De mainframetijden van weleer zijn voorbij en het is geen schande om niet alles te weten. Dit geldt evenzeer voor auteurs in vakbladen. Toch mag enige actuele onderbouw verwacht worden, anders krijgen lezers verkeerde voorlichting en een onterecht beeld over bepaalde aspecten, schrijft Hans Bladergroen.
Eind jaren zeventig en begin jaren tachtig was het volgen van een opleiding in de automatisering nou niet echt nodig. Tenminste, dat werd verteld. Ga maar zitten, draai maar mee, en een ervaren kracht legt het wel uit. ‘Daar staan de boeken’ was een veel gebruikte opmerking. Sterker nog, er werd niet eens zoveel verteld. Kennis is macht, maar van een gedegen opleidingsbudget was vaak niet eens sprake. Het mainframe was in die tijd ook niets anders dan een enorme computer met slechts een beperkt aantal applicaties. Het was nog te overzien. Tot zover is het mainframebeeld blijven hangen.
Die tijden zijn veranderd. Een schoolverlater die de IT-wereld instapt wordt zeer gedegen opgeleid. Deze opleiding begint al na de middelbare school. Een vervolgstudie op hbo- of universitair niveau is de laatste jaren vanzelfsprekend. Maar toch, er ontbreekt iets. Een specifieke opleiding voor het mainframe.
Om het een en ander wat te verduidelijken volgt hier de huidige realiteit in een notendop, die door een collega en mainframedocent zo treffend is verwoord. Ik citeer een deel�
Mainframe-benul
Het mainframe is voor de meeste mensen een vaag begrip. Een PC, die kent iedereen wel en PC- netwerken, dat kennen we ook nog wel. Midrange-systemen: dat wordt al weer wat minder, maar het mainframe blijft een duister begrip. Vertel maar eens op een verjaardag dat je werkt met een mainframe. De meeste mensen kijken dan een beetje wazig om zich heen en hebben er geen benul van wat dat nu is.
Het blijkt dan ook dat zelfs de hbo’ers en de universitair opgeleide mensen nog een heleboel vragen hebben over het mainframe en dat is maar goed ook. Het mainframe zal de komende jaren niet meer uit de IT-wereld weg te denken zijn. Sterker nog, het mainframe zal een steeds vastere plaats nemen in de IT-wereld. Zelfs Internetproviders zullen in de toekomst overwegen om gebruik te gaan maken van een mainframe als webserver. Metingen hebben aangetoond dat één enkele OS/390 server in staat is om meer dan 20.000 webhits per seconde te verwerken. Daar komt bij dat de kracht van het mainframe en de beschikbaarheid, 99,999 procent (5 minuten per jaar plat), zo enorm is toegenomen dat er eigenlijk geen andere keus meer mogelijk is. De toekomst voor het mainframe is zoals het er nu uitziet min of meer verzekerd.
De opleidingenmarkt
Vroeger was IBM één van de weinige bedrijven waar opleidingen gegeven werden op het gebied van mainframes. Deze opleidingen waren klassikaal, met en zonder praktijk. Soms zelfs één docent voor meerdere lokalen. Tegenwoordig zijn er legio opleidingsinstituten die een plaats proberen te veroveren in de markt. De markt wordt steeds maar groter, en de opleidingen worden steeds uitgebreider. Dat moet ook wel want op het mainframe draaien tegenwoordig tientallen applicaties. De ene kan niet meer zonder de andere.
We praten dan niet meer over één mainframe, maar zelfs over tien of twintig mainframes waar sommige bedrijven over beschikken. Testomgevingen, ontwikkelomgevingen, acceptatie-, exploitatie- en productie-omgevingen. Tevens beschikken deze omgevingen allemaal over uitwijkomgevingen. Zelfs het opsplitsen van een mainframe in meerdere logische mainframes (lpar’s) is niet meer weg te denken.
De automatisering staat niet stil. Als we even bij het mainframe blijven is de groei is nog lang niet afgelopen. Zo beschikt een mainframe vandaag nog over processoren van 637 MHz. Over een paar jaar zal dit naar de 3000 MHz gaan. Een ram-chip van 32 Gb, we zijn niet meer verbaasd. En de cpu zelf wordt alleen maar kleiner, hij past al onder de tafel.
Veelzijdig platform
Kreten als Unix, Websphere, TCP/IP, Java, Lotus Domino, e-business en Internet zijn zeer nauw verbonden met het mainframe. Kortom, het mainframe is niet meer wat het was, een suffe computer met een paar eindgebruikers. Nee, het mainframe is een platform met alle mogelijkheden waarover een eindgebruiker vandaag de dag wil beschikken.
Dit heeft natuurlijk tot gevolg dat de nieuwe eindgebruiker en ook de IT’er een ander soort opleiding nodig heeft. Een veel bredere opleiding.
In het artikel ‘Bugs vertragen levering van Multiprise mainframes’ (Computable, 10 maart) komt de zinsnede voor: "… overgaan op een Unix-systeem of toch maar blijven werken met het verouderde mainframe". Ten eerste gaat het hier over tafelmodellen die anders in elkaar steken dan de ‘standaard’ mainframes. Ten tweede blijkt het allemaal toch niet zo verouderd als wordt gedacht.
De mainframetijden van weleer zijn voorbij. Het is geen schande om niet alles te weten; daarom zou het goed zijn als ook journalisten die dergelijke artikelen in gekwalificeerde vakbladen schrijven, zich op z’n minst zouden oriënteren over hetgeen ze schrijven. Dat voorkomt verkeerde beeldvorming. Bijblijven dus, niet ook voor degenen die met hun artikelen de media beïnvloeden, maar juist voor degenen die dat doen.
Hans Bladergroen
Hoofddorp
Reactie redactie:
Net als Bill Gates deed ik mijn eerste ervaring met computers op via een Teletype. Dat was een combinatie van toetsenbord, printer en kaartlezer, die verbonden was met een timesharing systeem. Na de mts-elektronica was mijn eerste baan op de ontwikkelafdeling, een kwart eeuw geleden, bij Philips Electrologica in Apeldoorn. Opleidingen voor computers kreeg je destijds inderdaad in de praktijk. Er was een grote kloof tussen opleiding en praktijk. Na een cursus Fortran leerde ik bij Philips meetgegevens via de teletype te verwerken op het timesharing systeem. Dat was mijn eerste ervaring met een mainframe.
Al snel kwam ik erachter dat het schrijven over automatisering mij beter lag dan het werken ermee. De discussies over de rol van het mainframe heb ik goed gevolgd. Het systeem is vaak verguisd, maar nooit weggeweest. Het is nog maar kort geleden dat de suggestie werd gewekt dat de rol van het mainframe zou zijn uitgespeeld door downsizing naar de veel goedkopere Unix-systemen. Inmiddels is gebleken dat downsizing de grootste hype van de afgelopen tien jaar is geweest.
Het is vervelend dat u de indruk hebt gekregen dat de redactie van Computable denkt dat het mainframe van nu niet verschilt van het systeem van een kwart eeuw geleden. De artikelen over het belang van een degelijke infrastructuur voor het ondersteunen van toepassingen voor elektronische handel tonen immers aan dat het mainframe daar een wezenlijke rol in speelt. Mijn eerste kennismaking met computers was dezelfde als Bill Gates. Daarna is mijn loopbaan anders gelopen. Rijk ben ik in elk geval niet.
Wim Amerongen, freelance medewerker Computable
