Traditionele rekencentra moeten zich meer als commerciële afdelingen opstellen. Ze zouden moeten rapporteren aan de algemeen directeur in plaats van aan de directeur Financiën. Deze ambivalentie tussen efficiëntie en entrepreneurskwaliteiten was terug te vinden op de Guide Share Europe-conferentie voor IBM mainframegebruikers die eind vorige maand plaatsvond. De leden werden warm gemaakt voor e-handel, maar konden zich ook verdiepen in een model voor kostenbeheer.
Technologie verhuist van de rechter naar de linker hersenhelft. Om het mainframe te ontsluiten voor de kansen die zich aandienen, moet er eerst een aantal heilige huisjes tegen de grond, bleek uit de inleiding van Wouter Keller, directeur onderzoek en ontwikkeling bij het Centraal Bureau voor de Statistiek. "Object-oriëntatie is als religie op zijn retour. Het is te mooi en te groot. Op componenten gebaseerde technologie is kleiner. Waarom is het zo eenvoudig om een muis te vervangen? Omdat het gebruik maakt van een gestandaardiseerde interface. Active-X en Java Beans zijn componenten die je zo van het Internet plukt. Je gebruikt ze net als een muis. Applicaties gebaseerd op componenten zijn minder geavanceerd, maar je kunt er heel eenvoudig aanpassingen in uitvoeren. En het grootste voordeel is dat het voorziet in onze behoefte aan gebruiksvriendelijke schermen met grafische verwijzingen."
Beetje dik
In de nieuwe door e-handel gedreven technologie is nog steeds plaats voor vertrouwde begrippen als schaalbaarheid, stelt Keller vast. "Met componenten worden transacties niet meer in een database uitgevoerd. In de applicatieserver wordt een replica van de database in objectvorm gecreëerd. Die bouwwijze geeft problemen met de schaalbaarheid. Het is alsof je een auto bouwt om van je hotel naar het vliegveld te rijden. De applicatieserver lost dit probleem op door middel van pooling. Een goede transactieserver kan dankzij pooling duizenden transacties tegelijk aan. Wie applicaties op deze wijze bouwt, raakt direct in een nieuwe geloofsstrijd verwikkeld. Componenten kunnen in een server, webserver of client zitten. Om over verschillende platformen te kunnen communiceren, is eigenlijk een soort Esperanto nodig. Welke componenten ga je binnen het bedrijf omarmen? Je kunt Com+, Java Beans of Corba gebruiken. Corba is het beste meisje van de klas, maar ook een beetje dik. Bedrijven die voor de keuze staan, moeten zich realiseren dat het niet voldoende is ieder product op zijn afzonderlijke merites te beoordelen. Je kiest niet voor een pakket, maar voor een infrastructuur."
Broek ophouden
Effectiviteit en efficiency zijn van oudsher de sleutelwoorden binnen een IT-afdeling. Het is tijd voor een nieuwe cultuur, vindt John Post, senior IT consultant bij IBM. "De IT-afdeling wordt steeds meer verantwoordelijk voor de kwaliteit van het contact dat een bedrijf met zijn klanten heeft. In de praktijk kijken IT’ers nog te weinig naar de markt. De afdeling valt nog immer onder het hoofdstuk ‘kosten’ binnen een bedrijf. Dat is verkeerd. Je zou aan de ceo moeten rapporteren en niet aan de financiële directeur. Zolang in die situatie niets veranderd, kan een onderneming niet verwachten dat er van enige e-handel iets terecht komt."
Hoezeer rekencentra vasthouden aan het traditionele beheermodel bleek uit de presentatie van de werkgroep kostenbeheer. Zelf zien de leden het introduceren van een rekenmodel overigens wel als een trendbreuk. "Voorheen werden alle kosten van een rekencentrum beschouwd als overhead", legt lid van de werkgroep Ton Termeulen, in het dagelijks leven IT-manager bij Delta Loyd, uit. "Tegenwoordig wordt verwacht dat een IT-afdeling de eigen broek kan ophouden. Het analyseren van de kosten is geen kwestie die zich in een paar spreadsheets laat vangen. Je hebt gereedschap nodig dat data uit het systeem combineert met handmatig ingevoerde data en deze analyseert. Voor de procesbeschrijvingen in het rekenmodel gaat men uit van de definities die in Itil worden gebruikt. Aan de hand van een dienst als bijvoorbeeld de helpdesk is het vervolgens mogelijk uit te pluizen welke grondstoffen bijdragen aan de totstandkoming van die dienst. Om tot een nauwkeurige berekening te komen is het onontbeerlijk dat er medewerkers urenstaten invullen. De besparingen laten zich niet zo makkelijk in geld uitdrukken. Het bewust worden van de kosten vormt eigenlijk de grootste winst."