Het decentrale GBA-stelsel sluit niet meer aan bij de eisen van de gebruikers. Het pas na 48 uur opleveren van de gegevens die worden verlangd, is niet meer van deze tijd. Er zou een centrale databank met de meest elementaire persoonsgegevens moeten komen, die zich interactief laat bevragen.
Een en ander valt af te leiden uit de discussies die het nieuwe agentschap Basisadministratie Persoonsgegevens en Reisdocumenten (BPR) organiseert over de toekomst van de GBA. BPR, dat zich eind vorige maand officieel presenteerde, heeft een paar honderd gemeentelijke GBA-functionarissen betrokken bij de gedachtevorming.
Er zijn binnen- en buitengemeentelijke afnemers. De laatste kunnen zich, na door de minister van Binnenlandse Zaken te zijn geautoriseerd, abonneren op GBA-gegevens en ook ad hoc-vragen stellen. De beantwoording van zo’n vraag over het GBA-netwerk duurt dan 48 uur. Binnengemeentelijke afnemers, zoals de sociale dienst, kunnen direct in de GBA kijken. Door dat verschil kan de politie niet altijd met de GBA uit de voeten. De regionaal georganiseerde politie is zowel buiten- als binnengemeentelijk afnemer. De politie kan GBA-gegevens bekijken van gemeenten in de politieregio, maar niet daarbuiten. In de praktijk leiden zulke lacunes ertoe dat onbevredigde GBA-afnemers hun gegevens elders proberen te krijgen. Partijen in de sociale-zekerheidssector, die privatiseren en gaan concurreren, willen bijvoorbeeld snellere informatievoorziening. Sommige partijen betrekken hun gegevens bij de Belastingdienst. Die beschikt over een kopie van de gemeentelijke GBA-gegevens.
Er gaan stemmen op om een centrale verwijsindex voor de GBA te creëren. Denkbaar is ook een centraal register dat niet alleen verwijst, maar ook een beperkte set gegevens bevat. Zulke ’telefoonboekgegevens’ zijn voor GBA-raadplegers dikwijls al voldoende.
Minister Van Boxtel maakt zich zorgen over het gebruik van persoonsgegevens door ‘hybride organisaties’; deels publieke, deels particuliere instellingen, zoals nu in opkomst in de sociale-zekerheidssector. De GBA is bedoeld voor de (semi-)overheid, maar organisaties die GBA-afnemer zijn om een publieke taak uit te voeren, zouden de gegevens ook voor commerciële doelen kunnen gebruiken. Van Boxtel wil de wet- en regelgeving daarop inrichten.