Over twee jaar hebben alle studenten aan de Technische Universiteit (TU) Eindhoven de beschikking over een schootcomputer. Achter dit grote laptop-project gaan een cultuurverandering en een vernieuwing van het onderwijs schuil. Anderhalf jaar na de uitreiking van de eerste computer is het tijd voor een tussenstand.
Onderwijsdirecteur Han Smits van de opleiding Werktuigbouwkunde vindt het laptop-project een logische stap in de geschiedenis van zijn vak. "Omstreeks 1900 hadden alle ingenieurs een tabellenboekje op zak. Later kwam hiervoor een rekenliniaal in de plaats, die later weer moest wijken voor de rekenmachine. Na de zakcalculator deed de computer zijn intrede. Hun mobiliteit nam hierdoor af. Ingenieurs konden deze apparaten immers niet in hun koffertje meenemen. Dit is met de introductie van de laptop weer rechtgezet."
Veranderingen
Eerste- en tweedejaars studenten aan de faculteit Werktuigbouwkunde maken intensief gebruik van de laptops. Dit brengt nogal wat veranderingen teweeg voor de universiteit. Voorheen waren vele zalen in de universiteitsgebouwen gevuld met bureaucomputers, die de studenten konden gebruiken. Er ontstonden vaak wachtrijen. Bovendien konden ze thuis niet verder werken.
Dit is nu veranderd. Inmiddels zijn de zalen nog maar voor een klein deel gevuld met bureaucomputers en zijn er opvallend veel aansluitingen voor de laptops op de meest uiteenlopende plaatsen in de gebouwen. De universiteitsbewoners kunnen hierdoor zelfs werken in de kantine of in het Auditorium. En wie geen zin heeft de tocht naar het universiteitscomplex te maken, werkt gewoon thuis.
Kosten
Het College van Bestuur van de TU nam in het voorjaar van 1997 het besluit om de studenten te voorzien van een laptop. In december van dat jaar startte een proef aan de faculteit Scheikundige technologie. Vervolgens kregen stapsgewijs alle eerstejaars een computer. Bij aanvang van het huidige studiejaar reikte de universiteit laptops uit aan alle nieuwkomers, waardoor in totaal 2200 studenten de beschikking hebben over een schootcomputer. In september van dit jaar komen er nog eens 1300 bij.
Ronald Waterham, hoofd van het ICT-servicebedrijf (Icts) aan de TU, rekent voor dat de universiteit elke student een pakket aanbiedt van 7500 gulden. De studenten nemen hiervan een derde deel voor hun rekening, eventueel met behulp van een renteloze lening. Na hun studie zijn zij de eigenaar van de laptop.
"We hebben nog geen duidelijk inzicht in de kosten. Die kunnen ons eigenlijk weinig schelen", zegt Waterham. "De belangrijkste doelstelling was om de universiteit weer op de kaart te zetten met een speciale actie." En dat is gelukt, want het aantal vooraanmeldingen voor het komend studiejaar is al met 15 procent toegenomen.
Voordelen
Smits ziet naast de toenemende mobiliteit en flexibiliteit een aantal belangrijke, onderwijskundige voordelen aan dit project kleven. Allereerst leren de studenten software te gebruiken waarmee ze later in het bedrijfsleven ook te maken krijgen.
Verder maken studenten intensief gebruik van de informatie- en communicatiemogelijkheden van de computers. "Ze leggen een digitaal portfolio aan en maken een eigen homepage die ze kunnen gebruiken voor sollicitaties. Bovendien kunnen onze studenten nu samen met mensen in het buitenland via e-mail en videovergaderen aan projecten werken. Dit soort digitale uitwisselingen vinden nu plaats met de Universiteit van Leuven."
Tot slot krijgen de studenten toegang tot educatieve software, studiemateriaal op Internet en extra cursussen.
Betere afgestudeerden
Volgens Smits zijn afgestudeerden aan deze universiteit dankzij de laptops beter onderlegd dan voorheen. "Onze toekomstige alumni hebben geleerd om met bepaalde hulpmiddelen om te gaan. Ze spreken een extra taal; de taal van ICT."
Waterham geeft aan dat het in eerste instantie niet gaat om een notebook-project, maar om een cultuurverandering aan de universiteit. "Het uitzoeken van de computers was nog het minste werk. Tien jaar geleden was de docent het belangrijkst. Nu staan de studenten in het centrum van de aandacht."
Het project verandert de rol van de docenten. "Colleges blijven weliswaar bestaan, maar het karakter van de vakken verandert wel; door de mogelijkheden om meer te communiceren, kan de docent dieper ingaan op de essentie van het vak. Bovendien werken studenten meer in projecten", verklaart Smits.
De TU Eindhoven is de enige universiteit in Nederland waar de studenten zo massaal gebruikmaken van schootcomputers. Wereldwijd werken twee andere universiteiten aan een vergelijkbaar project, één in Australië en één in Amerika.
