Bij elektronisch leren, ofwel e-learning, is teveel aandacht voor de toepassing van technologische noviteiten. De didactische uitgangspunten zijn vaak onderbelicht. En binnen online studeren moet ook voldoende aandacht zijn voor contacten met medestudenten en met begeleiders. Dit stelt Marcel de Leeuwe, consultant bij SPC Training.
Als e-learning wordt gecombineerd met andere leermiddelen en didactische werkvormen kan het heel positief uitpakken. Er zijn veel voordelen verbonden aan deze opleidingsvorm, maar het is zeker niet zaligmakend, aldus De Leeuwe. "E-learning is een verzamelterm voor alle leermethoden waarbij gebruik wordt gemaakt van de computer. Hieronder valt online learning, webbased learning, maar ook het studeren met behulp van een PC in een klaslokaal. E-learning is in opleidingenland het toverwoord voor de nieuwe tijd. Vaak wordt echter het middel dat ten grondslag ligt aan deze leervorm overbelicht. De essentie bij het opleiden van mensen is dat er een zo groot mogelijk leerrendement wordt behaald. En dat rendement komt niet alleen uit het zoveel mogelijk gebruik maken van technologische mogelijkheden. Maar wel uit het op de juiste manier inzetten van de technologie in combinatie met andere leermiddelen en leervormen."
Uitgangspunten
"De meeste cursisten zijn niet in staat om het eigen leerproces geheel zelfstandig te sturen. Cursisten hebben bij het volgen van een leertraject behoefte aan regelmatige begeleiding en feedback", zegt De Leeuwe. Ook het sociale aspect en interactie in een leerproces is belangrijk. Door deze onderwijskundige aspecten bewust en creatief te gebruiken, kan een elektronisch leren traject toegevoegde waarde opleveren.
Aan zo’n traject moet altijd een opleidingscontract ten grondslag liggen waarin afspraken zijn gemaakt over studietijden, vorderingen en meetpunten. Door het leerproces van de student te volgen wordt duidelijk of de cursist zich aan het contract houdt en kan tijdig bijgestuurd worden. Door de aanwezigheid van een trainer op afstand wordt voorkomen dat de cursist gedemotiveerd raakt of ergens in de lesstof vastloopt en niet meer verde komt.
Ook op technisch gebied is nog een en ander voor verbetering vatbaar. De meeste techniek die gebruikt wordt in e-learning omgevingen is nog niet volledig uitontwikkeld waardoor regelmatig fouten in de programmatuur het leerproces ruw verstoren. Daarnaast zijn beveiligingsaspecten ook vaak belemmerend voor de didactistische aanpak. Als cursisten bijvoorbeeld willen chatten doet zich een probleem voor wanneer een organisatie gebruik maakt van een firewall. Die staat vaak zo ingesteld dat chatten onmogelijk is.
Toegevoegde waarde
E-learning is een geschikt hulpmiddel voor het volgen van een opleiding op een tijdstip dat het de cursist uitkomt en in een tempo dat voor hem of haar haalbaar is. En vanuit iedere locatie. De toegevoegde waarde die e-learning kan bieden, komt voort uit een juiste combinatie van ‘learning’ en ‘e’. "Door de technologie goed te benutten in het leerproces kan e-learning extra mogelijkheden bieden die niet bij klassikale cursussen worden geboden. Voordelen die e-learning biedt zijn ook dat iedere individuele cursist een eigen startmoment heeft en dat beter aandacht worden besteed aan het natraject", aldus De Leeuwe.
Ook de transfer, het geleerde toepassen in de praktijk, kan verhoogd worden. En cursisten houden gemakkelijker contact de met medecursisten na beëindiging van de training; eveneens een belangrijk voordeel. Dit doen ze dan via een nieuwsgroep of per e-mail waar bij het mogelijk is praktijkproblemen met elkaar te bespreken en zo het geleerde beter toepassen in de praktijk. Hierdoor wordt het uiteindelijk leerrendement sterk verhoogd.
Toekomst
De trend van e-learning zet verder door. Opleidingen worden doelgerichter, meer gericht op functie en competentieprofielen. Opleiden op maat is het toverwoord. De trend neigt sterk naar exemplary based learning, een trainingsaanpak die is gebaseerd op problemen die de cursist tegenkomt in de praktijk. Hij kiest dan voor een deel instructie die op dat probleem is toegespitst. "Zolang er maar voldoende aandacht wordt gegeven aan de onderwijskundige facetten bij het gebruik van technologie in leeromgevingen kan e-learning een waardevolle toevoeging zijn op opleidingsmethodieken", besluit De Leeuwe.
