Dit najaar begint nl.tree, het consortium van negen Nederlandse kabelbedrijven met de groots opgezette aansluiting van alle instellingen voor basis-, voortgezet, beroeps- en volwassenenonderwijs. Het landelijk breedbandig PC-netwerk, bekend als Kennisnet, sluit de komende twee jaar zo’n drie miljoen leerlingen op Internet aan.
Nl.tree-directeur Erik Zegwaart maakt zich in Den Haag op voor de aanleg. "Het wordt twee jaar lang een ongelofelijk gekkenhuis om alles op tijd klaar te krijgen." Alle scholen moeten in twee jaar tijd op Kennisnet zijn aangesloten. Dat is heel snel, weet Zegwaart, die eind jaren tachtig ervaring opdeed met dergelijke grote projecten bij Surfnet en later bij A2000 in Amsterdam. Toch gaat het de overheid, ondanks de voortvarende aanpak van nl.tree, nog niet snel genoeg.
Alle scholen krijgen een technicus van een van de kabelbedrijven op bezoek, die de netwerkaansluiting verzorgt. Zit het wandcontact goed, dan is het aan de school om de lokale computers op Kennisnet aan te sluiten.
Uniforme aansluiting
Dankzij Kennisnet hoeven "scholen minder na te denken over alle techniek die erbij komt kijken", legt Zegwaart uit in zijn kantoor bij de Scheveningse Bosjes. De kabelaars staan garant voor de beschikbaarheid en de kwaliteit van het netwerk. "Het werkt, zo hebben we bewezen. En die aansluiting is straks landelijk geregeld."
Via de kabel krijgen alle scholen een uniforme aansluiting. Daarmee bedoelt Zegwaart niet alleen de kabel, maar ook het protocol voor dataverkeer, adressering, bandbreedte en diensten. Voordeel: "Vindt een school in Friesland iets slims uit op het gebied van beveiliging, dan kan het ook in Limburg toegepast worden." Staat in Amsterdam het serverpark, vanuit Den Haag zijn straks zo’n vijftig à zestig medewerkers bezig met regie en kwaliteitsbewaking. In het land zullen nog eens honderden medewerkers bezig zijn met het aansluiten en realiseren van Kennisnet. Hoewel nl.tree zich niet gaat bemoeien met de inhoud van het netwerk, zullen leerlingen via Kennisnet niet direct op Internet komen. "De anarchie van het Internet wordt niet rechtstreeks aan scholen doorgegeven."
Censuur
Hiermee wil Zegwaart kritiek pareren van systeembeheerders op scholen die reeds beschikken over een computernetwerk en een aansluiting op het Internet, als zou Kennisnet censurerend optreden. Strenge toegangsbeperkingen waren in eerste instantie de wens van de opdrachtgever, de overheid. "Zo van, niets mag, tenzij het is goedgekeurd."
Pragmatisch is dat niet, vindt Zegwaart. "Op verzoek van scholen zullen we bepaalde gebieden op Internet afsluiten, maar dat gaan we niemand opleggen." Nl.tree wil zich niet bemoeien met de inhoud. "Net als KPN stelt over telefoonverkeer, hebben we geen boodschap aan de boodschap". De discussie hierover is nog niet voorbij. "Mogelijk leggen we de verantwoordelijkheid hiervoor gewoon bij de school. Technisch kan dat."
Bannerreclame
Een ander geopperd bezwaar over Kennisnet, is de mogelijkheid dat bedrijven het gaan gebruiken voor reclame en andere commerciële doeleinden. Een zijdelingse opmerking hierover van onderwijsminister Loek Hermans mondde uit in een discussie tussen hem en de Tweede Kamer over het vrijwaren van de kinderen van reclame. Zegwaart verwacht niet dat reclame op Kennisnet oncontroleerbaar is. Reclame zal niet meteen bij de eerste aanleg direct voor problemen gaan zorgen.
"Bedrijven als Coca Cola, Nike en banken hebben hun imago zorgvuldig opgebouwd en willen dat behouden. Goede spelregels en adequate controle zijn voldoende om uitwassen op een aanvaardbaar niveau te houden." Belangrijker lijkt hem dat een bedrijf andere belangen kan hebben om aan Kennisnet mee te doen, zoals voor praktijktesten van nieuwe hardware, het ontwikkelen van software en communicatiediensten. Een bedrijf kan veel opsteken over online leren, een volgens Zegwaart zeer belangrijke trend. Welke interactie werkt en welke niet. Dan heeft een leerling nog geen bannerreclame gezien."
Verdienen
Aan het onderwijsnetwerk kunnen bedrijven veel geld verdienen, voorspelt de nl.tree-directeur. Via het netwerk kan een school veel taken uitbesteden die niet tot de kerntaken van het onderwijs behoren: het maken van lesprogramma’s, inkoop van leermiddelen en schoolvoorzieningen, systeembeheer, leerlingen- en salarisadministratie. Die bedrijvigheid barst volgens hem binnenkort in alle hevigheid los. "Dit is nog maar het begin."
Hoofdaannemer
Nl.tree is de hoofdaannemer van Kennisnet: het netwerk van bij elkaar bijna 12.000 instellingen in het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en in de beroeps- en volwasseneneducatie. In het verschiet ligt de aansluiting van bibliotheken, musea en onderwijsondersteunende instellingen. Uiteindelijk zullen er meer dan twee miljoen gebruikers zijn.
De missie van nl.tree is het leveren van breedband-multimediadiensten met een educatieve doelstelling zoals video-, data- en telecommunicatiediensten. Het bedrijf zal daartoe contracten gaan afsluiten met ‘content providers’: educatieve uitgevers, musea, bibliotheken en andere kennisinstellingen om ervoor te zorgen dat nieuwe toepassingen succesvol op Kennisnet kunnen worden ontwikkeld en aangeboden aan de gebruikers.
Verenigd via Nl.tree verwierven eind vorig jaar negen kabelbedrijven de opdracht van het ministerie van Onderwijs om het netwerk aan te leggen; de kabel is dan ook de basis van het netwerk. Elke kabelmaatschappij is in het eigen werkgebied verantwoordelijk voor het fysiek op Kennisnet aansluiten van de instellingen.
