Tegelijk met de overwinning van Microsoft in de browser-oorlog tegen Netscape, ging dit bedrijf financieel onderuit, cashten de oprichters de opgebouwde miljardenwaarde, kreeg de eerste het publieke sentiment tegen zich in rechtszaken over misbruik van haar economische machtspositie en bezorgt Linux Microsoft buikpijn.
Saillant is dat de partij die Netscape kocht, America Online, voorheen een Explorer-bolwerk was en nu ongetwijfeld Communicator of Navigator gaat aanraden aan haar 16 miljoen Internet-klanten. Dat Netscape verslagen is blijkt uit veel statistieken, ook die van http://cyber-ventures.com waarbij de twee meest gebruikte browsers inmiddels Internet Explorer 4.01 voor Windows 98 en Internet Explorer 4.01 voor Windows 95 zijn. Netscapes Navigator is van de eerste plaats gezakt naar de derde en staat op de helft van het niveau van numero twee. Alleen in het universitaire marktsegment behoudt Netscape een stevige positie. Bijv. op basis van een bezoeksmeting op de site van de Universiteit Twente blijkt dat nog steeds 42 procent van de browsers een versie van Netscapes Mozilla is, hoewel ook daar Explorer met ruim 57 procent inmiddels de boventoon voert.
Het probleem van Netscape was dat ze te lang vasthield aan een niet gratis bladerprogramma, terwijl Microsoft Internet Explorer wel gratis uitleverde en wat oneigenlijke druk uitoefende op het distributiekanaal om alleen Internet Explorer te leveren. Het is eigenlijk onbegrijpelijk dat Internet-bedrijf Netscape pas zo laat inzag dat het de browser vrij moest verspreiden, aangezien gratis verspreiden van eindgebruikerssoftware juist zo goed past bij het Internet-businessmodel. Te laat ook ging Netscape – onder de indruk van de snelle verspreiding van Linux – overstag door het vrijgeven van de broncode van het bladerprogramma. Grappig genoeg is het het ongeorganiseerde zooitje, in de vorm van de ‘open source’-beweging met Linus Torvald als ongekroonde koning, dat Microsoft voor de grootste zakelijke uitdaging stelt. De anti-Microsoft-alliantie omarmt Linux natuurlijk gretig. Corel, Sun, Netscape, Oracle, IBM, Redhat … allemaal werken ze Linux-versies uit. In mei 1999 vindt alweer de vijfde jaarlijkse Linux Expo plaats met een explosief groeiend aantal deelnemers. Eindelijk een uitdaging die Microsoft hard raakt in de kern van haar businessmodel en de luiheid van het bedrijf afstraft. Luiheid die blijkt uit inefficiënt geschreven software die de ‘performance’-winst van nieuwe generaties computers snel afroomt. De kern van het businessmodel van een uitgever als Microsoft is het exploiteren van copyrights. Het volledig vrijgeven van de broncode, wat vanaf het begin met Linux is gebeurd, druist hier lijnrecht tegenin en ondermijnt dus de kern van Microsofts businessmodel. Daarbij heeft het collectieve eigendomsgevoel het effect dat programmeurs over de gehele wereld gestimuleerd worden om via Internet mee te denken, ‘bug fixes’ te ontwikkelen, en nieuwe functies te bouwen. De open Internet-cultuur stimuleert de creativiteit van mensen enorm. Het is moeilijk voor een omvangrijk bedrijf, waarin onvermijdelijk veel energie verloren gaat in politiek en coördinatie, om het enthousiasme en de creativiteit te bewaren, die nodig zijn om een Renoir te creëren op softwaregebied. Microsoft zal alles op alles moeten zetten om de sympathie van het publiek weer terug te winnen. Dit zal op de lange termijn alleen lukken wanneer ze haar kerntaak – goede software produceren voor PC’s – weer serieus oppakt en efficiënte programma’s voor PC’s en grotere systemen gaat produceren, en ophoudt met machtspelletjes met de klant als slachtoffer.
Ondertussen wordt Linux als een Windows NT-killer gepositioneerd en gaat de eigenwijze Internet-gemeenschap liever over op het Unix-achtige Linux dan besturingssoftware van Microsoft. Dit sentiment is de grootste uitdaging die het bedrijf te overwinnen heeft. Maar Linux heeft niet alleen potentie op de server, maar ook op de client, de PC. Steeds mooiere clientversies van Linux worden ontwikkeld. Een van de effecten was dat boze Linux-eindgebruikers in de VS demonstreerden voor de burelen van Microsoft, omdat ze het geld terug wilden zien dat ze betaald hadden voor Windows bij de aanschaf van een nieuwe PC. Het ligt voor de hand dat er ook een Linux-browser ontwikkeld is op basis van de broncode van de Mozilla-browser van Netscape. Het Noorse bedrijfje Troll Tech beet hiervoor de spits af. Topman Marc Andreesen van Netscape heeft Linux tot topprioriteit verklaard. Misschien dat de open source-beweging gaat lukken wat Netscape op eigen kracht niet gelukt is: de dominantie van het besturingssysteem van Microsoft op de desktop doorbreken, waardoor er meer keuze voor de klant gaat ontstaan en een gezonde marktwerking.
Om de vier weken schrijft prof. dr. Martijn Hoogeveen over de beste Internetsites rond een interessant IT-onderwerp. Reageer s.v.p. via het discussieforum op Internet: www.computable.nl/discussie. Alle URL’s van de genoemde sites staan in Computable Online: www.computable.nl/internet.
