Het midden-en kleinbedrijf (mkb) laat het massaal afweten bij elektronische handel. Naar schatting zo’n 45.000 kleinere bedrijven hebben websites maar er zijn slechts enkele honderden elektronische winkels, zo blijkt uit cijfers van de voornaamste aanbieders van e-commerciefaciliteiten. Insite-directeur Dennis Steens stelt dan ook dat het de grootste kolder is om het mkb massaal op Internet te zetten.
E-commercie dienstverlener voor het mkb, e-Trade in Zeist, blijkt na anderhalf jaar slechts twee functionerende webwinkels te hebben op een totaal van 35.000 deelnemers. Tegenhanger Flexweb van KPN (Utrecht) en Insite (Zwolle), blijkt sinds de start in oktober 97 slechts enkele tientallen webwinkel-achtige sites te hebben ingericht – maar zonder elektronisch betalen. Bij Het Internetfiliaal, een 2,5 jaar bestaande e-winkelbouwer, zijn 30 winkels te vinden. Een ander initiatief, Website-in-@-box, wordt gestopt.
Onvolwassen
"Het mkb massaal op Internet is de grootste kolder. We zijn zelf bezig geweest het mkb gek te maken en we moeten ons eigenlijk diep schamen", zegt directeur Dennis Steen van Insite, de webdienstverlener van onder meer Wehkamp en Piet Klerkx en mede-oprichter van Flexweb. "Het mkb kijkt heel onvolwassen tegen het web aan." Directeur Paul Schoe van Het Interfiliaal zegt eveneens dat de aanbieders van webwinkels de hand in eigen boezem moeten steken. De helft van zijn dertig webwinkeliers had eind vorig jaar nog niet eens een eigen Internet-aansluiting. Provider World Access (Wxs, zuster van Planet Internet) in Amersfoort stopt met Website-in-@-box, waarmee bedrijven zelf sites konden maken, wegens gebrek aan belangstelling. Vervanger moet Frontpage zijn, dat echter niet voor beginners bedoeld is.
E-Trade, opgezet door IBM en Roccade in samenwerking met MKB-Nederland, het ministerie van Economische Zaken, ABN Amro en Kpmg, is sinds zijn razendsnelle start anderhalf jaar geleden de grootste aanbieder van bedrijfssites voor het mkb geworden. Deze dienstverlener heeft via paraplu-contracten met de branche-organisties in het mkb grote aantallen bedrijven aan een gratis website geholpen, meestal onder de URL www.e-trade.nl/mijnbedrijf. Ruwweg tweederde van deze bedrijven doet weinig of niets met hun website. Voor eind dit jaar wordt echter op op de 60.000ste aansluiting gerekend, mede dankzij contacten met Horeca Nederland en de Bovag.
MKB Nederland ziet echter de achterstand van het kleinbedrijf op grote ondernemingen snel toenemen en is heeft daarom een onderzoek ingesteld. Directeur Roland Vonk erkent dat hij veel meer verwachtte van e-Trade. Bedrijven hebben nog geen idee hoe ze een website moeten inzetten. Ze hebben een duwtje in de rug nodig. Er zijn onafhankelijke initiatieven zoals http://www.shop.nl, en shopping-malls als http://www.kalverstraat.nl en http://www.winkelstraat.nl, maar dat neemt geen grote vlucht. Een schatting leert dat het hier gaat om in totaal zo’n drie- tot vierhonderd sites.
Geen bezwaar
Steen vindt het absoluut niet erg dat het mkb niets aan elektronische handel doet en vindt het ook geen enkel bezwaar als dat voorlopig zo blijft. "De perceptie van Internet door het mkb is dat je de hele wereld als klant krijgt en er voor een dubbeltje op de eerste rang kunt zitten. Daar hebben wij met Flexweb (waarmee simpel zelf websites te bouwen zijn) aan meegewerkt, maar dat leidt alleen tot teleurstellingen. Ook e-Trade draait het mkb een rad voor ogen. Een webwinkel is niet goedkoop, je moet het zien als een nieuwe vestiging." E-Trade biedt webwinkels aan voor rond 1500 gulden, net als Het Internetfiliaal.
Schoe van Het Internetfiliaal erkent ook de fout, namelijk dat de boodschap over elektronische handel niet geschikt is voor de ontvangers, het kleinbedrijf. Zijn onderneming begint daarom een nieuwe, zeer basale campagne waarin alles van a tot z wordt uitgelegd. In juni stuurt hij 25.000 cd’s de deur uit. Ondersteuning komt van dertig regionale dealers.
(Niet) somber
MKB Nederland ziet het niet zo somber in, stelt beleidssecretaris detailhandel Els Prins. De vele initiatieven hebben volgens haar zeker een positieve invloed op het mkb. Zij erkent wel een gebrek aan betaalbare ondersteuning – de grote automatiseerders richten zich meestal op grote bedrijven – en goede voorlichting.
Ook het ministerie van Economische Zaken is in tegenstelling tot een aantal leveranciers van e-com-faciliteiten niet ongerust, en voelt zich geheel niet aangesproken voor de ineffectieve communicatie over gebruik, nut en noodzaak van elektronische handel in het mkb. EZ is er niet van overtuigd dat de inspanningen, regelingen en subsidies kennelijk tot nu toe te weinig hebben opgeleverd en vindt de uiterst geringe resultaten geen reden voor een nieuwe aanpak, zo laat de voorlichter weten. "Je kunt het paard wel naar het water leiden, maar het moet wel zelf drinken." n
Kamerlid ongerust
Tweede-Kamerlid Hella Voûte, ICT-specialist van de VVD, zegt in een reactie dat zij wel ongerust is over het fiasco van e-handel in het mkb, anders dan het ministerie van EZ. "Ik betreur dat anderhalf jaar werk zo weinig heeft opgeleverd. En er is intussen al vijf jaar verlopen sinds het actieplan e-snelweg. Elektronische handel is de grootste uitdaging van het nieuwe millennium. Er moet geïnvesteerd worden in e-handel, en ook de klant moet worden uitgedaagd. Een doorbraak is dringend nodig.’
Voûte noemt drie voortrekkers op dit gebied. MKB Nederland en de branche-organisaties, dan de overheid die voorwaarden moet scheppen en tenslotte de aanbieders van computers en IT-diensten. Er zijn volgens het kamerlid nu voldoende Nederlanders op Internet om de markt interessant te maken. De klant vraagt echter niet genoeg om webdiensten bij het kleinbedrijf, maar "een groenteboer hier in de buurt doet al aanbiedingen per e-mail. Kost bijna niets".