De nieuwe economie vraagt om een nieuw type managers. Bedrijven kunnen zich niet meer veroorloven louter op intelligentie te selecteren. Emotionele kwaliteiten zijn belangrijker. Dit zegt Daniel Goleman, auteur van diverse boeken over emotionele intelligentie. De Amerikaan onderscheidt zes managementstijlen, die elke moderne leidinggevende moet kunnen hanteren.
De voorbeelden van zeer intelligente mensen die falen op het moment dat zij een leidinggevende functie bekleden, zijn talrijk. Aan kennis ontbreekt het niet bij deze managers; wel beschikken zij over onvoldoende emotionele intelligentie.
Daniel Goleman, voormalig docent aan de Harvard universiteit en tegenwoordig voorzitter van een consortium dat onderzoek doet naar emotionele intelligentie binnen organisaties, geeft aan dat EQ, dat staat voor emotionele intelligentie, vandaag de dag belangrijker is dan IQ.
Menselijk
Na zijn lezing op de internationale conferentie van Hay Group in de Amsterdamse RAI, is Goleman graag bereid zijn visie toe te lichten aan enkele Europese journalisten. Volgens de bekendste pleitbezorger van emotionele intelligentie, vinden in de nieuwe economie veel ontwikkelingen plaats die het nodige van de menselijke kwaliteiten van managers vergen.
"De voornaamste taak van managers is ervoor te zorgen dat andere mensen iets gaan doen. Daarom moeten zij inspireren, motiveren en communiceren. Bovendien verandert er nogal wat; bedrijven fuseren, nemen over, gaan andere relaties aan met hun klanten of leveranciers. Daarnaast woedt er een strijd om talent. Zeker in de IT-branche. Daarom zijn er leiders nodig die kunnen inspireren en dus over voldoende EQ beschikken. Bedrijven die alleen op IQ selecteren raken ver achter."
Stijlen
Recent onderzoek van Goleman en zijn collega’s wijst uit dat managers die over onvoldoende emotionele intelligentie beschikken, zelden grote prestaties leveren. De omzet van hun divisies bleef ongeveer 20 procent achter op de verwachtingen. Goleman onderscheidt daarom zes leiderschapsstijlen die een emotioneel intelligente manager moet hanteren.
Allereerst is er de harmonieuze stijl, waarmee de manager een emotionele band creëert tussen werknemers. Deze stijl heeft een zeer positieve uitwerking op de organisatie. Daarnaast is er de coach, die begeleidt; de visionair, die de werknemer in een bepaalde richting stuurt en de democraat, die de mening van ondergeschikten vraagt. Goleman formuleert ook twee stijlen die een negatieve invloed hebben op de organisatie, de dwingende en de aanjagende manager. De eerste eist dat de werknemer doet wat hij zegt, de tweede geeft precies aan welke doelen ondergeschikten binnen een bepaalde termijn moeten behalen.
Een goede manager kan zeer flexibel overschakelen van de ene naar de andere stijl. Ook de negatieve methoden zijn noodzakelijk. Zo is in tijden van crisis een dwingende leider nodig. "Aan managers die maar over een of twee van deze stijlen beschikken, heeft een organisatie niets."
Starters
Goleman geeft aan dat organisaties in verschillende levensfasen ook verschillende managersstijlen nodig kunnen hebben. Zo zullen de startende Internetbedrijven voornamelijk behoefte hebben aan aanjagende directieleden. Hanteren zij deze stijl te lang, dan vertrekt het murw gebeukte talent. Ook Bill Gates, die erg gericht was op het halen van doelen en dus een aanjagende stijl hanteert, heeft bij Microsoft plaatsgemaakt voor Steve Ballmer, die weer andere capaciteiten heeft.
Emotioneel intelligente managers moeten niet alleen verschillende stijlen hanteren, zij dienen ook over een aantal belangrijke karaktereigenschappen te beschikken. Het is belangrijk dat zij zichzelf goed kennen en weten wat de goede en slechte punten zijn. Daarnaast is inlevingsvermogen in anderen nodig, zodat zij weten wat er onder klanten en collega’s leeft. Ook sociale vaardigheden en aanpassingsvermogen noemt Goleman onmisbaar.
Zwakke leiders
De Amerikaanse wetenschapper komt in de praktijk nog altijd emotioneel zwakke leiders tegen. "Zo zijn er nog altijd managers die voorafgaand aan een ontslagronde zeggen tegen hun mensen: ‘kom straks naar mijn kantoor om uit te leggen waarom ik jou niet zou ontslaan’. Deze mensen tonen geen enkel gevoel van medeleven. Het talent zal vertrekken, alleen de minder getalenteerden zullen echt uitleggen waarom zij nodig zijn. De wereld is vol met slechte leiders. Zij overschatten zichzelf schromelijk."
Toch denkt Goleman dat de meeste organisaties het belang van EQ langzamerhand inzien, zij het dat de acceptatie in Amerika verder is dan in Europa. Ook het bewustzijn in de IT-branche kan beter. "Maar ja, Amerika telt vele starters en die hebben wel iets anders aan hun hoofd. Zij gaan pas na een beursgang over dit soort zaken nadenken."
Tot slot heeft Goleman nog een blije boodschap voor zijn toehoorders. "In tegenstelling tot IQ, valt EQ aan te leren. Dat is weliswaar erg moeilijk, maar er is dus nog hoop."
