Nog even en breedbandig Internet maakt deel uit van ons dagelijks leven; de webtelevisie vertoont een film die via Internet is binnengehaald en we besturen de wasmachine via de mobiele telefoon. Dat is de toekomst. Op dit moment vindt er nog voornamelijk onderzoek plaats naar de ontwikkeling van Internet-2, de opvolger van het huidige wereldwijde netwerk. De Internet Research Task Force coördineert de initiatieven, sinds kort onder leiding van de Nederlander Erik Huizer. Zijn voornaamste doelstelling is om Internet het heelal in te schieten.
Huizer verwacht dat Internet-2 binnen vier jaar uitgroeit tot een realiteit. ‘De komende jaren moet de aansluitingscapaciteit in Nederland uitgroeien naar 8 megabit per seconde voor een gemiddeld huishouden. Dit is voldoende voor bijvoorbeeld video via Internet. In de verdere toekomst neemt dit, als het goed is, toe tot 1 gigabit per seconde. Dan zijn wij eigenlijk al weer toe aan de derde generatie Internet. Deze bandbreedte biedt gezinnen de mogelijkheid om bijvoorbeeld kanalen van High Definition Television (Hdtv), ofwel digitale televisie, te ontvangen. Ook kunnen zij dan in virtuele werelden spelen tegen tegenstanders elders op Internet.’ Ter vergelijking: nu verkeren Nederlandse gezinnen met hun huis-tuin-en-keukenaansluiting nog in het ‘kilobittijdperk’.
Het werk van Huizer bevat veel sciencefiction en een hoog Star-Warsgehalte. Met name dat van de nieuwste onderzoeksgroep van Irtf, die zich bezighoudt met de uitbreiding van Internet naar de ruimte. Deze studie is een initiatief van Vinton Cerf, ook wel beschouwd als de geestelijk vader van Internet. Dit alleen al geeft aan dat het idee van een interplanetair Internet bloedserieus is. ‘Als je bedenkt dat de huidige generatie Internet al dertig jaar meegaat, dan moeten wij dus ver vooruit kijken bij de ontwikkeling van een opvolger. Dit betekent dat wij rekening moeten houden met ruimtemissies naar de maan en naar Mars. Ruimtevaartorganisatie Nasa heeft een eigen protocol ontwikkeld voor het zenden van signalen tussen ruimteschip en aarde. Het aantal zendingen neemt echter enorm toe. Vandaar dat Nasa een nieuw protocol wil ontwikkelen. Het ligt voor de hand hiervoor Internet te gebruiken.’ Het huidige Internet Protocol (IP) werkt niet in de ruimte, vanwege de lange weg die de signalen moeten afleggen. ‘Bij de aanpassing van IP moeten wij rekening houden met de vertraging die optreedt bij interplanetair verkeer.’
Voorname rol Nederland
Bij de ontwikkeling van de volgende generatie Internet speelt Nederland een voorname rol. De Nederlandse publiekprivate samenwerking Gigaport is momenteel een van de spaarzame initiatieven met betrekking tot Internet-2. Verder ontwikkelen alleen Japan, Singapore, Canada en de Verenigde Staten dergelijke projecten. Engeland, Duitsland en de Scandinavische landen doen goedbedoelde pogingen, maar verkeren nog in de voorbereidingsfase. Deze voortvarende houding van Nederland komt voornamelijk voort uit de snelle ontwikkeling van Surfnet, het netwerk voor het wetenschappelijk onderwijs. Gigaport is hiervan de volgende versie.
De overheid ondersteunt Gigaport met een bijdrage van 142 miljoen gulden. Huizer, ook directeur van Surfnet Expertisecentrum, is te spreken over de acties van de regering op dit gebied. ‘Nederland kijkt verder dan de meeste andere landen.’ Toch is hij niet geheel tevreden. ‘Het is een gemiste kans dat Nederland nieuwbouwwijken zoals bijvoorbeeld Leidsche Rijn niet direct aansluit op glasvezelkabels. In Australië is onlangs een wijk volledig aangesloten op glasvezelinfrastructuur. Op dit gebied is Nederland nog te terughoudend.’
Gigaport
Gigaport is een proeftuin voor het bedrijfsleven en de wetenschappelijke wereld. De aansluitcapaciteit groeit de komende jaren van 155 megabit tot 20 gigabit. Hiermee loopt het project enkele jaren voor op de werkelijkheid. ‘Wij zorgen er zodoende voor dat bedrijven nu al software kunnen ontwikkelen voor het toekomstige netwerk en dit alvast testen. Internetaanbieders en telecombedrijven beschikken niet over voldoende financiële middelen om zelf zo’n geavanceerde infrastructuur te ontwikkelen.’
Het netwerk van Gigaport blijft volgens Huizer altijd een proeftuin. Internet-2 staat niet open voor het dagelijkse digitale productieverkeer van bedrijven. Daarvoor gebruiken ze maar de gewone aansluitingen. De breedbandige infrastructuur is uitsluitend bedoeld voor verder onderzoek. Op een gegeven moment gaat de volgende generatie op in het huidige netwerk, waarna Gigaport de daaropvolgende ontwikkelingen gaat testen.
‘Alles is dus precompetitief. Bedrijven kunnen testen uitvoeren onder tienduizenden studenten’, zegt Huizer. Zo heeft telecomaanbieder Libertel een contract gesloten met
Gigaport om samen met Ericsson proeven te starten op het gebied van dataverkeer via mobiele telefoons. ‘Uiteindelijk profiteert ook concurrent KPN, dat weer samenwerkt met Ericsson, van deze testen. Zo wordt uiteindelijk de BV Nederland er beter van.’ Naast deze proeftuinfunctie lokt Gigaport ook buitenlandse bedrijven naar Nederland. Zo hebben onder meer Cisco, IBM en Lucent hier nieuwe vestigingen geopend vanwege dit project. ‘Gigaport heeft de investeringen allang terugverdiend.’
Onderzoek noodzakelijk
Huizer is heilig overtuigd van het belang van onderzoek van onder andere de Irtf naar de nieuwe ontwikkelingen op het gebied van Internet. Hij wijst hierbij op de hier en daar wat gebrekkige ontwikkeling van de huidige generatie. ‘Het onderzoek is de laatste jaren wat ondergesneeuwd. Dat komt doordat de commercie zich snel op de ontwikkelingen heeft gestort. Hierdoor zijn veel goede ideeën na onvoldoende onderzoek geëxploiteerd.’
Als voorbeeld van onvoldoende doordachte projecten noemt Huizer het bekende HyperText Transfer Protocol (Http). ‘Dit protocol komt voort uit de natuurkundewereld en had langer onderzocht moeten worden door netwerkspecialisten. De commercie heeft dit veel te snel opgepakt. Er is in de loop der jaren dan wel aan Http gesleuteld, maar uiteindelijk ontstaat dan een houtje-touwtje-oplossing. Zo was het lastig om op één systeem meerdere hosts te draaien. Bovendien wordt de verbinding na elke handeling verbroken.’ Ook de Real Player is in de ogen van Huizer een voorbeeld van een onvolmaakte applicatie. ‘Ik geloof dat we nu al aan de zevende versie toe zijn. De gebruiker moet elke keer de stap naar de volgende uitgave maken, anders kan hij niet alles ontvangen. Dit komt doordat er telkens ingrijpende verbeteringen in het gebruikte protocol nodig zijn.’
Huizer verwacht dat deze continue verbeteringen dankzij de bestaande initiatieven op het gebied van Internet-2 niet nodig zijn bij de volgende generatie van het netwerk. ‘Natuurlijk hoop ik dat de commercie de ontwikkeling snel oppikt. Toch ga ik er van uit dat er voldoende onderzoek kan worden verricht, waardoor de protocollen voldoende doordacht en stabiel zijn.’ Aan Huizer en de zijnen de taak om dit in goede banen te leiden.
