Welk imago heeft het grootste ICT-bedrijf ter wereld in de grootste ICT-regio ter wereld? Naast jaloezie speelt ook bewondering een rol, maar het is vooral de dwingende machtsuitoefening van de monopolist, die maakt dat de reus uit Redmond nog steeds gevreesd wordt in Silicon Valley.
Microsoft bestaat vijfentwintig jaar. Er zijn weinig bedrijven die zo’n zwaar stempel hebben gedrukt op de ontwikkelingen in de ICT als de softwarereus uit Redmond. En die zo omstreden zijn. Reden genoeg om er een bijzondere uitgave van het achtergrondkatern aan te wijden, inclusief de: Tijdbalk 25 jaar microsoft |
Wat was hier aan de hand? Wie vorig jaar de rechtszaak van het Amerikaanse ministerie van Justitie gedetailleerd gevolgd heeft, heeft een kijkje achter de schermen kunnen nemen dat niet vrolijk stemt.
Het kan bijna niet anders, of vrijwel iedereen heeft wel een mening over het grote bedrijf met verstrekkende invloed. Sommigen zien Microsoft in eerste instantie als ‘het Windows-bedrijf’, anderen als ‘de aangeklaagde in een grote rechtszaak’, ‘het PC-softwarebedrijf’, ‘het duivelsimperium’, ‘het succes van Wall Street’ of als ‘de plaag van Silicon Valley’.
Geen eensluidend oordeel
Silicon Valley is dichtbevolkt met concurrenten en partners van het machtigste softwarebedrijf ter wereld. De partners zijn Redmond dankbaar voor het genereren van een standaard platform, ontwikkelen daar nieuwe producten voor, nemen genoegen met een klein marktsegment en proberen de integratie of bundeling steeds een stap voor te blijven. Ook zijn er bedrijven die profiteren van de tekortkomingen van de Microsoft-producten. Denk daarbij aan de bloeiende business van de leveranciers van anti-virus-, ‘crash guard’-, PC-dokter- en defragmenteringssoftware. De inkomsten van deze bedrijven zijn voor een belangrijk deel gekoppeld aan het succes van Microsoft.
Het omgekeerde geldt uiteraard voor de vele concurrenten. En wat voor concurrenten! Zo steken de heren Ellison en McNealy tijdens toespraken, interviews en informele bijeenkomsten al vele jaren lang te pas en te onpas de draak met Microsoft en Bill Gates. "Als de Oscar-uitreiking hier op Java One plaats zou vinden, dan zou ik de Oscar in de categorie beste griezelfilm aan ‘Microsoft security’ en in de categorie beste geluidseffecten aan ‘het vastlopen van een Microsoft demo’ willen geven."
"Microsoft spreekt tegenwoordig over het digitale zenuwstelsel. Nou, ik zou ook de zenuwen hebben als mijn stelsel op hun technologie gebaseerd zou zijn" (Scott McNealy, Sun). "De PC is een belachelijk ingewikkeld apparaat en Microsoft maakt het zelfs nog ingewikkelder" (Larry Ellison, Oracle).
De rechter had vorig jaar november zijn bevindingen amper op het web gezet, of Sun gaf al een verklaring uit: het moet verboden worden dat Microsoft met zijn monopolistische winsten de distibutiekanalen van de toekomst kan kopen.
Gegeven deze melange is er dus geen eensluidend oordeel over het imago van de softwaregigant: Microsoft wordt vanuit de diverse gezichtspunten verschillend beschouwd. In lokale interviews bij aanvang van de rechtszaak kon je dus enerzijds vernemen dat ‘verbeteringen in Microsofts besturingssysteem voorzien in nieuwe business-kansen voor ontwikkelaars, waaronder Symantec’ (Gorden Eubanks), maar anderzijds dat ‘Microsoft uitsluitend innovatief is op het gebied van roofzuchtige bedrijfspraktijken’ (Mitchell Kertzman, destijds voorzitter van database-fabrikant Sybase), als het ware samenkomend in: ‘Ik heb in deze zaak zowel het ene als het andere standpunt bepleit’ (Regis McKenna, marketing consultant). Toch lijkt naast (heimelijke) bewondering voor hetgeen Microsoft goed doet, de grootste gemene deler in Microsofts imago dat van de meedogenloos agressieve kolos te zijn. ‘Silicon Valley ligt bezaaid met de kadavers van bedrijven die hun markt domineerden voordat Bill Gates besloot dat hij daar ook in wilde’, aldus Forbes Magazine anderhalf jaar geleden in een voorpagina-artikel.
Geschokt
Maar lijkt het agressieve gedrag van Microsoft niet in vele opzichten op dat van anderen? IT is gewoon een harde business, er is geen plek voor zachtaardige mensen. Het is eten of gegeten worden! De toenmalige directeur van Intel, Andy Grove, gaf zijn boek niet voor niets de titel ‘Alleen de paranoïden overleven’. Een citaat uit een willekeurig interview van Business Week met een manager van een startup in Silicon Valley: "Je kunt je tegenstanders zelfs niet zachtjes ademend achterlaten, want ze zouden weer kunnen opleven".
Als de zakelijke praktijken van Microsoft dan niet zoveel afwijken van die van sommige bedrijven in de vallei, wat verklaart dan de afkeer van het ‘duivelsimperium’? Een belangrijke factor is dat aan een monopolie andere normen worden gesteld dan aan een beginnende, straatvechtende starter. Maar er is meer.
Het leven in Silicon Valley is doordrenkt van de starterscultuur. Dit is de plek waar de ‘geeks’ en ‘nerds’ in T-shirt en spijkerbroek de wereld op z’n kop gaan zetten met het volgende ‘cool idea’. Iedereen is continu op zoek naar het nieuwste van het nieuwste. Dat geldt ook voor de werknemers bij de grote bedrijven: ze springen regelmatig overboord om een eigen bedrijf te beginnen en zich volledig aan een ‘cool idea’ te wijden. Zo gaat een verhaal dat Apple-directeur Sculley, afkomstig van een ‘suikerwater’-fabrikant en helemaal niet gewend aan de fluïde wijze van opereren in de vallei, zeer geschokt was toen hij in de wandelgangen twee Apple-werknemers opgewonden hoorde praten over hun nieuwe bedrijf. Hij passeerde de jongelui in de verwachting dat zij – betrapt – de conversatie subiet zouden staken, maar dat bleek niet het geval. Welkom in Silicon Valley. De grote bedrijven in Silicon Valley zijn als het ware een stam waaruit vele nieuwe loten ontspruiten. En de meeste bedrijven kunnen zich beroepen op baanbrekende, originele innovaties. Dat geldt ook voor de grote jongens: HP, Fairchild, Intel, Apple, Sun, Oracle, Cisco, Netscape veranderden de wereld.
Loyaliteit
De loyaliteit met een bedrijf is heel beperkt. De loyaliteit ligt eerder bij Silicon Valley: het epicentrum van de hightech, en daarnaast bij de eigen ideeën en bij het netwerk van collega’s en kennissen. Silicon Valley is een soort ‘metabedrijf’: iedereen netwerkt met iedereen en bedrijven die op het ene vlak met elkaar concurreren, werken in andere opzichten juist samen (‘coöpetitie’). Liefst 38 procent van al het Amerikaanse durfkapitaal komt in Silicon Valley terecht. Het laatste kwartaal van vorig jaar werd er hier gemiddeld 140 miljoen gulden per dag in starters geïnvesteerd! Dat slechts een paar procent van de starters overleeft, hoort bij de dynamiek. En dat van de overlevers een deel opgekocht wordt of alsnog failliet gaat, ook. Dit resulteert in vruchtbare kruisbestuiving en een enorme mobiliteit op de arbeidsmarkt. Alle netwerkcirkels zijn hier op de een of andere manier met hightech bezig; zit je niet in een netwerk of doe je niets met hightech, dan hoor je er niet bij.
Er zijn heel veel party’s in Silicon Valley, maar die moeten niet verward worden met ontspanning en gebabbel. Ze zijn immers geen sociale bijeenkomsten, maar vormen het verlengde van de werkdag. Het gaat erom de juiste mensen te ontmoeten, die je bijvoorbeeld kunnen helpen aan contacten om de vele vacatures te vervullen. De helden van de vallei zijn de legendarische uitvinders en starters, zoals Noyce, Moore, Jobs, Wozniak, McNeally, Andreessen, Yang, enzovoort, die de wereld op de kop zetten. En Microsoft? Microsoft is ‘niet van hier’. Microsofties doen niet mee in het circulatiepatroon van werknemers en bedrijven, maar zitten geïsoleerd 1300 km naar het noorden in het regenachtig Seattle. Zij identificeren zich wel met hun bedrijf en bedrijfscultuur (‘winnen’ en ‘niets op de tafel laten liggen’) en vertonen relatief weinig neiging om eigen bedrijfjes te starten.
Vaporware
Het marktsucces van Microsoft-producten, die als technisch inferieur worden beschouwd, leidt tot frustraties in de Valley. Uit een onderzoek van IDC bleek dat IT-managers, gevraagd naar de redenen waarom ze NT gingen gebruiken, de marketing-slogans van Redmond herhaalden. Tandenknarsend zien de ‘echte innovateurs’ toe hoe de softwaregigant met ‘crapware’ de markt dicteert en zich riante winsten kan toe-eigenen Dit treft de Valley in het ideologische hart: niet het ‘cool idea’ wint, maar de beste marketing.
Daarnaast is Microsoft in Silicon Valley berucht vanwege het inzetten van het ‘vaporware’-wapen. Tot die productcategorie behoren aangekondigde versies en features, die pas jaren later verschijnen of zelfs helemaal nooit. Vele starters hebben hun plannen drastisch moeten wijzigen en zijn gestopt, wanneer vanuit Redmond een vergelijkbaar product alleen maar werd aangekondigd. Nogmaals, veel bedrijven doen aan ‘vaporware’, maar het maakt een groot verschil of een klein duimpje of een grote reus dat doet.
Ongetwijfeld speelt jaloezie ook een rol. In een omgeving waar persoonlijke rijkdom dient om ‘de score bij te houden’, is Bill Gates de onbetwiste winnaar. De top vier van de rijkste multimiljardairs in Amerika (en ter wereld) wordt al jarenlang bezet door drie mannen met Microsoft-aandelen. De frustratie en preoccupatie van sommige industrieleiders met Gates is buitensporig groot, zoals beschreven in Gary Rivlins boek The Plot to get Bill Gates. Er is tevens sprake van hypocrisie ongetwijfeld zouden enkele criticasters net zo ver gegaan zijn als Gates & Co., als ze daar de kans toe hadden gehad.
En wellicht speelt er ook teleurstelling dat het IT-bedrijf dat zolang de computerwereld naar zijn hand zette en sinds 1998 de allergrootste beurswaarde ter wereld heeft, niet uit Silicon Valley afkomstig is. Dat is toch het centrum van de IT?! Hoewel Microsoft hier al in 1981 een kantoor opende, was het lokaal weinig zichtbaar aanwezig. Pas in 1998 richtte Microsoft een centrum voor ontwikkelaars en business-relaties (Svdc) op, en zeer binnenkort verhuizen 1000 van de 1200 lokale Microsoft-werknemers naar de nieuwe campus in Mountain View, hartje Silicon Valley. Alex Lloyd, medio vorig jaar van SGI overgekomen, is de nieuwe business relations manager bij het SVDC. Hij erkent dat Microsoft nog een overwegend negatief imago heeft in Silicon Valley: ‘de thuisbasis van enkele van onze grootste concurrenten’. Lloyd praat veel met durfkapitalisten en starters, zodat zij weten welke kant Microsoft opgaat en – dit is nieuw – om te vernemen waar zij mee bezig zijn. Het is belangrijk om inzicht te hebben in de vraag welke bedrijven door durfkapitalisten van naam en faam gesteund worden. Niet eens direct met het oog op investeringen of samenwerkingscontracten, maar om te zien in welke ontwikkelingen geïnvesteerd wordt.
Verandering imago
Kan Microsofts imago veranderen? Heidi Roizen, oprichtster van een succesvol softwarebedrijf, daarna vice-president bij Apple, en nu durfkapitalist en lid van de adviesraad van het Svdc, meent van wel. Volgens Roizen gaat Microsoft nu beter met de vallei om. Als voorbeelden noemt ze het opzetten van het Svdc, een eigen campus – een teken van lange-termijn betrokkenheid -, het meedoen met lokale netwerkbijeenkomsten, en senior-managers die vaker naar de vallei komen. "Daarnaast heeft de opkomst van Internet de problemen verminderd. Veel van de nieuwe, succesvolle bedrijven zoals Yahoo! en e-Bay zijn niet gerelateerd aan Microsoft. Een enorm verschil met de tijd toen we hier allemaal in de software-markt voor bureau-PC’s markt zaten: je was een Microsoft-product of je was er niet! Ondertussen heeft Microsoft geleerd dat het in orde is om agressief te zijn wanneer je 20 procent marktaandeel hebt, maar dat het anders ligt, wanneer je 80 procent marktaandeel hebt". Wel constateert ze dat er nog steeds een ‘Microsoft kater’ is.
Heidi Roizen stelt terecht dat Microsoft een ‘achterdeur’ in de vallei miste: "Wanneer ik mijn kinderen naar school breng, ontmoet ik mensen van Cisco, Apple, Yahoo!, Sun, enzovoort. We gaan naar dezelfde restaurants. Je leert elkaar kennen en wordt onderdeel van de professionele structuur (‘fabric’) van Silicon Valley. Microsoft heeft zijn eigen ‘fabric’ in Seattle."
Volgens een artikel in het maartnummer van Wired Magazine heerst ook in Silicon Valley nog steeds ‘het klimaat van angst en intimidatie rond Microsoft’. Dan Gillmor, technologiecolumnist van de San José Mercury News, het dagblad van Silicon Valley, beaamt dat. "Het bedrijf heeft de hoogste beurswaarde, een ongeëvenaarde hoeveelheid geld in kas en koopt in rap tempo nieuwe technologieën op. Ook al is er concurrentie in gebieden die Microsoft nog niet beheert, wil dat niet zeggen dat Microsoft minder machtig is!".
Ook in veranderende tijden kan Microsoft niet om de Valley heen, maar het omgekeerde geldt zeker ook. Velen zullen het behoedzame spel van afstandelijk de kolos behagen, moeten blijven beoefenen.
Caroline Beijer,
freelance medewerker
Zilveren jubileum Microsoft
- Schooljongens bouwen een software-imperium
Vraag: wat heeft een Altair 8800 uit 1975 gemeen met een PC met Pentium III 750 MHz uit 2000? Antwoord: ze draaien op software van Microsoft. 25 Jaar computerhistorie van Microsoft.
Programmerende schooljongens leggen fundament voor software-imperium
Tijdbalk vijfentwintig jaar Microsoft
- Exclusief interview met een trotse ceo
Groot, imposant, slim, luid, keihard. Maar menselijker dan zijn voorganger ooit was. En trots op de prestaties van zijn bedrijf. Een exclusief interview met Steve Ballmer, van beroep chief executive officer.
Steve Ballmer: slim, luid, keihard, maar menselijk
- De technologie en de onderneming ontleed
Twee oude rotten in het vak, Martin Healey en Martin Butler, leggen de technologie en de onderneming op de snijtafel. En het resultaat liegt er niet om.
Monopoliepositie Microsoft staat vooruitgang in de weg
Toekomst bedrijfsbrede automatisering is onzeker
- Drie mannen van het eerste uur in Nederland
‘Oud geld’ worden ze goedmoedig spottend genoemd, de eerste lichting van de Benelux – inmiddels gefortuneerde aandeelhouders. Een rondetafelgesprek met drie aartsvaders.
De drie Microsoft-aartsvaders in Nederland
- Californië is Redmond niet! En dat zullen ze weten ook
"In plaats van over het weer klagen we hier over Microsoft." Het ronkt in Silicon Valley van de concurrenten en de partners, en dat zullen ze weten in Redmond. Jaloezie en bewondering.
Microsoft heeft overwegend negatief imago in Silicon Valley
