De aanstaande veiling van Umts-frequenties zal de overheid vele miljarden opleveren. Politici ruzieën nu al over de besteding van de ‘financiële meevaller’. Maar uiteindelijk zullen gebruikers de miljarden moeten betalen, als verkapte communicatiebelasting .
Deze week verklaarde minister Zalm van Financiën dat de aanstaande veiling van Umts-frequenties de Nederlandse staat 20 miljard gulden rijker zal maken. De telecombedrijven die dit geld investeren, zullen het bedrag verhalen op de gebruiker. Op de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering van KPN zei bestuursvoorzitter Paul Smits daarover: "We moeten de hoge prijs terugverdienen met diensten die de hoge prijs rechtvaardigen."
Maar omdat de daadwerkelijke invoering van Umts nog enkele jaren op zich laat wachten, is de kans groot dat het bedrag eerder terugkomt in andere telecomtarieven, bijvoorbeeld die voor GSM-telefonie. Volgens Kees Tromp, directeur van de gebruikersvereniging BTG, is dat het meest voor de hand liggende scenario. "Als de veiling er eenmaal komt, hoop ik dat de gekte hier niet zo ver doorschiet als in Engeland. Maar het gaat ongetwijfeld om miljarden, en die bedragen gaan ten koste van de investeringen. De ontwikkelingen in de telecomsector worden hierdoor afgeremd."
Geen kans
De Nederlande overheid heeft onomwonden gekozen voor het binnenhalen van zoveel mogelijk geld. Bij de verkoop van GSM-licenties enkele jaren geleden was er nog sprake van een zogeheten schoonheidswedstrijd, waarbij potentiële kopers hun bod moesten motiveren met een ondernemingsplan. De Umts-veiling van deze zomer gaat uitsluitend om de vraag wie het meeste geld biedt. Oppositiepartijen CDA en Groen Links hebben hiertegen al, vergeefs, bezwaar tegen aangetekend. Ook Kees Tromp is niet blij met de gekozen vorm: "Het is treurig dat er geveild gaat worden. Hiermee zal in de hand worden gewerkt dat alleen grote partijen overblijven. Kleine telecombedrijven hebben op deze manier geen kans meer."
Wakker
Officieel is er nog niets aan de hand. Telecom-toezichthouder Opta houdt zich nog niet bezig met de Umts-veiling en de daaruit voortvloeiende tariefstructuur. Ook de Nederlandse mededingings authoriteit (NMa) houdt zich afzijdig. Woordvoerder Saskia Bierling: "Het is nu nog te vroeg om daar een mening over te hebben. De frequenties zijn nog niet geveild, we weten nog niet wie ze krijgt en er is nog niets bekend over de hoogte van het bedrag."
Zowel minister Zalm als het ministerie van Verkeer en Waterstaat, dat de veiling organiseeert, beschouwen de veilingopbrengsten als een financiële meevaller. Volgens het regeerakkoord worden die meevallers gebruikt voor het aflossen van de staatsschuld.
Maar de verwachte hoogte van het bedrag heeft heeft Haagse politici wakker geschud. Zo hebben PvdA en D66 zich al gemeld met alternatieve bestemmingen. Zij willen het geld onder meer besteden aan overheidsinvesteringen in de technologiesector. De VVD houdt vast aan het regeerakkoord.