Waarom moet Jeff Papows weg? Het gaat goed met Lotus. Sinds de overname door IBM in 1995 is het aantal gebruikers van Notes wereldwijd flink gestegen. IBM schat het aantal gebruikers op vijftig miljoen. De marktonderzoekers van International Data Corporation houden het op 36 miljoen. Hoe dan ook, Lotus heeft de verwachtingen van de meeste analisten ver overtroffen.
Bovenal heeft Lotus Microsofts Exchange achter zich weten te houden. De natte droom van Bill Gates om van Lotus Notes een plug-in te maken voor de Microsoft Explorer is in rook opgegaan. Dus waarom moet Jeff Papows, de dynamische en kleurrijke president van Lotus, die voor een belangrijk deel verantwoordelijk is voor het succes, nu vertrekken? Welnu, het hoe en waarom daarvan is voer voor psychologen.
Jeff Papows neemt het niet zo nauw met de waarheid wanneer het gaat om zijn eigen verdiensten en ervaringen. Papows heeft zoveel hele en halve leugens over zichzelf verspreid dat niemand meer weet wanneer hij de waarheid spreekt en wanneer hij liegt. Deze conclusies trekken journalisten van de Wall Street Journal, de krant die in april 1999 een weinig vleiend portret over Papows publiceert. Wanneer Papows en zijn persoonlijke assistente ook nog beklaagden worden in een sexual-harassment zaak is voor de grijze pakken van IMB de maat vol. De geloofwaardigheid van IBM is in opspraak en Papows wordt met zachte drang naar de nooduitgang geloodst. In e-mail aan het personeel van Lotus meldt Papows dat hij vertrekt omdat hij ‘… graag opnieuw leiding wil geven aan een onafhankelijke organisatie.’ IBM-veteraan Al Zollar neemt (voorlopig?) het roer over.
Kleurrijk
Dat de topman van een succesvol softwarebedrijf een gedreven en kleurrijk figuur met exotische hobby’s en een wat gezwollen ego moet zijn, staat buiten kijf. Herinnert iemand zich nog Jim Manzi? Jeff Papows met zijn ervaringen als straaljagerpiloot, zijn moeilijke jeugd als wees en zijn titels in oosterse vechtsporten, past helemaal in het plaatje. Collega’s, concurrenten journalisten en zakelijke relaties zijn gauw onder de indruk van de staat van dienst van deze weesjongen, die zich via een studie aan de gerenommeerde Pepperdine University en een loopbaan als kapitein/piloot in het Amerikaanse leger heeft opgewerkt tot de macho-topman van Lotus. Papows imago stort echter op 29 april 1999 totaal in elkaar wanneer de Wall Street Journal, op de voorpagina nota bene, opent met een artikel waarin wordt betoogd dat Papows nooit piloot is geweest, dat hij nooit de Pepperdine University heeft bezocht en dat hij geen zwarte band heeft in taekwondo. Zelfs de bewering van Papows dat hij wees is, blijkt niet te kloppen. Zijn vader en moeder leven nog steeds en wonen een paar kilometer bij hem vandaan in Massachusetts.
Laat een zaak duidelijk zijn. Jeff Papows ontkent in april 1999 alle beschuldigingen die in de Wall Street Journal worden aangedragen. Hij geeft toe dat hij bij de watercooler misschien wel eens wat heeft overdreven over zijn eigen prestaties, maar dan ook niet meer dan dat. Hij schrijft over het artikel in de Wall Street Journal aan het personeel van Lotus het volgende. ‘Tijdens het onderzoek, kwamen de journalist en zijn redacteur naar me toe met de beschuldigingen die zij hadden gehoord, en ik was in staat om ieder punt te weerleggen en de juiste weergave van de feiten te geven en vraagtekens te plaatsen bij de ware bedoelingen van hun bronnen. Ik zal hier de beschuldigingen niet één voor één weerleggen, ik wil er mee volstaan te zeggen dat Lotus en IBM concurrenten hebben die iedere gelegenheid zullen aangrijpen om ons succes te beschadigen. Het is jammer dat de Wall Street Journal hen meer geloofwaardigheid verleent dan ze verdienen.’ Verder meent Papows dat veel sterke verhalen over hem in de wereld zijn geholpen door collega’s en bewonderaars die hem op een voetstuk willen plaatsen.
Indrukwekkend
Het is jammer voor Papows maar wie het verhaal in de Wall Street Journal leest kan zich onmogelijk aan de indruk onttrekken dat hij op zijn zachtst gezegd een loopje heeft genomen met de waarheid. In het artikel wordt een hele serie ex-collega’s geïnterviewd die allemaal ooit onder de indruk waren van de vermeende prestaties van Papows als straaljagerpiloot. Volgens gegevens van het Amerikaanse leger heeft Papows echter nooit gevlogen. Hij genoot alleen een opleiding als militaire verkeersleider. Ook werd hij nooit bevorderd tot kapitein, zoals in zijn cv staat. Papows was luitenant toen hij in 1979 het leger verliet om een carrière te beginnen in de software sector.
Papows blijkt overal waar hij werkt een goede verkoper en een uitstekende motivator van mensen. Om zijn mensen te motiveren bouwt hij om zichzelf een reputatie van de geharde straaljagerpiloot die het verkopen van software net zo benadert als een gevecht op leven en dood in de lucht. Hij neemt zijn ondergeschikten graag mee naar een voorstelling van de film Top Gun, een film waarin Tom Cruise halsbrekende toeren verricht in een gevechtsvliegtuig. Succesvolle verkopers krijgen van Papows een mooie Top Gun plaque voor aan de muur.
Schietstoel
Wanneer Papows bij het sofware bedrijf Cognos in Ottawa werkt hangt zijn pilotenpak achter zijn bureau aan de muur. Hij vertelt zijn collega’s en ondergeschikten dat hij af en toe weg moet om F-18 straaljagers te vliegen als reservist in het Amerikaanse leger. Tijdens een vlucht – zo vertelt Papows – moet hij zich met zijn co-piloot redden via de schietstoelen. Papows komt met de schrik vrij maar zijn co-piloot komt om het leven.
Jaren later vertelt hij collega’s dat hij iedere maand anoniem een cheque stuurt naar de weduwe van de omgekomen vlieger. Volgens gegevens van het Amerikaanse leger heeft Papows echter nooit gevlogen en was hij nooit reservist. Het ongeluk dat Papows in geuren en kleuren beschrijft is exact het ongeluk dat Tom Cruise overkomt in Top Gun waarbij zijn co-piloot om het leven komt.
Leger als klant
Wanneer Papows in 1993 bij Lotus komt werken blijkt zijn vliegeniersroem niet alleen vruchten af te werpen als motivator. Papows sleept enkele contracten in de wacht bij het Amerikaanse leger omdat hij indruk maakt als ex-piloot. In 1995 krijgen de reservisten van de mariniers geld om een eigen Internetachtig computernetwerk aan te leggen. In eerste instantie wordt de voorkeur gegeven aan Microsofts Exchange. Wanneer generaal Wilkinson Papows ontmoet weet deze in een sfeer van oude-jongens-krentebrood de bevelhebber over te halen naar het Notes kamp.
Wilkinson zegt in de Wall Street Journal dat Papows verhalen over zijn ervaringen als F-18 piloot hielpen bij het opbouwen van een hechte vriendschap. De generaal was ook opgetogen over de zwarte band van Papows in taekwondo. Uiteindelijk nemen de reservisten 15.000 licenties van Lotus Notes in gebruik. Andere afdelingen van het leger volgen. ‘Het is altijd beter om zaken te doen met iemand die het leger door en door kent,’ zegt een andere generaal over Papows.
Weeffoutje
De controverse rond het vertrek van Papows roept interessante vragen op. Hoe ver kan een bovenbaas of verkoper de waarheid verdraaien om ondergeschikten te motiveren en zakenrelaties in te palmen? Papows is kennelijk te ver gegaan. De leugens over zijn verleden gaan dan ook verder dan een bewust geplande poging tot manipulatie. Ze wijzen meer in de richting van een weeffoutje in de persoonlijkheid van Papows. Lotus kan in ieder geval op zoek naar een nieuwe Top Gun.
