Haat IT vrouwen? Haten vrouwen IT? Veroorzaakt het ene verschijnsel noodzakelijkerwijs het andere? Wordt de IT-sector voornamelijk bevolkt door als jongetjes op techniek gefixeerde mannen – Jungs archetype van de puer aeternus – die liever niet met meisjes spelen? Of wordt de relatie tussen vrouwen en IT in de kiem gesmoord wanneer de jongens lego krijgen en de meisjes de barbiepop? De oplossing voor het vrouwentekort is eenvoudiger dan men wel eens denkt: er zullen meer vrouwen in IT gaan werken, wanneer er meer vrouwen in IT werken.
Dat er iets mis is met de aantrekkingskracht tussen vrouwen en IT is evident. De relatie is ijskoud en bezig verder af te koelen. Ondanks alle goed bedoelde pogingen om meisjes meer te interesseren voor computers – "Patrick geef die muis nu ook eens aan Jasmijn" – daalt het percentage vrouwen in IT. Op feestjes van de afdeling IT wordt doorgaans niet gedanst en er zijn zelden zelfgebakken pasteitjes bij de inwijding van nieuwe servers.
Is het erg dat IT zo’n mannenzaak is? Sherry Turkle, een professor sociologie aan het Massachusetts Institute of Technology, vindt van wel. Ze zegt in de New York Times: "Je hebt hier de snelstgroeiende sector van de economie en de cultuur, een sector die beschouwd kan worden als de motor van de nieuwe economie. Steeds minder vrouwen maken deel uit van het technisch geschoolde kader dat deze motor gaande houdt. Dat is een slechte zaak."
Pamela Haag, stafmedewerker van de American Association of University Women, heeft een andere invalshoek. Zij is van mening dat als vrouwen ontbreken bij het ontwerpen van technologie, deze technologie ook minder mensen zal aanspreken. Is het daarom dat vrouwen vaker klagen over computers en software dan mannen?
Daling
De cijfers liegen er niet om. Terwijl er in de Verenigde Staten een alarmerend tekort is aan geschoolde IT’ers – volgens Meta Group meer dan een half miljoen – en er een enorme opwaartse druk is op de salarissen, daalt het percentage vrouwen in de IT. Tussen 1990 en 1999 daalde het percentage vrouwen in de IT van 35 naar 29 procent. Het personeelstekort in de IT wordt opgevuld met experts – let wel, mannen – uit landen als India, Rusland en Israël.
Ook aan de top van de meeste Amerikaanse IT-bedrijven is de vrouw een zeldzaam verschijnsel. Hewlett-Packard heeft ‘zijn’ Carly Fiorina, maar daarmee zijn we in de VS uitgeteld. Nederland had Nina Brink (World Online) en Mary Coleman (Baan). Maar die zijn zelf uitgeteld.
De verwachting is dat het percentage vrouwen in IT nog verder zal dalen. Waarom? Het aantal vrouwen dat zich met computerwetenschappen bezighoudt aan Amerikaanse universiteiten daalt ten opzicht van het aantal mannen. Nog opzienbarender is echter dat veel vrouwen die reeds jaren ervaring hebben in IT deze branche verlaten. En dat terwijl vrouwen in IT flink meer verdienen dan in andere sectoren van de economie.
Klachten
Dat mensen in de economie een sector verlaten waar de salarissen door de zolder gaan is bijna net zo ongewoon als het omhoog zien stromen van water. Wat is hier aan de hand? Onderzoek wijst op een waslijst van klachten: vrouwen verdienen nog steeds minder dan mannen, vrouwen hebben minder kans op promotie, vrouwen voelen zich niet op hun gemak in de mannenwereld van IT, de onregelmatige uren en lange werkweken zijn niet te combineren met het moederschap.
In Nederland is de situatie niet veel anders. Computable schreef 29 oktober 1999 over een onderzoek van FNV Bondgenoten (IT laat vrouwen in de kou staan); uit het onderzoek bleek dat slechts 11 procent van de Nederlandse automatiseerders vrouw is. Bijna de helft van alle vrouwelijke IT-medewerkers onder de vierentwintig jaar zei in het jaar voorafgaande aan het onderzoek haar baan op. Volgens FNV Bondgenoten doen IT-bedrijven veel te weinig om vrouwen aan zich te binden.
In de jaren zeventig en tachtig was er in de VS een opleving in de belangstelling van vrouwen voor technische vakken. De vrouwen die toen ingenieur of systeemanalist werden moesten hard knokken voor een gelijkwaardige behandeling in de collegebanken en op de werkvloer. Gail McCarthy directeur technologie van Electric Power Research in Palo Alto verklaart in Network Fusion dat de vrouwen die afstudeerden in de jaren zeventig en tachtig geloofden dat ze de laatste generatie zouden zijn die barrières moesten doorbreken. Dat blijkt nu ijdele hoop geweest te zijn. Hun dochters piekeren meestal niet eens over een technische carrière.
Imago
Een veelgehoorde klacht is dat vrouwen worden afgeschrikt door het imago van IT. "Het beeld van de witte, mannelijke anti-sociale techneut die alsmaar achter zijn computer zit, schrikt ons af," zegt Denise Gurer, een IT-medewerkster bij 3Com in Santa Clara. Dilbert is geen aantrekkelijk rolmodel voor vrouwen. Anderen zeggen dat meisjes al op jeugdige leeftijd een hekel krijgen aan de gewelddadige computerspelletjes die hun broertjes spelen. Wat trouwens nog niet verklaart waarom de specifieke computerspellen voor meisjes slecht verkopen.
In april 2000 verscheen in de VS een rapport, getiteld Tech-Savvy: Educating Girls in the New Computer Age". Eén van de samenstellers, de hierboven reeds genoemde MIT professor Sherry Turkle zegt dat uit het rapport blijkt dat meisjes een anti-computer attitude hebben, die zij omschrijft met "we kunnen het wel, maar we willen het niet." Waarom dan niet? Volgens het rapport menen veel meisjes dat werken met computers vervelend en anti-sociaal is.
De meisjes beschouwen zichzelf vaak sociaal en moreel superieur aan jongens die niets liever doen dan met machines frutselen. Ze zien een carrière in IT als een verspilling van talent en geloven dat jongens er alleen voor kiezen "omdat ze veel geld willen verdienen". Geld alleen is voor veel vrouwen niet een voldoende motivatie. Dat blijkt wel uit het feit dat veel vrouwen, ondanks de goede betaling, toch in groten getale IT de rug toekeren. Vrouwen willen vaker dan mannen het gevoel hebben ook ‘iets goeds’ te doen met hun werk.
Oplossing
Uit een recent artikel in het Amerikaanse blad CIO Magazine getiteld ‘Why Women Hate IT’ kan men de conclusie trekken dat vrouwen slecht gedijen juist omdat ze overal zo in de minderheid zijn. Het blad beschrijft hoe de National Security Agency (NSA), een topgeheime overheidsorganisatie die zich bezighoudt met het bedenken en breken van codes, er al jaren in slaagt een groot aantal vrouwelijke IT’ers, ingenieurs en wiskundigen vast te houden ondanks het feit dat deze overheidinstelling lagere salarissen betaalt dan het bedrijfsleven Een belangrijke reden lijkt te zijn dat 41 procent van de IT staf reeds vrouw is. Daar ligt dus de oplossing: er zullen meer vrouwen in IT gaan werken als er meer vrouwen in IT werken.
