‘Elke negatieve kant heeft ook een positieve’, zo sprak ooit Nederlands bekendste filosoof J. Cruijff. Toegepast op het millenniumprobleem betekent dit volgens Rik Bulterman: Grijp deze gelegenheid aan om een configuratiedatabase volgens CMM of Itil op te zetten.
Dankzij de vele onduidelijke en bovenal apocalyptische taal rond de komende jaarwisseling, levert het woord ‘millennium’ inmiddels allergische reacties op bij de meeste toehoorders. ‘Grote namen’ uit de IT-wereld hebben ons de meest vreselijke doemscenario’s voorgeschoteld: vliegtuigen vallen spontaan als dooie mussen uit de lucht, treinen komen door seinstoringen te pas en te onpas tot stilstand of rijden onherroepelijk op elkaar in, ziekenhuizen raken verlamd of erger: spaarcenten verdwijnen als sneeuw voor de zon. Niemand ontsnapt aan het onheil.
Toch is deze teneur bijzonder jammer. In de eerste plaats omdat Jan-met-de-Pet er niets van begrijpt en er alleen maar nerveus van wordt (met dank aan het millenniumplatform). In de tweede plaats omdat er niet alleen veel dreiging van uit gaat, maar zich ook een bijzonder mooie kans voordoet. Met name dat laatste zal diezelfde doorsnee-inwoner van een willekeurig welvarend land niet interesseren en voor hem is deze boodschap dan ook niet bedoeld. Nee, ik richt mij met name tot de vakbroeders en -zusters. Want, zoals Cruyff het al eens zei: ‘elke negatieve kant heeft ook een positieve’.
Duizenden bedrijven hebben – als het goed is – hun complete computerinfrastructuur van boven tot onder doorgelicht. Elk netwerkschakelingetje is onderzocht, elk chipje, elke server, elk besturingssyteem en elke applicatie. Kortom, elk ICT-onderdeeltje dat mogelijk zou kunnen zorgen voor een storing door de millenniumbug, is in kaart gebracht en bij de meeste bedrijven inmiddels ook aangepast. Naast veel aanpassingen heeft dit ook bijzonder veel inventarisatie gevergd, en dus veel geld. Een investering die veel bedrijven zonde vinden, omdat ze er op zich niet beter van worden.
Zoals het een goede automatiseerder betaamt, wordt het probleem natuurlijk heel netjes aangepakt door eerst een vooronderzoek te plegen en door te inventariseren, daarna de aanpak te bepalen om vervolgens te eindigen met aanpassen, testen en implementeren. Zo zal elk bedrijf zich hebben afgevraagd welke software-, middleware- en hardwarecomponenten een risico vormen, op welke plaatsen deze draaien en wie ermee werken. Als het goed is, is er nu een schat aan geïnventariseerd materiaal – gestructuurd of ongestructureerd – voor handen.
Beheer
Nu zult u wellicht zeggen: ‘Nou en?’ Daar begint het interessant te worden, aangezien al deze waardevolle informatie door veel bedrijven beschouwd wordt als informatie die kan worden weggegooid. We gebruiken deze informatie om het millenniumprobleem verantwoord op te lossen; daarna is archiveren nog het enige wat overblijft. De informatie is beschouwd als het middel om te komen tot een verantwoord millenniumproject, hierin veelal aangemoedigd door de accountant. De aanpak dient ten slotte verifieerbaar juist te zijn. In een aantal gevallen is daarbij enige vorm van structuur nagestreefd; sommigen zullen zelfs een heuse millenniumdatabase hebben aangelegd. Deze bevat soms de kleinste details over software en andere systeemcomponenten (leverancier, versie, installatiedatum, enzovoort).
Nu even een (niet onbelangrijk) zijsprongetje naar een ander fenomeen, te weten: het beheren van het beheer. Beter bekend staand onder de namen van de bijbehorende methoden als CMM (softwarebeheer) en Itil (infrastructuurbeheer). Methoden die erop gericht zijn het beheer van informatiesystemen en daarbij behorende infrastructurele voorzieningen, zoals servers en netwerken, structureel op te zetten. De basis van deze methoden ligt in het optuigen van een registratie van automatiseringscomponenten, de configuratiedatabase, om van daaruit diverse service-niveaus te kunnen onderkennen. De configuratiedatabase bevat zoveel mogelijk onderdelen van de informatie-infrastructuur. De behoefte aan het beheren van het beheer komt overigens voort uit het steeds groter wordende complex aan informatiesystemen, waardoor deze steeds moeilijker beheers- en beheerbaar worden. Een probleem waar steeds meer bedrijven mee geconfronteerd worden.
Database
Nu weer even terug naar onze millennium-databases. Veel van de millenniuminformatie, al dan niet gestructureerd opgeslagen in millenniumdatabases, past qua structuur vaak naadloos op de Itil- en CMM-concepten. Het is misschien zelfs maar een erg kleine stap om van een millenniumdatabase een configuratiedatabase te maken. Hier kunnen veel bedrijven dus een enorme winst boeken. De bedrijven die reeds een Itil-configuratiedatabase hadden staan en ook nog zo slim waren de uit het millenniumproject voortgekomen informatie direct in deze database te verwerken, zijn klaar (wat dit betreft).
Voor alle andere bedrijven is misschien een klein advies op zijn plaats. Mocht u al een tijdje plannen hebben te starten met Itil of CMM dan is dit dé uitgelezen mogelijkheid. Sterker nog, veel bedrijven bevinden zich nu in een zogenaamde ‘frozen period’ in afwachting van de daadwerkelijke jaarwisseling en alle ellende die daar mogelijk uit voort gaat komen. Wat is er nu mooier dan tijdens deze ‘frozen period’ eens te kijken welke acties er nodig zijn om de millenniuminformatie om te zetten naar configuratie-informatie? Dit concept kan fijn in de stille uren worden uitgedacht en uitgewerkt, zodat aan het eind van het eerste kwartaal van 2000 het opzetten van het beheer (via Itil of anderszins) een vliegende start kan maken. De configuratiedatabase is er dan inmiddels al bijna.
Normaal gesproken staat een organisatie niet te juichen om een zeer omvangrijke inventarisatie (en bijbehorende investering). Misschien komt het er zelfs nooit van omdat de plannen voortijdig worden afgewezen. De implementatie van bijvoorbeeld Itil wordt daarmee uitgesteld, en de beheerproblematiek wordt alleen maar groter. In de millenniumsituatie is dit station echter al probleemloos gepasseerd, dankzij een enthousiaste sponsor: het jaar 2000 als hefboom.
Tips voor een gedegen aanpak
– Ontwerp eerst de configuratiedatabase. Enerzijds door te werken vanuit de gedefinieerde informatiebehoefte en anderzijds door te kijken naar de logische structuur van de daadwerkelijk vastgelegde gegevens uit het millenniumproject.
Rik Bulterman, accountmanager en consultant Completion