De geschiedenis herhaalt zich binnen tien jaar. Flarden van woorden, mindere geluidskwaliteit, zou de telefoon honderd jaar geleden zo geklonken hebben? Dát is telefoneren via Internet, als je péch hebt. Net zoals ik ondervond toen ik IP Telefonie -de nieuwe ster aan het firmament van telecommunicatie- een kans wilde geven.
IP Telefonie of de Familiebelkaart, zoals het publieke experiment van KPN ook wordt genoemd, biedt de mogelijkheid om het internationale beltarief te omzeilen. Dus nam ik de proef op de som en gebruikte mijn Familiebelkaart om mijn zwager in Engeland te bellen. Hooggespannen wachtte ik op zijn stem, maar moest genoegen nemen met de secuur opgelezen tekst op het antwoordapparaat. Mijn teleurstelling was echter pas écht groot toen mijn zwager belde en zei dat hij mijn naam op het antwoordapparaat had ‘ontcijferd’. Mijn boodschap was in flarden taal met horten en stoten ‘getransporteerd’. Het verband van de door mij nauwkeurig gekozen zinsneden over het weer en andere koetjes en kalfjes was hierdoor ver te zoeken.
Ik liet het er echter niet bij zitten en belde een dag later mijn zus in Engeland via Internet, weer mét de Familiebelkaart. En tot grote vreugde begroette mijn zuster mij luid en duidelijk. De gesprekskwaliteit was best goed. Ik had het gevoel dat er enige vertraging in zat, maar mijn zus vond van niet. Zonder dat zij wist dat het IP-telefonie was, zaten wij te praten over het fraaie weer in Zuid-Engeland. ‘Tourist class communication’ wordt het ook wel genoemd; communiceren met enige vertraging, goedkoper in tarief en hier en daar wat onhebbelijkheden, maar niet onoverkomelijk als je de stem van verre familie of vrienden wilt horen. "Het werkt tóch", stelde ik trots vast, verheugd zinspelend op de mogelijkheden die deze nieuwe communicatietechnologie de komende vijf jaar voor ons in petto heeft. Ik voorspel dat telefoneren via Internet al in 2005 aan de orde van de dag is. Verrijkt met een veel betere kwaliteit dan vandaag de dag. Waar de telefonie een eeuw over heeft gedaan om ultieme spraakkwaliteit te bereiken, zal Internettelefonie er een klein decennium over doen om de ultieme spraakkwaliteit te combineren met goed beeldmateriaal en allerlei diensten!
Mobiele telefonie is direct; je belt het nummer, de database verbindt je door en je spreekt degene die je nodig hebt. Kort, simpel en efficiënt. Internettelefonie is log. ‘In den beginne’ kon je alleen van PC naar PC telefoneren. Technologie in de kinderschoenen, want het deed sterk denken aan een avondje amateur-radio. Een krakend modem – flarden tekst – over en uit. Maar innovatie liet niet lang op zich wachten. Met het CU/Seeme-systeem gingen de Internetgesprekken vanaf 1995 gepaard met stilstaande beeldjes op postzegelformaat, zodat je nog nét kon opmaken met w�e je sprak. Interessant communicatiemiddel, vond ik.
Al met al is Internettelefonie een eind op weg, maar het moet nog een aantal onvolkomenheden overbruggen. De vertaalslag van analoge naar digitale signalen kon in 1990 al worden gemaakt, maar de geringe bandbreedte was destijds de beperkende factor om de kwaliteit van deze communicatievorm op niveau te krijgen. Tegenwoordig is dát probleem van de baan. De database is verdeeld in een aantal groepen, waardoor de lokale centrale je doorverbindt naar PC of telefoon. Het verzenden van digitale signalen via het netwerk naar analoge telefonie stuit op een ander probleem. Internet comprimeert de spraak tot kleine pakketjes, die via de Internetverbinding worden verstuurd. Het downloaden van websites -de grote pakketten- verloopt over dezelfde verbinding. Spraak moet hierdoor voorrang verlenen aan de grote pakketten data, die door de lijn worden getransporteerd. De kleine spraakpakketjes zitten dan vast tussen de grote pakketten en komen daardoor met veel vertraging aan (vergelijk het maar met elkaar inhalende vrachtwagens op de snelweg en de file auto’s daarachter). Slechte kwaliteit is het logische gevolg. Het proefproject met de Familiebelkaart in Rotterdam ’tackelt’ deze technische onvolkomenheden door gebruik te maken van een eigen intranet; de ultieme vorm van Internettelefonie komt met rasse schreden dichterbij.
Vijf jaar geef ik Internettelefonie voordat de IP-protocollen met de juiste signaleringsprotocollen zijn uitgerust en zich met de alledaagse telefonie kunnen meten. Vertragingen behoren dan tot het verleden. Telefonie via Internet biedt ons daarnaast ontzettend veel mogelijkheden. Stemgeluid bevat emotie, maar de intonatie, de zegswijze wordt extra benadrukt als Internettelefonie gepaard gaat met beeld. Telefoonnummers uit je hoofd leren? Absoluut verleden tijd! Want met de nieuwe menustructuur zoekt de webbrowser het telefoonnummer in de database. Wijzigingen worden automatisch verwerkt. Gemak dient de mens en het begin is gemaakt. Je kunt met IP-technologie van PC naar PC, van PC naar telefoontoestel en nu ook van telefoontoestel naar telefoontoestel bellen. Waar de analoge telefonie van Bell honderd jaar over deed, kun je de geschiedenis zich in tien jaar (van 1995 naar 2005) zien herhalen. Dan word je helemaal enthousiast over je vak bij het besef dat je daar midden in mag zitten.
egbert-jan.sol@etm.ericsson.com
