Imagoverbetering van technische opleidingen vraagt om een brede aanpak. Eerdere pogingen waren te fragmentarisch. Dit is de mening van Willem van Oosterom, directeur van Axis, het nationale platform voor natuur en techniek in onderwijs en arbeidsmarkt. "We moeten eerst weten waarom jongeren niet voor de techniek kiezen."
Studenten voelen zich amper aangetrokken tot technische opleidingen. Dit probleem is zo langzamerhand bekend. Sectoren die kampen met een tekort aan arbeidskrachten, waaronder de automatiseringsbranche, zijn zich ervan bewust dat het imago van de opleidingen en de beroepen moet worden verbeterd. Anders melden zich te weinig nieuwe studenten aan om de problemen op de arbeidsmarkt op te lossen. Het bedrijfsleven en onderwijsinstellingen ondernemen verwoede pogingen om het beeld van de techniek op te krikken. Tot nu toe waren deze pogingen te fragmentarisch, vindt Van Oosterom. Deze ex-directeur hbo bij het Ministerie van Onderwijs is tegenwoordig directeur van de Stichting Axis. "Ik geloof in een bredere aanpak. Verbeteringsplannen kunnen alleen werken als we weten welke motieven jongeren hanteren bij hun studiekeuze. Dan zijn we in staat te beoordelen of onze benadering aanslaat."
Verloop
De activiteiten van Axis strekken verder dan alleen imagoverbetering van opleidingen en technische beroepen. De stichting houdt zich ook bezig met het verloop van leerlingen tijdens de technische opleidingen. Veel studenten houden het namelijk halverwege voor gezien. Anderen, die wel een diploma op zak hebben, kiezen vaak voor een niet-technisch beroep. Axis inventariseert nu de problemen en de oorzaken. Van Oosterom kent nog niet de exacte redenen van het verloop. "Ik kan alleen maar gissen. Waarschijnlijk zijn er tal van oorzaken voor het verloop. Het beroep kan bijvoorbeeld tegenvallen. Of de mannencultuur is niet aantrekkelijk voor vrouwen. Zelf vrees ik dat veel jongeren denken dat ze in een koker terechtkomen als ze voor een technische opleiding kiezen. Alsof het om een onomkeerbare keuze gaat. Zij denken bijvoorbeeld dat een studie Economie veel meer mogelijkheden biedt.
Steun
In september 1997 maakten de ministeries van Onderwijs, Economische Zaken en Sociale Zaken bekend een speciale stichting in het leven te roepen die technische opleidingen en beroepen aantrekkelijker moet maken. Dit initiatief kan rekenen op de steun van werkgeversorganisatie VNO-NCW, MKB-Nederland, Arbeidsvoorziening en onderwijsorganisaties.
Na een voorbereidingstijd van bijna een jaar startte de Stichting Axis officieel in september 1998. De organisatie heeft veertig miljoen gulden op zak en krijgt vier jaar de tijd om de techniek op te fleuren. Axis kan met het geld projecten ondersteunen die zich richten op een betere aansluiting van vraag een aanbod van technisch opgeleiden. Bedrijven en onderwijsinstellingen zullen alle investeringen van Axis in een project met minimaal hetzelfde bedrag aanvullen.
Belangstelling
Over belangstelling heeft Axis niet te klagen. Voor de officiële start ontving de stichting al zo’n honderd projectvoorstellen. "En nu zijn we zelf begonnen met het uitlokken van initiatieven. We proberen meer aan onze bekendheid te doen. We gaan bijvoorbeeld vier congressen per jaar organiseren", aldus Van Oosterom. De ingediende projecten gaan over nieuwe opleidingen, imagocampagnes, gebruik van Internet in het onderwijs en ontwikkeling van CD-roms. Een concreet voorbeeld is Bètawire, waarbij gecombineerde opleidingen van start gaan. Zo zal bijvoorbeeld de studie Natuurkunde gerelateerde opleidingen als medische informatica aanbieden.
Task Force
Axis is ook betrokken bij de werkgroep die het kabinet in het leven gaat roepen om de tekorten aan informatici aan te pakken. Dit initiatief ‘Werken aan ICT’ richt zich op imagoverbetering van de automatiseringssector, een vloeiende aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt en een toenemende participatie van vrouwen en allochtonen. "Ik vind dit een zeer goed initiatief, vooral omdat mensen uit de praktijk in deze werkgroep gaan zitten." De werkgroep zal volgens Van Oosterom Axis niet in de wielen rijden. "Het platform heeft in mijn ogen een aanjaagfunctie. Als dit tot projecten leidt, komen die bij ons terecht. Wij kunnen dan ook initiatieven tegemoet zien. Ik zie dit als een complementair project, waarvan ik hoop dat het ook in andere sectoren van de grond komt."
Vier jaar
Van Oosterom denkt in de vier jaar die Axis gegeven is, veel te bereiken. "We werken aan een bredere benadering van de problematiek. Ik hoop dat we aan het eind van de rit kunnen laten zien dat deze aanpak beter werkt. Daarnaast reken ik ook op succes op de korte termijn. Dan gaat het om een kwantitatief effect, dus een grotere instroom en een lager verloop."
Succes is noodzakelijk, meent de directeur. "We kunnen deze deskundigheid niet uit andere landen halen, zoals bijvoorbeeld Amerika doet. Het zou voor de economie slecht zijn als we afhankelijk worden van mensen uit andere werelddelen. We moeten deze technische deskundigheid in eigen huis zien te vinden."
