"Met meneer Timmer hebben we het even gehad." Ir. Hans van der Kolk, Projectdirecteur Millennium van het AMC te Amsterdam, kan zich nog zichtbaar opwinden over de voorzitter van het Millenniumplatform. Timmer had het bestaan in het maartnummer van Safe de millennium-inspanningen van de zorgsector in het algemeen en zijn – Van der Kolks – Academisch Medisch Centrum in het bijzonder als ‘amateuristisch geklungel’ te kwalificeren.
Van der Kolk is niet de enige in het veld die vindt dat Timmer en de zijnen nu maar eens moeten ophouden met paniek zaaien: "Dat had vorig jaar nog zin, maar nu absoluut niet meer." Hij vindt dat Timmer maar eens een geruststellender toon moeten gaan aanslaan.
Voor Van der Kolk staat het in ieder geval vast dat zijn ziekenhuis, met ruim zesduizend man personeel, klaar is voor de eeuwwisseling. En daarmee bedoelt hij niet slechts dat er geen datums zullen gaan opspelen, maar dat het ziekenhuis klaar is om een eventuele externe ramp op te vangen. "Ik noem maar wat: hiernaast in de Arena geeft Marco Borsato op oudejaarsavond een concert. Daar moet niet de stroom uitvallen."
Vuurwapens
In de gedachte dat er op de komende oudejaarsavond wel eens nare dingen zouden kunnen gebeuren, staat Van der Kolk niet alleen. In Amerika bijvoorbeeld is de afgelopen weken de verkoop van vuurwapens met 20 tot 30 procent gestegen, zo meldt de Financial Times. Burgers willen zich kunnen beschermen als bijvoorbeeld ten gevolge van een energiestoring de gezagshandhaving te wensen overlaat.
"Om rampen te kunnen opvangen, moet het hele rampenscenario tevoren nauwkeurig doorlopen worden," zegt Van der Kolk. "En dat komt in feite goed uit, want je hebt voor dergelijke noodsituaties al je vitale apparatuur nodig. Die kun je al doende nog een keer extra testen op hun millennium-compliancy."
Want de vitale apparaten, de apparaten die voor het overleven van een patiënt doorslaggevend kunnen zijn, daar gaat het om. Die moeten het te allen tijde blijven doen. Maar hoeveel zijn er daarvan? Van der Kolk: "Er staan in dit ziekenhuis ongeveer 36 duizend objecten – zeg maar: alles waar een stekker aan zit. Die moet je dan gaan classificeren naar de mate waarin ze van vitaal belang kunnen zijn. Kijk, een salarissysteem is natuurlijk wel belangrijk, maar er vallen geen doden als dat onverhoopt niet functioneert.
"Na een eerste, snelle, selectie hielden we zesduizend objecten over waar iets aan zou kunnen mankeren. Daarvan bleken er ruim driehonderd min of meer vitaal. Maar zelfs daarin bleek het millenniumprobleem nauwelijks een rol te spelen. In alle infuuspompen – en daarvan hebben we er nogal wat – zit bijvoorbeeld een datum. Maar geen mens die weet waar die voor dient – zelfs niet om een onderhoudslogboek bij te houden. Gewoon pure cosmetica." Hetzelfde geldt in meerdere of mindere mate voor de echoscopen, de hart-longmachines, beademingsapparatuur, hartbewakingsapparatuur, centrifuges en analysers en nog tal van andere apparaten.
"Uiteindelijk bleven er een stuk of vijf apparaten over waarin de datum wel een rol speelt en waarin problemen hadden kunnen optreden. Er is bijvoorbeeld een bestralingsmachine waarin een klok het verval van de splijtstof bijhoudt. Dat moet je weten om iedere keer de juiste stralingsintensiteit te kunnen bepalen. Daar is het wel zaak dat er rond de eeuwwisseling niets misgaat. Maar voor het overige is er heel weinig gevonden. Op zich is dat ook niet zo vreemd: artsen en verpleegkundigen doen toch het eigenlijke werk. De meeste apparaten zijn ondersteunend en kunnen gemist worden."
Eiland draaien
Nee, wat Van der Kolk veel meer zorgen baart, zijn de nutsvoorzieningen. Als die uitvallen, krijgt het ziekenhuis het binnen de kortste keren erg druk. "We moeten er dus voor zorgen dat we kunnen eiland draaien. We hebben hier onze eigen elektriciteitscentrale, maar plaatsen er nog twee generatoren bij. De dieselolie- en watertanks zitten tjokvol. Een aantal dagen houden we het wel uit."
"Een laatste aspect dat nog aan de orde is gekomen, is onze afhankelijkheid van strategische voorraden: bloed, medicijnen, medische gassen. De ziekenhuizen hebben op tijd in de gaten gekregen dat ze wat extra voorraad moesten aanleggen, maar zeker niet teveel. Als iedereen was gaan hamsteren, hadden we niet hoeven wachten tot de jaarwisseling, maar hadden we in september al een probleem gehad."