Een standaard besturingssysteem voor de PC. Dat heeft de dominante positie van Microsoft op de wereldmarkt opgeleverd. Nu ontwikkelt het bedrijf zich in de richting van een aanbieder van software voor bedrijfsbrede automatisering. Succes is daarbij verzekerd. Tenminste, als er een toekomst is weggelegd voor dergelijke systemen. Daarover bestaan her en der wel twijfels.
Microsoft bestaat vijfentwintig jaar. Er zijn weinig bedrijven die zo’n zwaar stempel hebben gedrukt op de ontwikkelingen in de ICT als de softwarereus uit Redmond. En die zo omstreden zijn. Reden genoeg om er een bijzondere uitgave van het achtergrondkatern aan te wijden, inclusief de: Tijdbalk 25 jaar microsoft |
Kritiek
Microsoft krijgt een hoop kritiek te verduren vanwege zijn sterke positie in de bedrijfstak, maar het kan geen kwaad eens te kijken naar wat Microsoft dank zij die dominante positie allemaal mogelijk heeft gemaakt. Denk eens even terug aan het midden van de jaren tachtig, toen de beweging voor Open Systemen op stoom begon te komen. We waren allemaal even enthousiast over het perspectief dat je met een enkel standaard besturingssysteem (Unix) alles overal op zou kunnen draaien. De Achilleshiel van dat verhaal was dat al die verschillende hardwareleveranciers rond de tafel moesten gaan zitten om het eens te worden over de standaarden. Dat was buitengewoon naïef, en uiteindelijk moesten we het doen met een groot aantal sterk verschillende en uitermate incompatibele besturingssystemen van leveranciers als Sun, HP, IBM en Digital. Het werd duidelijk dat een standaard besturingssysteem er alleen maar zou kunnen komen door puur marketinggeweld van één grote marktpartij. Windows is een de facto standaard geworden dank zij Microsofts doelgerichte en uiterst effectieve marketingstrategie. Bovendien doet het de meeste dingen die mensen van een besturingssysteem verwachten.
Het zal dan ook niemand echt verbazen dat belangrijke spelers als Sun het heel moeilijk vinden de dominante positie van Microsoft te accepteren. Andere hoofdrolspelers zoals HP en IBM stelden zich pragmatischer op, en boden Windows aan als een alternatief besturingssysteem naast hun eigen oplossingen. Desondanks heeft het Unix-kamp de strijd niet opgegeven, en tegenwoordig wordt als alternatief voor Windows Linux aangeboden. Linux heeft een gevarieerde en gemotiveerde aanhang gevonden, die vastbesloten is de markt een alternatief voor Windows te bieden en zichzelf en hun klanten minder afhankelijk van Microsoft te maken. Zelfs Intel steunt Linux, naast ondernemingen als Dell, HP, IBM en natuurlijk Sun.
Alternatief
Het is belangrijk dat we een alternatief voor Windows hebben, en het heeft er alle schijn van dat Linux de rest van de bedrijfstak een gelegenheid biedt om de handen ineen te slaan. De dynamiek die hiermee gepaard gaat, kan enorme voordelen voor de markt opleveren. Het Linux-consortium moet eendrachtig optreden om een levensvatbaar alternatief voor Microsoft te bieden en de aanhangers van Linux dwingen Microsoft op zijn tenen te blijven lopen. Wanneer wij als IT-gebruikers van deze rivaliteit willen profiteren, dan mag geen van beide besturingssystemen een ondubbelzinnige overwinning halen.
Microsoft probeert vandaag de dag veel meer te zijn dan leverancier van een besturingssysteem. Zijn pogingen omhoog te klimmen langs de IT-waardeketen lopen uiteen van grootse architectonische constructies in de vorm van het Digital Nervous System tot inspanningen in de sfeer van e-business, via Biztalk. Om een indruk te krijgen van de ambities van Microsoft is het goed om een blik te werpen op enkele van de voornaamste initiatieven van het bedrijf op het gebied van bedrijfsbrede automatisering (‘enterprise computing’).
Het Digital Nervous System (DNS, digitaal zenuwstelsel) is een poging een blauwdruk te maken voor een real-time onderneming. Tenslotte moet een bedrijf dat technieken en systemen voor e-business gebruikt, in real-time kunnen opereren. De vier belangrijkste elementen met betrekking tot DNS zijn een ‘backbone’ en de drie functionele terreinen commercie, operaties en kennis. Microsoft verwacht dat de ‘backbone’ uit zijn eigen technologie zal bestaan, maar eist dat niet expliciet voor de functionele terreinen.
Kennismanagement (KM) is waarschijnlijk het enige gebied waar de markt een zekere mate van weerstand of scepsis toont. Het team dat binnen Microsoft de taak kreeg de KM-boodschap aan de markt over te brengen, is zich daar terdege van bewust en betreedt het strijdperk met open vizier.
Verkooppraatje
De boodschap van Microsoft begint ermee dat zijn producten gebruikt kunnen worden als basis om de kenniswerker in staat te stellen zich meer vaardigheden te verwerven, in plaats van een KM-oplossing als zodanig aan te dragen. Dit is niet een afdingen op KM als concept, maar veeleer te beschouwen als een pragmatische benadering van wat, op zijn zachtst gezegd, een omstreden onderwerp is.
KM heeft altijd te lijden gehad van de positionering van andere technologieën die eerder thuishoren in de sfeer van ‘business intelligence’ of documentbeheer. Hoewel aanbieders de effectiviteit van dergelijke technologieën nooit echt ontkend hebben, hebben zij zichzelf geen dienst bewezen door de betreffende producten aan te bieden als volwaardige KM, in plaats van als een integraal en belangrijk onderdeel van KM. Microsoft heeft deze zwakte blijkbaar onderkend en ervoor gewaakt niet in dezelfde fout te vervallen.
Het standpunt dat Microsoft uitdraagt is dan ook dat er producten op de markt zijn, waarvan er vele al geïnstalleerd en in gebruik zijn, waarmee KM een stapje naderbij kan worden gebracht. Microsoft vindt op deze manier nieuwe toepassingen voor bestaande systemen. Het is eigenlijk net zoiets als het vinden van een ongeopend kerstcadeautje op Tweede Kerstdag: net wanneer het feest en de pret voorbij lijken te zijn, biedt zich nog iets extra’s aan. Het moet gezegd worden dat dit standpunt, hoe bewonderenswaardig ook, wat problematisch blijkt om de werkelijke boodschap te laten overkomen. Het grootste probleem is dat veel organisaties de boodschap een beetje te letterlijk nemen. Zij kijken uitsluitend naar het aspect informatie-uitwisseling van KM. Vervolgens komen ze tot de conclusie dat ze met Microsoft Exchange alles hebben wat nodig is voor een KM-oplossing.
Hoewel Exchange een belangrijk element is, is het niet het enige vereiste. Microsoft stelt dat een KM-oplossing het beste tot stand kan worden gebracht door het koppelen van producten -vanzelfsprekend allemaal afkomstig van Microsoft -tezamen met een reeks oplossingen die op deze producten voortbouwen. Zo beschouwd zou je kunnen denken dat Microsofts KM-strategie weinig meer is dan een verkooppraatje. Dat zou echter geen recht doen aan het denkwerk dat is besteed aan de vraag hoe verschillende producten kunnen samenwerken om tot dit soort oplossingen te komen.
XML
Terwijl KM gericht is op de interne beslommeringen van de onderneming, heeft e-handel nadrukkelijk een externe gerichtheid. Om op dit terrein een positie te veroveren heeft Microsoft zijn Biztalk-initiatief gelanceerd. Het Biztalk Framework bestaat uit een technische specificatie die een manier beschrijft om XML op een consistente manier te gebruiken; een set codes die een klein aantal verplichte en optionele XML-tags definieert; en het internetportaal http://www.biztalk.org. Deze drie elementen vormen tezamen de basis voor een soepele integratie. Wanneer ze gekoppeld worden aan technologieën ontworpen voor het verplaatsen van en reageren op als XML gecodeerde gegevens, dan leggen deze elementen van het Biztalk Framework de grondslag voor een wereld waarin alle applicaties naadloos samenwerken.
XML is de ideale technologie om te gebruiken als een mechanisme voor het uitwisselen van gegevens over verschillende platforms. Om twee redenen. Ten eerste bestaat er brede overeenstemming dat XML een standaard is. Volgens de omschrijving van het World Wide Web Consortium (W3C) is XML een open standaard voor de beschrijving van gegevens op elk platform. Ten tweede, omdat XML een technologie is voor databeschrijving die goed aansluit op de gegevens die moeten worden uitgewisseld tussen bedrijfsprocessen en toepassingen, ongeacht het platform van oorsprong of bestemming. Het flexibele karakter van XML vermindert de noodzaak gegevens in een bepaalde volgorde of in een bepaalde opmaak te verwerken om ze in verschillende applicaties te kunnen gebruiken.
De speciale XML-tags, of codes, zoals gedefinieerd door het Biztalk Framework richten zich op onderwerpen die bij alle integratieoplossingen voorkomen. Het Biztalk Framework is ontworpen om ontwikkelaars in staat te stellen drie elementen te elimineren die in dergelijke integratieoplossingen worden aangetroffen. De elementen in kwestie zijn transportselectie, aanroepconventie en gegevensopmaak. Het reduceren of elimineren van deze factoren was één van de doelstellingen die van meet af aan voor het Biztalk Framework golden.
Uitdagingen
Ten slotte nemen we Windows 2000 onder de loep, een architectuur die Microsoft nadrukkelijk wil promoten als de technologiearchitectuur voor de real-time onderneming, en meer in het bijzonder om de functie van ‘backbone’ in DNS te vervullen. Windows 2000 moet de centrale kern worden waar omheen de hele reeks producten (inclusief ‘dedicated servers’ als Exchange, Site Server en Internet Information Server(IIS)) en diensten wordt opgezet.
Elke discussie over de acceptatie van Windows 2000 en de positionering ervan in de markt komt uiteindelijk neer op de vraag wat een platform het predikaat ‘enterprise class’ geeft. De gangbare maatstaf richt zich vooral op schaalbaarheid, beschikbaarheid en beheersbaarheid. Daarnaast speelt ook de responstijd een rol. Het probleem is alleen dat deze moeilijk is te kwantificeren omdat zoveel andere variabele factoren een rol spelen. Naast beschikbaarheid is ook betrouwbaarheid een belangrijk aspect van computersystemen in de ‘enterprise’ klasse. Betrouwbaarheid en beschikbaarheid zijn in dit kader geen onderling uitwisselbare beschrijvingen van hetzelfde concept. Een besturingssysteem kan uitermate betrouwbaar zijn en zelfs over de vereiste ‘vijf negens’ beschikken, maar dat maakt het nog niet automatisch beschikbaar. Beschikbaarheid gaat niet over de vraag hoe vaak een server het begeeft, maar over het vermogen een infrastructuur te creëren die naadloos en transparant omgaat met uitval. Dat zijn de uitdagingen waarop Windows 2000 een antwoord moet hebben als het iets wil bereiken in de wereld van bedrijfsbrede automatisering.
Maar om de waarheid te zeggen hebben ook andere platforms tot nu toe geen bevredigende antwoorden kunnen geven op deze uitdagingen. De publiciteit rond missers bij veel grote implementaties getuigt daar duidelijk van. Wie Windows 2000 op geschiktheid bekijkt, doet er goed aan soort met soort te vergelijken; in dit geval het bestaande met het bestaande, en niet het bestaande met een of ander toekomstvisioen.
Onzekere toekomst
Het moet intussen duidelijk zijn dat Microsoft zich ontwikkelt tot leverancier van systeemsoftware en oplossingen voor ‘enterprise class’ systemen. Dat gebeurt in een periode waarin standaardisatie een absolute noodzaak is; er mag geen enkele concessie worden gedaan op het punt van systeeminteroperabiliteit als de ‘supply chain’ of facturatie afhankelijk is van een naadloze business-to-business communicatie. De grote vraag hierbij is echter of en de mate waarin bedrijven externe partijen gaan gebruiken om in hun behoeften op het gebied van e-handel te voorzien. De nieuwe inkoopbeurzen die worden opgezet door bedrijven als Ariba en Commerce One zijn goede voorbeelden van oplossingen voor e-handel waarvoor je niets anders nodig hebt dan internettoegang en waarbij de hele applicatie plaatsvindt buiten de onderneming die er gebruik van maakt. Ook het veel bredere onderwerp van de ASP’s (Applicaton Service Provider) dringt zich op. Hoeveel bedrijven zullen een externe partij gebruiken voor hun e-handel en andere applicaties?
De toekomst van bedrijfsbrede systemen is, zacht uitgedrukt, onzeker, en daarmee ook de toekomst van de leveranciers die op deze markt opereren. Microsoft zou wel eens moeite kunnen hebben om deze markt net zo tot wasdom te brengen als het met de PC-markt heeft gedaan, maar een aantal factoren werkt in zijn voordeel. In de eerste plaats zijn veel managers dank zij hun desktop vertrouwd geraakt met Microsoft. Een uitbreiding van dezelfde technologie over de rest van de onderneming lijkt een logische volgende stap. Daar komt bij dat veel grote systeemintegrators en aanbieders van oplossingen Windows ondersteunen. Bedrijven als Unisys hebben al hun kaarten op Windows gezet en plukken daarvan de vruchten.
Uit niets blijkt dat Microsoft over zijn top heen is, of dat de markt zijn producten zat is. Ik denk dat we mogen verwachten dat Microsoft aanzienlijke successen zal boeken als leverancier van softwaretechnologieën voor bedrijfsbrede automatisering. Maar het valt te hopen dat deze de markt nooit zo zullen domineren dat er geen volwaardige concurrentie meer is.
Martin Butler, chairman Butler Group
Zilveren jubileum Microsoft
- Schooljongens bouwen een software-imperium
Vraag: wat heeft een Altair 8800 uit 1975 gemeen met een PC met Pentium III 750 MHz uit 2000? Antwoord: ze draaien op software van Microsoft. 25 Jaar computerhistorie van Microsoft.
Programmerende schooljongens leggen fundament voor software-imperium
Tijdbalk vijfentwintig jaar Microsoft
- Exclusief interview met een trotse ceo
Groot, imposant, slim, luid, keihard. Maar menselijker dan zijn voorganger ooit was. En trots op de prestaties van zijn bedrijf. Een exclusief interview met Steve Ballmer, van beroep chief executive officer.
Steve Ballmer: slim, luid, keihard, maar menselijk
- De technologie en de onderneming ontleed
Twee oude rotten in het vak, Martin Healey en Martin Butler, leggen de technologie en de onderneming op de snijtafel. En het resultaat liegt er niet om.
Monopoliepositie Microsoft staat vooruitgang in de weg
Toekomst bedrijfsbrede automatisering is onzeker
- Drie mannen van het eerste uur in Nederland
‘Oud geld’ worden ze goedmoedig spottend genoemd, de eerste lichting van de Benelux – inmiddels gefortuneerde aandeelhouders. Een rondetafelgesprek met drie aartsvaders.
De drie Microsoft-aartsvaders in Nederland
- Californië is Redmond niet! En dat zullen ze weten ook
"In plaats van over het weer klagen we hier over Microsoft." Het ronkt in Silicon Valley van de concurrenten en de partners, en dat zullen ze weten in Redmond. Jaloezie en bewondering.
Microsoft heeft overwegend negatief imago in Silicon Valley
