Na India en Zuid-Afrika is Bulgarije het nieuwe beloofde land voor de Nederlandse automatiseringsbranche. De Nederlandse en Bulgaarse regeringen hebben een project opgezet om samenwerkingen te stimuleren tussen ICT-bedrijven uit beide landen. ‘In Bulgarije lopen briljante automatiseerders rond’, zegt Frank Zuure, directeur van Larive International.
Het voormalige Communistische bolwerk Bulgarije heeft afscheid genomen van het recente verleden en de deuren naar het Westen opengezet. Tot grote tevredenheid van de kapitalistische bolwerken. De Commissie van de Europese Unie is inmiddels dusdanig content met de economische hervormingen in het land, dat de instelling in februari van dit jaar onderhandelingen start over toetreding van Bulgarije.
Westerse bedrijven hadden al eerder een oogje laten vallen op de Bulgaarse ICT-markt. Zo werken Oracle, Microsoft, Nortel en Siemens samen met bedrijven uit dit land. KPN onderhandelt over een deelneming in Bulgarian Telecom.
Arbeidsmarkt
De Nederlandse regering heeft el enige tijd contacten gelegd met Bulgaarse overheid over de stimulering van private initiatieven op de Oost-Europese markt. Zo heeft Senter, een uitvoeringsorganisatie van het Ministerie van Economische Zaken een programma opgesteld voor samenwerkingen met het Bulgaarse bedrijfsleven. Een groot deel van dit project richt zich op de ICT-branche. Nederlandse bedrijven, die vanwege de tekorten aan automatiseerders onvoldoende specialisten weten te vinden, kunnen in dit kader een deel van het werk in Bulgarije onderbrengen.
Naast deze werkgelegenheidsmotieven, heeft het project ook als doel Bulgaarse bedrijven die zich bezighouden met IT, elektronica of multimedia te injecteren met Nederlands risicokapitaal. De bedrijven Larive International en Twynstra Gudde voeren dit programma uit, met Jan Stikkelman van het gelijknamige ingenieursbureau als projectleider.
Frank Zuure vertelt dat de Bulgaarse beroepsbevolking veel hoogopgeleide automatiseerders telt. ‘In het Communistische tijdperk speelde Bulgarije een belangrijke rol op IT-gebied. Moskou hanteerde een economische verdeel- en heerspolitiek onder zijn bondgenoten. Zo moest DDR zorgen voor de productie van goederenwagons, Oekraïne voor het graan en Bulgarije voor de IT-dienstverlening. Hierdoor is de kennis en ervaring van Bulgaren op het gebied van automatisering erg groot.’
Creatief
Jan Stikkelman, van het gelijknamige ingenieursbureau, heeft veel contacten in Bulgarije. Hij noemt de beroepsbevolking ‘heel creatief en zeer intelligent.’ Volgens hem ontstaat er een klasse van twintigers en dertigers die erg ondernemend is. De veertigers hebben inmiddels de overgang van de geleide- naar de markteconomie gemaakt.’
De Bulgaarse automatiseerders zijn met name thuis in ontwikkeling van software, ingebedde systemen en dienstverlening. De kennis op het gebied van Internet is nog volop in ontwikkeling. Het is duidelijk dat de Internetmarkt zich in Bulgarije niet zo snel ontwikkelt als in de westerse landen. Hans Doeve van Twijnstra Gudde wijt dit aan het ‘lage Nintendo-gehalte’. ‘In Nederland staat op ieder bureau van elk bedrijf een computer. In Bulgarije is dit heel anders.’
Wegkopen
Het is volgens de betrokkenen niet de bedoeling dat Nederlandse bedrijven Bulgaren verleiden om naar het noorden te verhuizen. ‘Na de val van de muur zijn meer dan duizend Bulgaarse automatiseerders weggekocht door Amerikaanse ondernemingen. Dat is slecht voor de economie van Bulgarije’, zegt Doeve zich. ‘Dit project moet werk van hier naar Bulgarije brengen. Op die manier wordt de welvaart van dat land opgekrikt. Dat is ook de doelstelling van de Nederlandse regering; stabiliteit in Oost-Europa door economische groei.’
Het principe om de Bulgaarse automatiseerders in hun eigen land te houden is moeilijk te handhaven als hun staat deel gaat uitmaken van de Europese Unie. Dan kunnen de onderdanen gaan en staan waar zij willen en zonder moeilijk verkrijgbare vergunningen een baan vinden in het rijke westen. Voor veel hoogopgeleide automatiseerders een aantrekkelijk perspectief. ‘Het gevaar is reëel dat deze groep vertrekt’, erkent Doeve. ‘De Bulgaarse IT-branchevereniging heeft ons hierop gewezen. Het is iets waar wij wel degelijk rekening moeten houden. Maar, zo’n enorme vaart zal het ook weer niet lopen.’
Kritiek
Het uitbesteden van werk aan ‘lagelonenlanden’ stuit ook op de nodige kritiek. Om de krapte op de Nederlandse arbeidsmarkt te bestrijden, zijn investeringen nodig van onder andere het bedrijfsleven. Zij kunnen bijvoorbeeld duale opleidingen opzetten, of zich de moeite betrachten inactieven op de arbeidsmarkt aan het werk te helpen. Een samenwerking met Bulgarije, waar een professor iets meer dan driehonderd gulden per maand verdient, is een stuk lucratiever dan dure investeringen ten behoeve van de krappe Nederlandse arbeidsmarkt.
Volgens Stikkelman gaat uitbesteding naar Bulgarije niet ten noodzakelijkerwijs ten koste van investeringen in Nederlands personeel. Doeve noemt de trend een kwestie van afstemming van vraag en aanbod. ‘Op de markt geldt toch dat de sterkste partij overleeft. Westerse landen stoten af waarin zij slecht zijn. In ons geval is de krappe arbeidsmarkt een zwak punt. Als het voor Nederlandse bedrijven makkelijker is om het werk uit te besteden, dan moeten zij dit vooral doen.’
Larive International uit Zeist organiseert op donderdag 20 januari een bijeenkomst over dit project in hotel Jan Tabak te Bussum.
