de analogie tussen de vermeende kostenbesparing van OSS en PC’s wil nog ik wel even doorgaan. De PC bleek ongeveer twee keer zo duur in gebruik als een terminal, maar voor die kostenstijging kregen we ook veel terug. Het grafische gebruikersinterface maakte een heel scala aan nieuwe applicaties mogelijk, zoals e-mail en spreadsheets. Daarnaast bleven de oude gegevensverwerkende applicaties gewoon bruikbaar. Als kostenbesparing niet het sterke punt van OSS is, wat dan wel?
Eén invloed is onvermijdelijk, maar niet per definitie wenselijk. Alle nieuwe technologieën beginnen bij techneuten, die dol zijn op alles wat nieuw en interessant is. In dit geval zijn Windows en NT routine geworden, en is Linux spannend. Zakelijke overwegingen en reële voordelen spelen geen rol, met name omdat de beslissers op dat moment nog te ver van de technologie afstaan om een remmende invloed te kunnen laten gelden. Merk op dat deze vroege invloeden geen effect hebben op grootschalige systemen als MVS of Unix, al zal dat later wel het geval zijn. Dank zij de invloed van de techneuten, die destijds de PC naar voren schoven zonder over architecturen na te denken, zitten we nu met de dikke client-architectuur, met alle problemen van dien. Mogelijk is men zich deze keer wel bewust van de behoefte aan technische architecturen, zodat Linux en dergelijke gepositioneerd kunnen worden binnen de Appliance/Application/Data-serverarchitectuur zonder dat alles direct vervangen hoeft te worden.
Een sterk punt van OSS is de keuzevrijheid. De monopolistische systemen van IBM in het verleden en Microsoft nu hebben de neiging de vooruitgang te verstikken.
Is zo’n monopolie eenmaal gevestigd, dan wordt productontwikkeling verder gedicteerd door het streven naar winst. De OSS-gemeenschap heeft die beperking niet. Integendeel, de belangrijkste drijfveer is het vestigen van reputaties door productinnovatie, waarbij status belangrijker is dan persoonlijk of zakelijk gewin. Dit zal naar alle waarschijnlijkheid altijd zo blijven, omdat de winstmakers zich zullen richten op ondersteuning en diensten, terwijl er steeds meer enthousiastelingen bijkomen die OSS-producten ontwikkelen.
Maar laten we de schaduwzijde van OSS niet vergeten. De broncode van Linux is algemeen beschikbaar. Het is belangrijk dat zakelijke gebruikers alleen de officiële versies van Red Hat, Caldera en dergelijke gebruiken. Het mag niet zo zijn dat techneuten het Internet doorspitten op zoek naar ‘fixes’, want dan is het systeem niet langer onderhoudbaar. Het grote voordeel van Linux boven de commerciële alternatieven is het enorme legioen ontwikkelaars dat erbij betrokken is. Dit is alleen mogelijk omdat de broncode openbaar is. Maar dit betekent ook dat die akelige hackers op de hoogte zijn van alle interne details van het besturingssysteem. Dit is een permanente bron van zorgen voor NT, maar het is voor een hacker makkelijker om Linux binnen te dringen dan NT. Die kwetsbaarheid wordt enigszins gecompenseerd doordat Linux op een veiliger model is gebaseerd dan NT, maar de dreiging kan niet worden genegeerd.
Martin Healey, pionier ontwikkeling van op Intel gebaseerde computers en c/s-architectuur. Directeur van een aantal IT-bedrijven en professor aan de Universiteit van Wales.
