Wilbert Kieboom is de volgende in het rijtje topmanagers die mag proberen Origin op te stoten in de vaart der volkeren. De nieuwe directeur Origin Nederland blijkt zich weinig aan te trekken van het rumoer dat al jaren rond de IT-dochter van Philips hangt. De uittocht van managers, de beknellende greep van het moederbedrijf, de matige resultaten en de bloedgroepenstrijd: Kieboom zegt er niet nerveus van te worden.
Wilbert Kieboom, voorheen directeur van Syntegra Nederland, startte afgelopen maandag in zijn nieuwe functie. Hij volgt Joop Sistermans op, een lid van de directieraad van Origin BV die de positie ad interim bekleedde nadat Leen Zevenbergen het bedrijf begin dit jaar verliet. Kieboom heeft ook een zetel in de directieraad en vertegenwoordigt er het Nederlandse belang.
Origin is begin 1996 ontstaan uit de fusie tussen BSO/Origin en Philips Communications and Processing. Echt geolied heeft het sindsdien niet gelopen: de ene na de andere topmanager pakte zijn biezen, de cultuur van het ‘mensenbedrijf’ BSO botste met de productgerichte Philips-houding en een te snelle integratie en internationalisatie zorgden voor zware verliezen. Origin Nederland (6500 medewerkers) moest de kar trekken: het levert nog altijd ruim 40 procent van de omzet van het gehele bedrijf (1999: 1,1 miljard euro, met 17.000 medewerkers). Bovendien: wie Origin noemt, noemt ook Philips. Dat bedrijf is niet alleen de moedermaatschappij; het staat ook garant voor bijna 40 procent van de omzet.
Hoewel hij beseft dat de buitenwacht er anders over denkt, beschouwt Kieboom de voortdurende wijzigingen aan de top van Origin niet als iets abnormaals. "Het is een natuurlijk proces dat bestuurders bij fusies en overnames als eerste vertrekken. Daarnaast is de IT-markt voortdurend in verandering." Volgens Kieboom is het voor topmanagers daarom niet ongebruikelijk na twee, drie jaar op te stappen, zoals Leen Zevenbergen en Robert Pickering, de bestuursvoorzitter van Origin BV, dit jaar hebben gedaan.
Zelf heeft hij de intentie om de directeurspost voor langere duur te bekleden. "Ik heb de nodige ervaring met het opzetten van veranderingstrajecten. Origin moet expanderen en ik word geacht het bedrijf op een gedegen manier uit te bouwen". Wat Kieboom daarbij aanspreekt, is dat Origin drie opties heeft om verder te groeien: autonome groei, het overnamepad of de beursgang waarmee hij in de tweede helft van dit jaar te maken zal krijgen.
Aandacht voor marketing
De financiële resultaten van Origin vielen in het afgelopen eerste kwartaal tegen: een ingezakte winst van slechts 1 miljoen op een dalende omzet van 400 miljoen euro. Kieboom slaagde er bij Syntegra in om de winst uit de gewone bedrijfsuitoefening te verdubbelen. Moet hij dit kunstje ook bij Origin flikken? "De winst- en verliesrekening moet in ieder geval gezond blijven. In dit kader zal ik onderzoeken of er verbeteringen te behalen zijn in productiviteit, marktaanpak en overhead. Ik handel eigenlijk net als een piloot: die moet ook continu alle meters in de gaten houden."
De verhalen dat Philips als moedermaatschappij een te groot stempel drukt op de bedrijfsvoering van haar dochter herkent Kieboom niet. "In mijn gesprekken met Philips ben ik geen negatieve houding tegengekomen. Het bedrijf eist wel dat alle participaties hun broek weten op te houden. Maar Origin krijgt daarin veel vrijheid, en die wordt groter als we naar de beurs gaan."
Kieboom zegt gewend te zijn om met een sterke moedermaatschappij te werken. "Bij Syntegra had ik te maken met British Telecom. Ik ervoer die band als een sterkte: we konden ondersteuning krijgen wanneer dat nodig was."
Kieboom kan vooralsnog slechts in algemene lijnen aangeven welke plannen hij de komende maanden zal uitwerken. Hij noemt als eerste de marketing. "Daar moeten wij meer aan doen. Wij dragen te weinig uit dat we een van de grootste IT-bedrijven in Nederland zijn, met de beste arbeidsvoorwaarden van de branche."
Daarnaast wil hij de business development-kant verder ontwikkelen door het grote reservoir aan IT-kennis en -ervaring, waarover Origin in zijn ogen beschikt, beter aan te spreken."Doel is het bedenken van nieuwe repliceerbare IT-oplossingen voor verticale markten, zoals financiën, overheid, nutssector, farmacie, telecommunicatie en industrie." Wat hem daarbij voor ogen staat is een nauwere samenwerking tussen de innovatieve en de dienstverlenende kant van het bedrijf. Dat bijvoorbeeld de Internetgroep Esire een creatieve oplossing voor elektronische handel bedenkt, die door de IT-servicestak in de praktijk kan worden geïmplementeerd en beheerd.
Ook het neerzetten van een stabiel management heeft prioriteit. "Aan managers de belangrijke taak medewerkers op de hoogte te houden van strategische beleidsontwikkelingen. Zij moeten weten waar Origin voor staat. Noem het het ‘creëren van een wij-gevoel’. Dan moet Kieboom wel eerst zien af te rekenen met de steeds terugkerende geluiden over de bloedgroepenstrijd binnen Origin. De kersverse directeur denkt dit allemaal wel meevalt. "In mijn contacten tot nu toe heb ik van cultuurverschillen niets gemerkt. Mijn indruk is dat de werknemers van Origin optimistisch ingesteld zijn. Ze noemen en voelen zich ‘Originals’."
Kieboom heeft ervaring met het samenbrengen van verschillende bedrijfsculturen. Hij begeleidde de integratie van Tandem (‘betrouwbare consultants’) in Compaq (‘snelle verkopers’). "Het is belangrijk een klimaat te scheppen waarin diverse bloedgroepen zich thuisvoelen.. Maar op een gegeven moment moet er wel worden gezegd: ‘Dit is Origin. Hier werken we allemaal voor."
Zijn voorganger Zevenbergen startte twee jaar geleden een roadshow om zijn werknemers na alle negatieve ontwikkelingen weer moed in te praten. Gaat Kieboom ook op toernee? "Het is een goed traject om in contact te komen met medewerkers. Maar het mag niet eenmalig zijn. Continu contact, zowel mondeling als schriftelijk is belangrijk. In de IT-branche luidt het credo nu eenmaal: ‘geen nieuws is slecht nieuws’."
Uitgaan van eigen kracht
In zijn toelichting komt één begrip steevast terug: transformatie. Voor hem staat vast dat het bedrijf zich zal moeten opwerpen als strategische IT-partner voor grote organisaties en meer moet bieden dan enkel detachering en uitvoerende IT-activiteiten. "Wie als IT-dienstverlener niet snel transformeert, gaat het niet redden."
Maar reeds onder het bewind van Zevenbergen bestonden deze ambities al. De ex-directeur wilde dat Origin meer was dan een uitzendorganisatie en trachtte de consultancykant van het bedrijf te versterken. Inmiddels lijkt Origin de boot te hebben gemist, omdat concurrenten als Cap Gemini (Ernst & Young Consulting) en Ordina (Rijnconsult) met de adviesbureaus aan de haal gaan. Kieboom wuift deze kritiek weg. "Wij denken voortdurend na over het sluiten van allianties, maar voorlopig gaan we uit van onze eigen kracht. Bij ons is al veel consultancy aanwezig. Origin Nederland telt 6500 mensen: dat is een groot arsenaal om uit te putten."
Kieboom verwacht vooral een hernieuwde opleving op de erp- en crm-markt, aangezwengeld door de snelle groei van Internetdiensten "Bij veel Internetprojecten bestaat te weinig aandacht voor het beheer ervan en de inpassing in de bestaande bedrijfsprocessen. Ook bij elektronische handel moeten er gewoon facturen de deur uit. Op den duur spreekt niemand ook meer over e-business, maar is het business as usual. Ook daarvoor zullen dezelfde soort basissystemen nodig zijn als in de oude economie, te weten applicaties voor financiën, logistiek, personeelsmanagement en relatiebeheer."
De nieuwe Origin-topman meent dat slechts een handvol IT-dienstverleners in staat is elektronische handel daadwerkelijk te integreren in bedrijfsprocessen. "Dat zijn bedrijven die erp- en crm-systemen kunnen bouwen en beheren. Origin, sterk in SAP- en Baan-dienstverlening, is daar één van."
Met het aantrekken van Wilbert Kieboom heeft Origin in ieder geval een ervaren leadgitarist binnengehaald. Hij speelde in bijna alle huisbands van zijn vorige werkgevers, zoals Lotus, Apple en Syntegra. Alleen bij Tandem bleef het stil, vanwege een tekort aan goede muzikanten. Op de vraag of hij deze traditie voortzet bij Origin zegt hij lachend: "Ik heb gehoord dat er een huisband bestaat. De eerste maanden ben ik nog druk met inwerken. Maar als ik daarna uitgenodigd word om een paar nummers te komen spelen, deins ik daar zeker niet voor terug."
