De Nederlandse IT-industrie kent weinig bekende en omstreden bestuurders. De gebroeders Baan zijn één brok fatsoen, Ton Risseeuw van Getronics heeft weliswaar ‘De Generaal’ als bijnaam, maar dat is dan ook alles. Verder kennen weinigen de namen van de huidige directeuren van Tulip, Ordina of Origin. Deze betrekkelijke anonimiteit gaat ook op voor Rinse Strikwerda, voormalig directeur van automatiseringsbedrijf Tas Groep. Dat hij inmiddels met stille trom is vertrokken, benadrukt dit eens te meer.
De Nederlandse pers wijdde niet meer dan een paar regels aan zijn vertrek. Dat past wel bij de Fries, die persoonlijk de publiciteit enigszins mijdt. Dat geldt niet voor zijn bedrijf. De bekende wervingscampagnes in de autoshowrooms haalden de voorpagina’s van de kranten; en zelfs de cameramensen van het NOS-journaal rukten hiervoor uit. Sollicitanten die op een zaterdagmiddag een arbeidscontract bij Tas tekenden, mochten een auto uitkiezen en mee naar huis nemen. Strikwerda bleef zelf buiten het beeld van de camera’s.
De geringe aandacht voor het vertrek van de Fries is vreemd, want hij was toch directeur van een omstreden bedrijf en hanteerde zijn eigen methodes; branche-genoten walgen van de wervingscampagnes van de IT-dienstverlener en ook de rechtszaken, waarin de onderneming verwikkeld raakte met werknemers die wilden vertrekken, deden vele wenkbrauwen fronsen.
Imago
Maken deze feiten Strikwerda tot een omstreden bestuurder? Misschien wel. Hij verdedigde immers altijd vol vuur de wervingscampagnes in de auto-showrooms. De concurrenten spreken nog steeds schande van deze actie. Wat Tas deed, was slecht voor het imago van de branche. Terwijl andere bedrijven hun personeel met arbeidsvoorwaarden en pensioenregelingen aantrekken, staat Tas auto’s uit te delen. De campagne van Tas wordt regelmatig als voorbeeld gebruikt van acties die niet kunnen en vooral niet horen.
Misschien is Strikwerda helemaal niet omstreden en hebben de klagende concurrenten boter op hun hoofd. Want, Tas trok wel honderden werknemers aan, terwijl andere automatiseringsbedrijven moord en brand schreeuwen over de tekorten op de arbeidsmarkt voor automatiseerders. Diezelfde ondernemingen die klagen over de imago-verpestende actie van Tas, staan weliswaar niet in een showroom, maar stellen wel gewoon een lease-auto beschikbaar aan hun werknemers. Is dit nu zoveel anders?
Rechtszaken
De bekendheid van Tas komt niet alleen voort uit de wervingscampagnes. De onderneming kwam ook regelmatig in de publiciteit vanwege de rechtszaken tegen werknemers. Strikwerda was met Tas vaste klant bij de rechtbank. Regelmatig probeerde het bedrijf werknemers die wilden vertrekken de voet dwars te zetten. Advocaten beleefden met name vlak voor de beursgang in de zomer van 1998 drukke tijden.
De woede van de onderneming richtte zich ondermeer op een oud-directeur van het onderdeel Tas Netwerkbeheer. Hij zou oud-collega’s hebben benaderd om Tas te verlaten. Deze kwestie leverde drie rechtszaken op. Eén tegen de directeur en twee anderen tegen medewerkers die ook weg wilden. Deze werknemers klaagden over de slechte sfeer bij Tas en het gebrek aan inspraakmogelijkheden. Verder schaamden zij zich voor de wervingscampagne van het bedrijf.
Uiteindelijk moest Tas deze werknemers laten gaan. De rechtsstukken leverden schokkende informatie op over de methodes die Strikwerda hanteerde. Tegen één van de beschuldigde oud-werknemers schoot de directeur danig uit zijn slof toen hij op nogal onconventionele wijze duidelijk wilde maken dat de medewerkster deel uitmaakte van een samenzwering die als doel had werknemers van Tas te ronselen. Een fragment van een op tape opgenomen citaat van Strikwerda, dat terug te vinden is in de gerechtelijke stukken: "Het zijn strafbare feiten. Daarom denk ik dat je vandaag op moet stappen en gewoon weg moet zijn en niet meer dan dat en dat is veel verstandiger dan inderdaad een advocaat erbij halen. Dan gaan we je echt ophangen, maar heel hard. Dat gaat je nog geld kosten ook. Het verzwijgen van belangrijke strategische informatie. Speel het spel gewoon mee, dat is alleen maar in je eigen belang. Ik ga ze echt opknopen, de hoogste boom, stuk voor stuk, allemaal."
Volmac
Op het eerste gezicht een wat vreemde reactie voor een man die zelf zijn werkgever Volmac, dat later is opgegaan in Cap Gemini, verliet om een eigen bedrijf op te zetten. "Ik voelde me bij Volmac een blanke slaaf. Je had geen enkele inspraak. Ik moest eenvoudig doen wat er gezegd werd en er werd niet naam mijn inbreng geluisterd", zei hij vorig jaar een interview met NRC Handelsblad. Juist dit gebrek aan inspraak en medezeggenschap vormde een van de redenen voor deze Tas-werknemers om het bedrijf te verlaten.
Aan de andere kant was de woede-uitbarsting van Strikwerda misschien wel begrijpelijk. Vlak voor de zo gewenste beursgang van zijn geesteskind, kon hij dit soort problemen niet gebruiken. Hij had het bedrijf immers helemaal zelf opgebouwd en liet zijn levenswerk toch niet door een aantal carrièrejagers in een kwaad daglicht stellen?
Detach
Strikwerda richtte in 1984 het bedrijf Detach op, het latere Tas. Hij was voordien in dienst geweest bij ondernemingen als Rank Xerox, General Electric en Volmac, maar wilde per se voor zichzelf beginnen. Inmiddels is de automatiseerder uitgegroeid tot een groot IT-bedrijf met bijna vijftienhonderd werknemers. In augustus vorig jaar bracht de directie de onderneming naar de beurs. Strikwerda noemde de grotere naamsbekendheid van zijn bedrijf als belangrijkste reden voor deze stap. Ondanks de fikse koersdalingen, waarbij het aandeel zakte van de introductiekoers van ongeveer dertien gulden tot de huidige stand van 6,60 gulden, maakte de beursgang van Strikwerda een enorm vermogend man. Hij verkocht voor meer dan 200 miljoen gulden aan aandelen. Strikwerda gaat dan ook als een geslaagd zakenman door het leven, met een tweede huis in het buitenland en een groot veebedrijf in Friesland.
Verkoper
Uit de spaarzame interviews van Strikwerda komt het beeld naar voren van een verkoper-pur-sang. Hij haalde makkelijk opdrachten binnen en was goed in het bijhouden van zijn relaties. Nieuwe zakenpartners testte hij op de golfbaan. Iemand die tijdens het slaan van een balletje golf vals speelt, kan het bij Strikwerda schudden. Wie niet eerlijk is tijdens een spelletje golf, is ook niet eerlijk tijdens het doen van zaken, zo luidt de Golfbaan-theorie van Strikwerda. De handelsgeest van de Friese zakenman stond vaak op gespannen voet met de eisen die aan de moderne managers worden gesteld: het opzetten van een organisatie, vergaderen en het ontwikkelen van een strategie. "Ik hou niet van een vergadercultuur en hoef ook niet te lunchen voor duizend gulden als het ook voor tweehonderd gulden kan", zei hij vorig jaar tegen De Telegraaf.
Rinse Strikwerda heeft Tas inmiddels de rug toegekeerd. Als reden voor zijn vertrek geeft hij zijn gezond aan. Een enkeling suggereert dat de beursgang andere vaardigheden van de directeur vroeg dan Strikwerda kan bieden. Hierdoor nam de werkdruk toe en moest de oprichter afhaken. De betrokkenen zelf zwijgen hierover. In ieder geval raakt de IT-branche met het vertrek van Strikwerda een bestuurder kwijt die een veelbesproken en een zowel geloofd als gelaakt bedrijf heeft grootgebracht. Strikwerda koppelde zijn zakelijke slimheid aan vastberadenheid en schuwde hierbij geen enkele publiciteitsstunt.
