Zakelijke gebruikers moeten nog tot september wachten op echt snelle versies van de Pentium III-chip van Intel. Problemen met chipsets en snelle geheugens kunnen dan een flessenhals gaan vormen. De massaproductie van de snelle Camino-chipset is drie maanden uitgesteld en leveranciers van Rambus-geheugens met hoge kloksnelheden kampen met productieproblemen.
Intel introduceerde zijn Pentium III met veel tamtam op het Intel Developer Forum (IDF) in Palm Springs. De naam doet vermoeden dat het hier om een nieuwe generatie x86-processoren gaat, maar niets is minder waar. De kern van de Pentium III-microprocessor is namelijk dezelfde als die van de Pentium Pro, een chip die de chipgigant vier jaar geleden uitbracht. De Pentium Pro werd op een kloksnelheid van 200 MHz geïntroduceerd, wat destijds veel bewondering wekte in de industrie. De chip had bovendien een L2-cachegeheugen dat op dezelfde frequentie draaide. In 1997 werd de Pentium II geboren, de eerste Pentium Pro die ook geschikt was voor parallelle verwerking van gehele getallen, wat Intel MMX (multimedia extensies) doopte.
Niets nieuws
Nu is er dan de Pentium III, met kloksnelheden van 450 en 500 MHz. De Pentium III heeft zeventig nieuwe instructies (KNI, oftewel Katmai New Instructions) voor de parallelle verwerking van drijvende komma-getallen. In vergelijking met de Pentium II presteert de Pentium III daardoor veel beter wat betreft bijvoorbeeld spraakherkenning (31 procent), beeldbewerking (29 procent) en videovergaderen (21 procent sneller in Mpeg4-compressie). Voor zakelijke gebruikers biedt de chip niets nieuws. De ‘Business Winstone 99’-benchmarks voor de 450 MHz Pentium II (onder Windows 98) en die van de 450 MHz Pentium III (onder NT 4.0) bedragen beide 23,2, meldt Intel op zijn website.
Tegenstrever AMD
Op technisch gebied was AMD zijn machtige concurrent vorig jaar te snel af met een eigen 3DNow-instructieset, hoewel Intels KNI-technologie krachtiger lijkt. AMD zal Intel ook te snel af zijn met de K7, zo verwachten analisten van Micro Design Resources. De geplande introductie van de K7 is minstens een jaar eerder dan Intels nieuwe generatie 32-bit architectuur met de codenaam Willamette. In plaats van vaart te zetten achter Willamette, heeft Intel het ontwerp van zijn 64-bit architectuur (IA-64, Merced) de voorrang gegeven. Merced heeft inmiddels ook bijna twee jaar vertraging opgelopen, waardoor Intel nu al vier jaar lang niet met een nieuwe architectuur op de markt is gekomen.
Zware last
Volgens Linley Gwennap van Micro Design Resources heeft Intels productdiversificatie – van Celerons voor goedkope PC’s tot Xeon-processoren voor servers en werkstations – veel energie gekost. "Als deze proliferatie in verschillende segmenten de introductie van Willamette heeft vertraagd, dan heeft Intel een slechte keuze gemaakt", aldus Gwennap. Volgens deze analist heeft AMD met de K7 de mogelijkheid de rollen om te draaien. "Als ze zich deze kans tenminste niet weer laten ontglippen, zoals in het verleden." Intels Paul Otellini, verantwoordelijk voor de architectuurdivisie, geeft toe dat diversificatie van processoren de zwaarste last was voor de chipfabrikant in 1998. Hij reageert echter gebeten op de veronderstelling dat komende 32-bit architectuur vertraging heeft opgelopen: "Wie dat zegt is niet goed ingelicht."
Dramatisch
Otellini wees er in Palm Springs op dat de rekenkracht van Intels processoren dit jaar dramatisch zal toenemen. In het derde kwartaal zal Coppermine uitkomen, een Pentium III die met behulp van nieuwe 0,18 micron productietechnologie een kloksnelheid van 600 MHz zal bereiken. De vraag is echter of ook de ondersteunende systeemcomponenten hiervoor klaar zullen zijn. Intel maakte op IDF bekend dat massaproductie van de Camino-chipset drie maanden is vertraagd. Camino is een chip die een interface moet vormen voor de snelle Direct Rambus geheugenchips. Camino wisselt op een kloksnelheid van 133 MHz zijn gegevens uit met de processor, 30 procent sneller dan de huidige processorbus. De combinatie Pentium III, Camino en Rambus is cruciaal voor Intel, omdat deze systemen vooral zijn gericht op het lucratieve segment van de zakelijke PC’s van 5000 gulden en duurder.
Peter MacWilliams van Intel Architecture Labs uit Hillsboro, Oregon, noemde de vertraging ‘no big deal’, al zou Camino de komende zes maanden volgens hem zeker voor nog heel wat hoofdbrekens zorgen. Daarnaast kampen producenten van de Rambus geheugenchips met een slechte opbrengst. Vijf van de acht geheugenproducenten hebben inmiddels Rambus-geheugens aan Intel geleverd, maar geen daarvan voldeed aan de specificaties. Micro Design Resources verwacht echter dat Intel niet veel last zal hebben van de vertragingen.
Klok afstemmen op energiebron
Met de stekker in het stopcontact zullen toekomstige notebooks de prestaties van starre PC’s evenaren. Mobiele computeraars zullen onderweg over bijna evenveel rekenkracht beschikken als op het bureau, terwijl het energieverbruik op de batterijstand beduidend lager is. Daarvoor zal Intel tegen het einde van dit jaar de zogenaamde Geyserville technologie in stelling brengen, die de prestatiekloof tussen desktop- en laptopcomputers moet verkleinen. Geyserville moet het mogelijk maken dat een 500 MHz Pentium III op volle snelheid opereert wanneer de computer op het stopcontact is aangesloten, maar dat de chip automatisch ’terugschakelt’ naar 400 MHz op het moment dat de machine draait op de accu. Deze technologie brengt zowel de kloksnelheid als het voltage terug. Hierdoor presteert een processor in de ‘batterij-stand’ 20 procent minder, maar verbruikt het 40 tot 50 procent minder elektriciteit.
Ook de nieuwste geavanceerde Rambus-werkgeheugens hebben energiebeheer-technieken aan boord. In een configuratie van vier Rambus 128 Mbit-geheugens (totaal 64 Mbyte) kan een van de vier dramgeheugens actief zijn (energieconsumptie 300 milliwatt), terwijl de andere in een passieve stand slechts 11 mWatt gebruiken. Met een geheugencapaciteit van 128 megabit op elke chip zullen notebooks midden volgend jaar maximaal 384 Mbytes aan geheugen kunnen bevatten.
Klok op 1 gigahertz
Op het Intel Developer Forum demonstreerde Intels Albert Yu een Pentium III-processor die een kloksnelheid van 1 GHz haalt. De chipproducent wist deze prestatie te realiseren dankzij speciale koeltechnieken voor de processor zoals die van koelingsexpert Kryotech. Een woordvoerder wilde niet in details treden, maar hield het op vloeibaar stikstof; daarmee is een koeltemperatuur mogelijk van 196 graden Celsius onder nul.
In technische kringen vallen daar de monden niet van open. Het is algemeen bekend dat met Cmos-chips een twee- tot zelfs driemaal hogere kloksnelheid mogelijk is bij cryogene temperaturen. Yu benadrukt dat commerciële versies van deze chip pas tegen het einde van 2000 of in het begin van 2001 op de markt verschijnen. "Dit is een technologiedemonstratie. Ik zou dit niet aanraden voor mensen thuis."
Andere chipfabrikanten hebben ook al experimentele processoren ontworpen die de grens van 1 GHz halen, erkent Yu. Intel claimt echter als eerste een processor voor algemene doeleinden (oftewel Cisc, complex instruction set computing) die snelheid te laten halen. Het hoogst van de toren blaast Samsung. Dit Koreaanse bedrijf kondigde eind vorig jaar aan dat het de Alpha-processor naar de 1,5 gigahertz zou tillen met behulp van koper-interconnecties en SOI-technologie.
