Het zal u niet ontgaan zijn dat de verkoop van huizen de laatste jaren een hoge vlucht genomen heeft. Aangemoedigd door een lage rente bestormt Nederland massaal de huizenmarkt. Daarvan profiteren niet alleen huiseigenaren, projectontwikkelaars en aannemers, maar ook – of misschien vooral – de hypotheekverstrekkers.
‘Hypothekeren’ lijkt makkelijk: je koopt geld in tegen een lage rente en verkoopt het tegen een hogere. Het geld koop je in bij geldverstrekkers die toch grote stapels geld in hun pakhuizen hebben liggen. Tussenpersonen zorgen ervoor dat het geld uiteindelijk bij de klanten terechtkomt. Tegen betaling, uiteraard.
De grootste hypotheekverstrekkers in Nederland zijn de grote banken: Rabobank, ABN Amro, ING. Verzekeraars, pensioenfondsen, kleinere banken en andere financiële instellingen dragen hun steentje bij. Alles bij elkaar gaat het in Nederland om een paar miljoen hypotheken van gemiddeld bijna twee ton per hypotheek. Dat is een paar honderd miljard gulden aan uitstaande hypotheken. Een onvoorstelbaar bedrag.
U merkt er als klant nog weinig van, maar de hele hypotheekmarkt is flink in beweging. Informatietechnologie zet ook deze wereld op zijn kop.
Neem de tussenpersonen. Vroeger moesten tussenpersonen offertes per post of telefoon aanvragen. De offerte werd door de ‘back office’ opgesteld en gecontroleerd en kwam dan een paar dagen later bij de tussenpersoon binnen. Tegenwoordig hebben hypotheekverstrekkers speciale websites waar tussenpersonen op kunnen inloggen. De offerte wordt binnen een paar seconden opgesteld, gecontroleerd en goedgekeurd. De tussenpersoon maakt een printje terwijl de klant zijn koffie opdrinkt. Het Hooge Huys uit Alkmaar won er vorig jaar de Computable IT Award mee.
Steeds meer hypotheekverstrekkers brengen hun eigen hypotheken zelf aan de man door middel van folders, door te bellen en te Internetten. Vooral het laatste neemt stevig toe. In de Verenigde Staten zijn hypotheken al langer via Internet verkrijgbaar (http://www.mortgage.com). Ook in Nederland lopen hypotheekverstrekkers zich warm voor e-handel. Tussenpersonen houden niet van deze ‘direct sales’. Veel klanten eerlijk gezegd ook niet, omdat ze door de bomen het bos niet meer zien en snakken naar deskundig advies. Toch ziet het er naar uit dat hypotheken en andere financiële producten binnenkort op grote schaal via Internet verkocht zullen worden. Dat betekent nogal wat voor de automatisering van de hypotheekverstrekker. Als klanten op elk moment van de dag een hypotheek moeten kunnen afsluiten, moet de verstrekker ook elk moment van de dag open zijn. En dat betekent dat zijn informatiesystemen en databases vierentwintig uur per dag in de lucht moeten zijn.
Een hypotheek verkopen is één ding, de administratie daarvan afhandelen is iets heel anders. Dertig jaar lang elke maand rente en afschrijving incasseren, aanmaningen sturen, hypotheken oversluiten of vervroegd aflossen, dat allemaal bijhouden. Voor een beetje hypotheekverstrekker gaat het om honderdduizenden transacties per maand. Typisch iets om te automatiseren. Sommige hypotheekverstrekkers hebben dat zelf al gedaan. Hun ‘back office’ is volledig geautomatiseerd. Het is indrukwekkend om te zien hoe complete dossiers in één keer gescand en digitaal opgeslagen worden. Andere verstrekkers besteden de administratieve afhandeling van hun hele portefeuille uit aan bedrijven die daarin gespecialiseerd zijn, zoals Stater in Amersfoort, een dochter van Bouwfonds. Door slim te automatiseren kunnen deze bedrijven de kosten per hypotheek zo laag mogelijk houden. Daarnaast profiteren ze volop van schaalvoordelen. Als je één hypotheekportefeuille aan kunt, kun je ze allemaal aan. En hoe meer portefeuilles je onder je hoede hebt, hoe goedkoper het wordt.
Koppel hieraan de komst van de euro, en het is duidelijk dat de hypotheekindustrie nooit meer dezelfde zal zijn. Over twee jaar sluit u bij wijze van spreken via Internet een lening af in Spanje, die vanuit Duitsland wordt gefinancierd en in Nederland administratief wordt afgehandeld. Of omgekeerd.
Wat voor hypotheken geldt, geldt ook voor andere vormen van financiële dienstverlening. De vierentwintiguurs webeconomie is dichterbij dan we denken. De gevolgen op het gebied van informatietechnologie zijn enorm. Wie vroeg zich af of er na de jaarwisseling nog wel voldoende werk in de IT-sector is? Maakt u zich geen zorgen. Dit is pas het begin.