Masayoshi Son heeft in de kelder van zijn high-tech huis in Tokio een computergesimuleerde golfbaan waarop hij de holes van de meest gerenommeerde Amerikaanse golfbanen kan bespelen. De computer kan wind en regen simuleren en wanneer Son heuvelop moet slaan, kiepert de hele keldervloer automatisch. Een videocamera registreert alle slagen zodat de gebruiker zijn techniek kan evalueren.
De eenenveertig jarige ceo en grootaandeelhouder van het Japanse bedrijf Softbank kent zo elke oneffenheid en iedere bunker van de fairways van Pebble Beach en Augusta. Toch dwalen zijn gedachten in deze kelder regelmatig af naar een ander deel van de Verenigde Staten. Softbank heeft in de afgelopen vier jaar meer dan 4,5 miljard dollar geïnvesteerd in Silicon Valley en Son is de eigenaar van één van de omvangrijkste clusters van internetbedrijven.
Zijn de hoge noteringen van internetbedrijven op Wall Street zakken lucht? Volgens Son niet. "Over tien jaar zullen de aandelen tien tot twintig keer zoveel waard zijn als nu", zegt hij in een interview met de Amerikaanse krant USA Today. En hij vervolgt: "Het internet wordt net zoiets als lucht en water. Mensen zullen het nodig hebben om te overleven." Dat verklaart dus zijn passie voor het investeren in internethoogvliegers als webportaal Yahoo!, online broker E*Trade, webgemeenschap Geocities en nog een stuk of zeventig andere internetbedrijven. En het zijn tot nu toe hoofdzakelijk lucratieve investeringen geweest. Softbanks investeringen van 4,5 miljard dollar zijn nu ‘op papier’ meer dan 18,3 miljard dollar waard. Son, die op zijn beurt 40 procent van de aandelen Softbank bezit, schat dat zijn bedrijf eigenaar is van een kwart van cyberspace.
Wow
Son is minder Japanner dan men zou denken. In de eerste plaats is hij van Koreaanse afkomst en verder verkast hij zijn ziel al op zestienjarige leeftijd voor een belangrijk deel naar Californië. In 1974 bezoekt hij voor het eerst de Silicon Valley en hij is meteen verkocht. "Ik dacht, wow, dit is de plek voor creativiteit", zegt later Son over dit bezoek. Een Koreaanse Japanner die ‘wow’ denkt, is hard op weg te veramerikaniseren. Dat blijkt snel; Son verhuist naar Amerika voor een studie economie aan de Universiteit van Berkeley. Computers zijn zijn grote hobby en al tijdens zijn studie ontwerpt hij zelf een pocketvertaler Wizard die hij verkoopt aan de Japanse firma Sharp.
Softbank
Son heeft zijn eerste miljoen verdient en hij voelt zich al meer thuis in Silicon Valley dan in Tokio. Hij heeft echter zijn moeder beloofd om na zijn studie terug te komen en dat doet hij. In 1981 start hij in Japan een bedrijf dat software, randapparatuur en computertijdschriften produceert: Softbank. Sons Amerikaanse stijl van zakendoen is agressief. Hij gaat geen conflicten uit de weg en hij spuit kritiek waar hij dat nodig acht. Son heeft een hekel aan de Japanse gewoonte om risico’s uit de weg te gaan. Het brengt hem vaak in botsing met ondergeschikten en concurrenten maar zijn bedrijf vaart er wel bij. Softbank is al gauw het grootste Japanse softwarehuis en de grootste uitgever van computerbladen. Maar de gedreven Son wil meer. Wanneer Softbank in 1994 opent op de beurs van Tokio, krijgt Son het beheer over genoeg kapitaal om Amerika te gaan veroveren.
Eerste klappers
De eerste klappers die Son in Amerika maakt zijn de overname van Comdex voor 800 miljoen dollar en de overname van Ziff-Davis Publishing voor 2,5 miljard. Comdex is de organisatie achter de befaamde computerbeurzen met dezelfde naam en Ziff-Davis Publishing is een grote uitgever van computertijdschriften en eigenaar van ZDNet. Vanaf dit expositie- en uitgeverij platform begint Son met geld dat hij leent van Japanse banken aan een investeringsorgie die zijn weerga in de geschiedenis van de Silicon Valley niet kent. Terwijl hij zijn boodschappenwagentje vult met internet-aandelen daalt de waarde van de Yen – en dus van zijn schulden – met maar liefst 30 procent. Son verklaart dan ook dat hij bedrijven opkoopt met ‘gratis geld’. Softbank is niet langer een softwarehuis of een uitgeverij; Softbank is in de eerste plaats een investeringsfonds.
Gok
Sons grootste en meest succesvolle gok tot nu toe is wel een investering geweest van tachtig miljoen dollar in het webportaal Yahoo!. Dat was in 1996, een moment dat het woord webportaal nog moest worden uitgevonden. Die investering was direct na de beursgang van Yahoo! in één klap meer dan twee miljard dollar waard. In plaats van op zijn lauweren te rusten, snaaide Son nog eens voor 250 miljoen dollar extra aan aandelen Yahoo! op. Die 250 miljoen dollar staat nu op de bank en de rente ervan zorgt ervoor dat Yahoo! tenminste op papier een winstgevend bedrijf is – wat de koers van het aandeel weer ten goede komt. Softbank Holdings, de Amerikaanse arm van Softbank, is nu nog eigenaar van 29 procent van de aandelen Yahoo!
Naast Yahoo! is Softbank Holdings eigenaar van 22 procent van Geocities, 27 procent van de succesvolle internet-makelaar E*Trade en 6 procent van de aandelen van Cybercash, een bedrijf dat technologie levert die veilige betaling over computernetwerken mogelijk maakt. Verder heeft Son een vinger in de pap bij bedrijven als Kingston Technology, Asia Online, Asymetrix, BackWeb, Career Central, E-Loan, ECI, Mainspring, NetMind Services, PointCast, SaveSmart, TheStreet.com en US Web.
Wind
Wie als Koreaan-Japanner zo aan de weg timmert krijgt in Amerika de wind van voren. Het valt bij veel insiders niet goed dat Son zijn imperium financiert met schulden. Son zou het aandeel Yahoo! kunstmatig opstuwen door Ziff-Davis een hoop advertentieruimte te laten kopen op dit webportaal. IDG, een concurrent van Ziff-Davis, beklaagt zich erover dat de Softbank-bedrijven altijd de beste kraampjes hebben op de Comdex tradeshows.
Door de enorme hoge vlucht van de internetaandelen doet Softbank het op papier goed. Softbank-bedrijven zouden echter over het laatste belastingjaar gezamenlijk een bedrijfsverlies hebben geleden van 120 miljoen dollar als Son niet 2 procent van de aandelen Yahoo! had verkocht. In het tweede kwartaal van 1998 lijdt Ziff Davis een verlies van 76,6 miljoen dollar.
Buitenbeentje
Terwijl Amerikaanse insiders met een mengeling van bewondering en wantrouwen kijken naar het financiële kunst- en vliegwerk van Softbank gaat Son onverdroten voor. Hij is het wel gewend om als buitenstaander te worden beschouwd. Door zijn Koreaanse afkomst en zijn Amerikaanse stijl van zakendoen is hij in Japan altijd een buitenbeentje gebleven. Toch maakte hij Softbank in een paar jaar tijd de grootste verkoper van software in Japan. Lukt het Son ook de komende jaren de grootste eigenaar te worden van digitaal onroerend goed in cyberspace? Het is mogelijk.
