De eer de eerste te zijn geweest is voor de Stichting Ideële Reclame. De campagne "de maatschappij dat ben je zelf" was het motto. Dat het item nu ook inderdaad op de agenda komt heeft de andere Sire van de week bekend gemaakt: met individualisering alleen komen we er niet; om de boel een beetje bij elkaar te houden is het nodig dat we allemaal ons steentje bijdragen. Verder kijken dan de neus van de ‘calculerende burger’ lang is, bedoelde Ze volgens mij.
Wat kunnen we daaronder zoal verstaan? Niet alleen bikkelen voor de baas of voor de beursgang, maar ook eens voorzitter zijn van de tennisclub. Of Warchild helpen met zijn Feast for Peace. Of meedoen binnen een Raad van Toezicht in de gezondheidszorg. Ga eens een paar uur – hulde voor Fenit en ICT/NL – voor de klas staan. En wat te denken van de OR in je eigen bedrijf? De meeste mensen voelen met hun klompen aan dat de maatschappij ze nodig heeft, maar nu we ‘alles’ hebben is tijd de nieuwe schaarste. Ik denk dat veel organisaties hun mensen kunnen en willen helpen om die tijd te vinden.
Er is een mooie ‘one liner’ in omloop die aangeeft dat er meer is in het leven dan geld verdienen: ‘People, Profit en Planet’ – dat is waar het om draait. Mooi beeld dat meestal gebruikt wordt om aan te geven dat we zuinig moeten zijn op de bronnen die de aarde ons geeft. Op is op, heeft de Club van Rome ons in de zestiger jaren uitgelegd. Een gebeurtenis die de huidige vijftigers in hun jeugd toch aardig geraakt heeft, getuige het zoeken naar ecologisch, maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen, en naar groen investeren.
Met de verkiezingen in het vooruitzicht zou ik de lijn nog even door willen trekken. Juist in deze tijd van niet zo heel interessante politieke debatten keert menigeen uit ‘het ‘bedrijfsleven de politiek de rug toe. Ze doen maar, daar in Den Haag, ze snappen toch niet hoe het met, en ze zijn vooral bezig met het poetsen van hun eigen ego. Enfin, u komt ook wel eens op borrels�
Juist in de ICT-wereld wordt met verbazing waargenomen hoe traag ‘ze’ ontdekken wat ICT voor de structuur van de overheid kan betekenen en voor de interactie met de burgers. Kennelijk deelt de ICT-wereld zijn kennis te weinig met die andere wereld.
De democratie veronderstelt dat wij als burgers klussen delegeren aan onze gekozen volksvertegenwoordigers. Dat lukt des te beter naarmate onze zaakwaarnemers in het openbaar bestuur breder zijn ontwikkeld. Nu heb ik de statistieken er niet op nageslagen, maar ik weet wel zeker dat de meeste politici niet kunnen bogen op een carrière in de ICT of het bedrijfsleven, voordat zij op stad of land gingen letten. Gemeenteraden worden bevolkt door onderwijzers en ambtenaren, die van hun baas kennelijk meer gelegenheid krijgen om tijdelijk in deeltijd op de gemeenschappelijke winkel te passen.
We missen dus bepaalde ervaring en competenties op die plekken. Daar valt zeker iets aan te doen. Injecties met mensen met andere ervaring. Ik geef uit de losse pols een paar argumenten waarom dit voor individuen, maar ook voor bedrijven een interessante optie is. (Voor de andere verwijs ik u naar de Sire(s).)
In de politiek gelden soms andere wetten dan het recht-toe-recht-aan denken in bedrijven. Voor de wendbaarheid en voor de vaardigheden van toekomstige managers zou het niet verkeerd zijn als ‘politiek actief zijn’ studiepunten in het management-developmentprogramma op zou leveren. Je leert er goed na te denken over de langere-termijneffecten van bepaalde maatregelen, en het is ook een goede oefening in systeemdenken.
Besturen met de Wet Openbaarheid van Bestuur in je nek is bovendien heel goed voor de ontwikkeling van een zeker ethisch maatgevoel waarmee men in het bedrijfsleven ook zijn voordeel kan doen. En zonder emotionele intelligentie kom je in de politiek ook al niet ver.
Dan een argument van heel andere orde: wanneer bedrijven mensen zouden stimuleren deel te nemen aan het openbaar bestuur, dan geven ze daarmee een interessante invulling aan hun maatschappelijke ambities. Het is een concrete invulling van de ‘People Profit Planet’ gedachte. Nog niet gebruikelijk, maar toch.
En als ik soms zie hoe krampachtig mensen tobben over de invulling van een ‘sabbatical’, dan geef ik ze bij deze een prachtig alternatief voor de reis naar Nepal, of de zeiltocht om de wereld: neem een voorbeeld aan Beatrix: onze meest vooraanstaande vrijwilliger.
Nu de tijd van de beoordelingen en de jaarplannen weer voor ons ligt, adviseer ik dan ook om in uw volgende persoonlijk ontwikkelplan eens een maatschappelijk of politiek balletje op te gooien. Opent u maar eens een hoofdstukje burgerschapscompetenties, als uw persoonlijke bijdrage aan de operationalisering van People, Profit en Planet.
Trude Maas is werkzaam bij Hay Nederland en daar verantwoordelijk voor de sector ICT-dienstverlening. Ze is commissaris bij ABN/Amro en voormalig senator voor de PvdA.
