Edward Iacobucci (47) is opgestapt bij Citrix Systems. Kennelijk moesten er koppen rollen nadat het aandeel van het softwarebedrijf uit Florida in twee maanden tijd 85 procent was gekelderd. Oprichter Iacobucci besluit dat een ervan zijn eigen kop moest zijn, als gefrustreerde aandeelhouders de ene na de andere rechtszaak aanspannen tegen zijn bedrijf. Ook ceo Mark Templeton kondigt zijn aftreden aan. Zal, na het wegvallen van beide heren Citrix ooit nog de ‘Cisco van de asp-revolutie’ worden?
De duikvlucht van Citrix begint in maart 2000 als alle high tech fondsen met de Nasdaq naar beneden tuimelen. Handelaren die de markt afsnoepen naar koopjes, snaaien de aandelen Citrix bij bosjes op. De inkomsten groeien bij Citrix immers al achttien kwartalen lang en volgens analisten is het einde niet in zicht. Het bedrijf heeft een stabiele klantenkring van kleine en middelgrote bedrijven die de software van Citrix gebruiken om Windows applicaties via servers te distribueren over bedrijfsnetwerken. Verder – zo menen insiders – heeft Citrix een gouden toekomst in de nieuwe wereld van de application service providers (asp’s).
De koopjesjagers krijgen echter het deksel lelijk op hun neus. Begin juni waarschuwt Citrix dat de winst over het tweede kwartaal van 2000 niet meer dan 9 tot 11 dollarcent per aandeel zal zijn. In het tweede kwartaal van 1999 boekte Citrix nog een winst van 16 dollarcent per aandeel. De oorzaak zit volgens de top vooral in een veranderende berekening van de inkomsten. Leveranties aan kleine en middelgrote bedrijven worden als inkomsten geboekt zodra de geplastificeerde dozen bij de distributeur aankomen. Leveranties aan grotere klanten gaan via Internet en worden pas afgerekend als de software is geïnstalleerd bij de eindgebruikers. Omdat Citrix steeds meer grote klanten krijgt, schuiven de inkomsten verder naar achteren.
Volgens de top van Citrix is het allemaal tijdelijk ongemak. Toch spoeden de aandeelhouder massaal naar de nooduitgangen en de advocaten "Citrix stuurt Nasdaq in 106.93 duikvlucht", kopt de New York Times op 13 juni 2000. Tussen 7 maart en 23 juni daalt het aandeel van 122.31 dollar naar 22.25 dollar. Analisten menen dat Citrix ten onder gaat aan het eigen succes. "Citrix wordt ten onrechte neergesabeld", zegt Dan Kusnetzky, vice-president systeemsoftware van marktonderzoeker IDC. Kusnetzky beschouwt Citrix als belangrijkste speler in hun marktsegment. Ze hebben een uitstekende bedrijfsleiding en een uitstekende strategie." Mooie woorden maar ze helpen niet. Iacobucci besluit op te stappen.
Gesneden koek
Iacobucci – hij ziet er altijd uit alsof hij vergeten is zich te scheren – is een door de wol geverfde veteraan van verschillende software-oorlogen. Instortende koersen en procederende aandeelhouders zijn voor hem gesneden koek en déjà vu. Hardnekkige pogingen van mensen als Bill Gates, Steve Ballmer en verschillende IBM bobo’s om hem en zijn bedrijf de nek om te draaien, draaiden altijd op mislukkingen uit. Iacobucci heeft een harde kop en een visionaire blik. Hij sprak al over distributed computing en thin clients voordat deze begrippen de stokpaardjes werden van Oracle’s grote baas Larry Ellison. Dat is dus meer dan tien jaar geleden.
Centrale server
In de jaren tachtig werkt Iacobucci bij het IBM lab in Boca Raton, Florida aan de ontwikkeling van besturingssystemen. Hij vindt dat IBM een besturingssysteem moet ontwikkelen waarmee ook PC’s uit de voeten kunnen die niet specifiek voor dat bepaalde besturingssysteem zijn ontworpen. Hij pleit ook voor een model waarbij applicaties niet op dure harde schijven van de PC zitten maar op centrale servers in een netwerk. Iacobucci doet er ook de deur open wanneer Bill Gates MS DOS komt afleveren. Daarna coördineert hij de samenwerking tussen IBM en Microsoft om – wie kent haar nog? – het besturingssysteem OS2 te ontwikkelen.
Wanneer de samenwerking tussen Microsoft en IBM ontploft, OS2 een doodlopende straat blijkt en de top van IBM niet erg geïnteresseerd is in zijn visie, houdt Iacobucci het voor gezien. Hij verlaat samen met een paar collega’s IBM en begint in Fort Lauderdale een nieuw softwarebedrijf: Citrix Systems. Het bedrijf adopteert Pablo Picasso – toonbeeld van creativiteit – als mascotte maar lanceert een product dat vooral in commercieel opzicht swingt. Met Citrix Winframe kan vrijwel ieder willekeurig zooitje ongeregelde PC’s – zelfs Macs en thin-clients – worden geschakeld in een Windows NT-netwerk en gebruikmaken van werkgeheugen-verslindende Windows-applicaties op een centrale server.
Benauwde tijden
In februari 1997 verliest het aandeel Citrix in een paar dagen zo’n zestig procent nadat een topman van Microsoft zich heeft laten ontglippen dat het zelf een product a la Winframe gaat ontwikkelen. Het aandeel klettert van 39,50 dollar naar 10,50 dollar en de rechtszaken vliegen ook dan Citrix om de oren. Het zijn benauwde tijden, maar een paar maanden later vliegen Iacobucci en zijn team met een koffer vol geld en een nieuw licentiecontract met Microsoft terug van het regenachtige Seattle naar het zonnige Ford Lauderdale. Microsoft is overstag en gaat de uitbreiding voor meer gebruikers van Citrix opnemen in alle versies van Windows NT. Citrix is aan een wisse dood ontsnapt dankzij een spelletje blufpoker van Iacobucci en zijn consorten.
Koffiedikkijkers geloven begin 2000 heilig in de toekomst van Citrix. Ze zien in de asp-revolutie een enorme kans voor het bedrijf van Iacobucci. Citrix levert namelijk met Winframe en Metaframe software waarmee zelfs de meest netwerk-onvriendelijke applicaties met enig gesleutel geschikt worden gemaakt voor distributie over het web. En dat is immers precies wat asp’s doen of wat ze in ieder geval zouden doen als ze klanten hadden.
Prijsafspraken
Volgens Chris Phoenix, manager van Citrix’ afdeling van iBusiness, kan Citrix reeds negentig asp’s tot zijn klanten rekenen. Ook IBM gebruikt Citrix Metaframe in zijn datacentra. Het is wel een probleem dat de contracten van Citrix Systems met de asp’s nog weinig tot niets opleveren. Citrix heeft vrij unieke prijsafspraken. Om de asp’s te lokken als klanten, betalen deze Citrix volgens een pay-as-you-go model, wat erop neer komt dat de asp’s alleen betalen als hun klanten de Citrix-software daadwerkelijk gebruiken. Helaas zijn die klanten dun gezaaid.
Ook Iacobucci ruikt zijn kansen in de asp-revolutie. In juni 1999 zegt hij in een interview dat Citrix de ‘Cisco van de asp’s’ moet worden. "Maar", zo erkent hij tegelijkertijd, "de asp-revolutie is op dit moment meer rook dan vuur". In de Verenigde Staten hebben reeds honderden bedrijven zichzelf uitgeroepen tot asp. Hun probleem is dat ze geen of nauwelijks klanten hebben. Stan Lepeak, vice-president van de Meta Group noemt de asp-markt "vendor driven" zonder veel vraag." De toekomst van Citrix is in het ongewisse. Maar de kans dat Iacobucci ooit de John Chambers van de asp-revolutie zal worden is helemaal verkeken.
