In deze bijlage bij Computable en Intermediair vier portretten van mensen die zowel thuis als op hun werk actief met computers in de weer zijn.
Thuis
Componeren op supersnelle machines
Wat Hans van Raaij thuis aan pc's heeft staan, daar kon een jaar of wat geleden een compleet bedrijf draaiend mee worden gehouden. Hij heeft op zijn Amsterdamse etage, een enorme verzameling computers staan, waarvan er met name twee opvallen. Het zijn de pc's waarmee Van Raaij zijn hobby gestalte geeft. Hij leeft zich uit in componeren met behulp van de computer en gebruikt daarvoor het programma Computer Aided Composing. Van Raaij maakt volledig elektronische muziek en dat kan op de pc alleen met supersnelle machines. Wat heet: hij heeft twee dual-processor pc's opgevoerd tot een kloksnelheid van 560 Megahertz, één met 256 Mb en één met 128 Mb intern geheugen en beide met een harde schijf van 18,4 Gigabyte. En dan hebben zijn vrouw en zijn zoon nog hun eigen pc, staat er in een hoekje nog een laptop, heeft het gezin Van Raaij continu verbinding met internet via de kabel, ratelen printers en pruttelt er ergens een scanner.
Hij heeft geen speakers bij de pc's, omdat de computers rechtstreeks aangesloten zijn op het hifi-systeem. Momenteel ligt de boel even stil, omdat het werkhok van twee bij twee wordt verbouwd en vergroot. Straks kan het in alle hevigheid weer van start gaan. Hij speelt ook jazzgitaar en bas, maar Van Raaij – zo lijkt het – heeft zijn hart verpand aan het componeren van muziek op de pc. Het programma Computer Aided Composing gebruikt daar een aantal applicaties voor. "Je kunt algoritmisch componeren. Je geeft een aantal voorwaarden en restricties op en de computer genereert de noten. Dan kun je bezig met meer abstracte zaken, zoals timbre en de dichtheid van het geluid." Als alles is verwerkt en opgenomen, kan de pc ook nog eens het eindresultaat laten horen. Van Raaij heeft vooralsnog niet de behoefte zijn creaties openbaar te maken. "Het is voor mijn eigen plezier. Ik ben iemand die niet snel tevreden is met de kwaliteit." Hij is minstens een paar uur per week met zijn hobby bezig. "Ik stel hoge eisen, maar bewaar wel alles. Hoeveel dat zal zijn? Inmiddels heb ik wel een cd vol, schat ik zo in."
Als componist is Van Raaij de meeste tijd kwijt met het bedenken van de compositie en het instrueren van de computer. "Je kunt letterlijk maanden bezig zijn met een compositie van een paar minuten. Technisch gezien is het mogelijk om een pc helemaal zelf muziek te laten maken. Maar het blijft een kwestie van aangeven wat hij moet doen. De pc blijft de uitvoerder, niet de bedenker." Daarnaast is hij druk met het 'oppoetsen' van oude platen: eigen vinylplaten digitaliseren, alle ruis en tikken eruit halen en vervolgens op een cd branden. "Heb je mooi je oude platen in perfecte kwaliteit."
Werk
'De pc is onmisbaar geworden'
Hij duikt onder zijn bureau voor de specificaties. Komt weer naar boven en meldt wat hij ontdekt heeft: "Een Pentium II 400. Met 64 Mb intern geheugen en een harde schijf van 4 Gigabyte." Op het bureau staan een 15 inch scherm en speakers. Hans van Raaij, medewerker van het pr-bureau MCS, gevestigd in het Holland Office Centre aan de Kruisweg in Haarlem, beschikt op zijn werkadres over een pc die elders in het bedrijfsleven nog niet zo vaak wordt gebruikt. "Maar", zo zegt hij ter verontschuldiging, "de pc is ook pas een half jaar oud. Mijn collega's hebben er ook nog niet allemaal zo eentje. Ik was nu gewoon het eerste aan de beurt. Maar lekker is het natuurlijk wel." De speakers worden overigens zelden gebruikt. "Hooguit als ik een presentatie moet bekijken, waar ook geluid aan te pas komt. Dan zet ik de boxen even aan om te luisteren hoe het klinkt. Voor het overige blijven ze gewoon uit."
Van Raaij is een kleine vier jaar geleden bij MCS binnen gekomen en werkt vanaf het begin met een pc die deel uitmaakt van een netwerk. Zo kan hij elektronisch contact onderhouden met zijn collega's, maar ook de netwerkprinter gebruiken. In het dagelijkse leven is hij voornamelijk bezig met het coördineren van de tekstproducties en met tekstverwerking. Persberichten maken, schriftelijke voorstellen doen, uitnodigingen maken. Hij heeft op zijn pc een bètaversie van Windows 2000 en Microsoft Office met daarin behalve Word ook Excel en Powerpoint. Daarnaast maakt Van Raaij veel gebruik van e-mail; Outlook van Microsoft. "Dat is binnen onze organisatie heel belangrijk. Ik zou willen zeggen: inmiddels onmisbaar. Als we niet konden e-mailen, zou het bedrijf bij wijze van spreken stil komen te liggen. We communiceren intern en extern bijna alles per e-mail. De klanten, de pers, collega's, iedereen wordt door middel van e-mail op de hoogte gehouden."
Zakelijk gesproken begint de dag voor Van Raaij, die een soort redactieruimte deelt met zijn collega's, met het lezen van zijn e-mailberichten. Die betreffen vragen van klanten en van de pers, persberichten van andere bedrijven, mededelingen en opmerkingen van collega's. Soms zit er een dringend mailtje tussen. Dan wil bijvoorbeeld een klant even dat hij direct contact opneemt om iets op te lossen, of het is een journalist die op zoek is naar informatie. Dergelijke urgente zaken krijgen voorrang. Is dat afgehandeld, dan gaat hij verder met zijn dagelijkse bezigheden. Soms maakt hij met behulp van het softwareprogramma iGrafx van Micrografx illustraties op maat. "Maar dat is niet vaker dan één keer per week." Hij heeft één enkele eigen applicatie op zijn kantoor-pc: de Windows Commander voor het bestandsbeheer. Zonder pc zou hij zijn werk niet kunnen doen: "De pc is onmisbaar geworden. Zonder zou ik helemaal onthand zijn. Zou ik niet kunnen doen waar ik voor wordt ingehuurd."
