Het bedrijfsleven heeft een groeiende behoefte aan specialisten op het gebied van de direct verwerkende ingebedde systemen. Dit zegt Henk van Leeuwen van de Hogeschool Enschede, naar aanleiding van tientallen bezoeken bij automatiseringsbedrijven. De hogeschool wil snel in deze vraag voorzien.
Van Leeuwen gaat al vele jaren op bezoek bij verschillende bedrijven. Hij is manager van het Expertisecentrum ICT aan de hogeschool en zodoende verantwoordelijk voor de contacten met het bedrijfsleven. De laatste tijd komt hij steeds vaker bij ondernemingen over de vloer. "Door de krapte op de arbeidsmarkt zoeken ze steeds vaker contact met ons", zegt Van Leeuwen. "Dat is een interessante ontwikkeling, want de hogescholen zitten tenslotte niet op een eiland."
Afstemmen
Samen met het bedrijfsleven trachten de onderwijsinstellingen vraag en aanbod op elkaar af te stemmen. Dit wil zeggen dat de kwaliteiten van de afgestudeerden moeten aansluiten op de behoeften van de ondernemingen. Het Hbo-I platform stelt opleidingsprofielen op om aan te geven waaraan het bedrijfsleven behoefte heeft. Van Leeuwen is nauw betrokken bij het samenstellen van deze profielen. Hij concludeert dat de vraag naar hbo’ers met kennis van zogeheten ‘real-time embedded systems‘ (Rtes) toeneemt. Het aanbod van de hogescholen is op dit gebied gering, want er bestaan amper gespecialiseerde opleidingen voor deze systemen. Daarom zet de Hogeschool Enschede samen met het Twentse bedrijf Holland Signaalapparaten een afstudeervariant Rtes op.
Raakvlakken
Deze variant voor de ingebedde systemen richt zich op de integratie van hardware en de basissoftware. "Wij beschikken over twee opleidingen die hiermee raakvlakken hebben; Computertechniek houdt zich voornamelijk met hardware bezig, Hogere Informatica met software-engineering. We hebben dus de expertise voor deze nieuwe richting in huis", zegt Theo Lansink, projectcoördinator opleidingen.
De hogeschool heeft samen met Holland Signaalapparaten en de Hbo-raad een projectvoorstel ingediend bij het Vernieuwingsfonds van deze raad. De samenwerking gaat 1,8 miljoen gulden kosten.
Het is de bedoeling dat volgend studiejaar een aantal eerstejaarsmodules Rtes van start gaat. Nu al loopt een aantal keuzevakken voor de hogere jaren. Na verloop van tijd volgen moet er sprake zijn van een complete afstudeervariant. Uiteraard krijgt Holland Signaalapparaten de mogelijkheid studenten van stage-opdrachten en afstudeerprojecten te voorzien. "We praten momenteel met Océ, Philips, ICT en Ericsson over hun deelname aan dit programma", zegt Jan van de Vrie, projectleider Rtes.
Randstad
De onderwijsinstelling uit Enschede beschikt al over enige ervaring in Rtes-opleidingen. Samen met Randstad Automatiseringsdiensten startte de hogeschool in september 1998 een cursus van drie maanden. Automatiseerders in dienst van Randstad volgen zodoende een omscholingstraject, waarna ze op de krappe arbeidsmarkt ingezet kunnen worden.
"Ook Randstad is constant op zoek naar Rtes-specialisten. Ze vissen natuurlijk in de vijver van de afgestudeerde informatici, maar daarin zijn deze mensen niet te vinden", aldus Van Leeuwen.
Geen problemen
De hogeschool van Enschede heeft naar eigen zeggen geen problemen met de intensieve contacten met het bedrijfsleven. "Er is sprake van een duidelijk trend, dat is waar. Het bedrijfsleven en onderwijs zijn steeds meer van elkaar afhankelijk", analyseert Van Leeuwen.
De manager van het Expertisecentrum ziet allereerst financiële voordelen kleven aan dergelijke samenwerkingen. "Daarnaast is het voor de scholen een goede manier om voeling met de markt te onderhouden." Het zal vrijwel niet meer voorkomen dat hogescholen nieuwe leergangen opzetten zonder de steun van het bedrijfsleven. "Het moét niet, maar een samenwerking met bedrijven is wel handig. De opleiding komt dan veel sneller tot stand", vult Lansink aan.
"We moeten natuurlijk wel oppassen dat we niet te afhankelijk worden van één bedrijf. Daarom bieden we in de Rtes-opleiding generieke oplossingen aan en dus niet alleen Signaal-oplossingen", zegt Van de Vrie. "De hogeschool mag niet een etiket van Holland Signaalapparaten opgeplakt krijgen. Dit bedrijf komt uit de defensiehoek en dat spreekt niet alle studenten aan", voegt Van Leeuwen toe.
Duaal
Naast deze samenwerkingen, kent de hogeschool duale trajecten, waarbij de studenten een deel van hun studietijd bij een bedrijf doorbrengen. Alles in het kader van de voorbereidingen van de student op de praktijk. Het bedrijfsleven klaagt nogal over de kloof die zou bestaan tussen de kennis van de afgestudeerden en de harde praktijk op de werkvloer. De technische kennis van informatici is over het algemeen voldoende, maar de sociale en commerciële vaardigheden blijven in de ogen van de industriëlen achter. Duale trajecten en nauwere samenwerkingen moeten deze kloof verkleinen. "Ach, het verhaal over die kloof is al heel oud", zegt Van de Vrie. "Er verandert veel. We besteden meer aandacht aan onderdelen als presentatie en bedrijfskunde."
Van Leeuwen vindt de eisen die bedrijven aan de scholen stellen wel eens onredelijk. "Ze willen meer, maar de technische vaardigheden moet tegelijkertijd op hetzelfde niveau blijven. Bedrijven hopen de afgestudeerden meteen in te zetten. Door de krapte op de arbeidsmarkt gunnen ze nieuwkomers minder tijd. Maar, onze afgestudeerde informatici zijn zeker niet meteen volleerde onderhandelaars en kennen evenmin onmiddellijk de huisstijl. Dat kost gewoon tijd."
