Het in 1992 gepubliceerde ‘Snow Crash’ van de in Seattle wonende auteur Neal Stephenson is bezig een cultboek te worden in de wereld van de IT. Het boek wordt aangeprezen door mensen als Marc Andreessen, oprichter van Netscape, en Douglas van Houwelingen, coördinator van het ‘Internet 2’ initiatief. Iedereen die iets te maken heeft met de toekomst van cyberspace heeft het gelezen. Waarom?
Snow Crash beschrijft de lotgevallen van Hiro Protagonist, een zwaardvechter en pizzabezorger voor CosaNostra Pizza – de maffia dus – in een toekomstige versie van de Verenigde Staten. Technologische ontwikkelingen hebben de VS waarin Hiro leeft zeker niet veranderd in een aards paradijs. Integendeel. Pizzabezorgers zijn altijd gewapend en worden doodgemaakt wanneer ze te laat bezorgen. Nationale overheden en de politie zijn geprivatiseerd en vervangen door vooral op eigen belang gerichte consortiums. De Verenigde Staten zijn opgedeeld in Burbclaves, gigantische autonome buurten waar men een hekel heeft aan buitenstaanders. In de Stille Oceaan drijven grote schepen met tienduizenden wanhopige en gevaarlijke vluchtelingen uit arme landen die proberen illegaal aan land te komen in Californië.
Metaverse
Tot zover niets nieuws. De meeste schrijvers in het SF-genre geven er de voorkeur aan een toekomstige wereld te beschrijven die meer gebaseerd is op onze grootste angsten dan op onze diepste verlangens. Wat het boek momenteel een hit maakt is Stephensons beschrijving van een ander aspect van die toekomstige wereld. Het gaat om een realiteit die bestaat in computernetwerken: de virtuele Metaverse. Juist omdat de Amerikaanse werkelijkheid in de eenentwintigste eeuw van Hiro Protagonist zo angstaanjagend en grauw is, voelen veel mensen zich tot deze versie van cyberspace aangetrokken, zoals een alcoholist grijpt naar de fles.
Wanneer hij geen pizza bezorgt is Hiro Protagonist een hacker. Hij vlucht uit de krotwoning die hij deelt met de Ukraïnse grunch-rocker Vitaly Chernobyl door een soort ‘virtual reality’ duikbril op te zetten, waarna zijn computer hem naar Metaverse vervoert. In deze cyberwereld wordt Hiro gerepresenteerd door een gedigitaliseerde 3-D robot die allerlei avonturen beleeft met andere robots of avatars. Rijke mensen in Metaverse hebben dure avatars met realistische gezichtsexpressie. Teenagers kunnen in een soort futuristische Hema Clints en Brandy’s kopen, primitieve avatars voor de smalle beurs. De armste bezoekers van Metaverse, die zich weinig bandbreedte kunnen permitteren, moeten het doen met ‘fuzzy’ zwart-wit robots. Hiro’s avatar wordt verliefd, raakt betrokken in gevechten en koopt spullen. De Metaverse is misschien het beste te omschrijven als de tiende generatie van de chat-groepen zoals die nu bestaan op het World Wide Web.
Het plot van het verhaal is de heroïsche poging van Hiro en zijn skateboardende vriendin YT om te verhinderen dat een volstrekt megalomane evangelist en groothandelaar in glasvezeldiensten erin slaagt een hybride, half-organische en half-digitale, ziekteverwekker over de wereld te verspreiden. Het Snow Crash-virus dat hackers en computers aantast, stamt uit de Sumerische cultuur en veroorzaakte daar de spraakverwarring rondom de bouw van de toren van Babel. De schurk in het verhaal is ene L. Bob Rife. De lezers kunnen naar eigen inzicht invullen welke bovenbaas in de computerwereld model heeft gestaan voor deze Rife. Sommige mensen geloven dat de schurk gebaseerd is op John Malone, de ceo van het Amerikaanse kabelbedrijf TCI. Maar wanneer Rife zegt: "Het werk van een monopolist is nooit gedaan", doet hij vooral denken aan Bill Gates.
Meer begrip voor avatars
Stephensons beschrijving van de Metaverse is des te interessanter wanneer men bedenkt dat het boek geschreven is tussen 1988 en 1991. World Wide Web en zoekmachines waren toen net zo bekend als radartechnologie in de tijd van Columbus. De avatar van Hiro brengt een groot deel van zijn tijd door in de Black Sun, een virtuele bar waar allerlei avatars elkaar ontmoeten. Hiro vindt de weg in de Metaverse met behulp van de Librarian. Deze bibliothecaris is een kruising tussen een virtuele professor en een zoekmachine. De Librarian maakt geen gebruik van zoektermen, maar beantwoordt gesproken vragen in onberispelijk Engels op basis van een enorme databank die onder andere is opgebouwd uit de gegevens van de Library of Congress en de archieven van de CIA. Hiro, of zijn avatar, voert conversaties met de Librarian om meer en meer informatie los te krijgen.
De populariteit van ‘Snow Crash’ heeft gevolgen in de echte wereld. Het boek heeft zeker bijgedragen aan de popularisering van het begrip avatar bij designers van virtual reality programma’s. De virtuele bar Black Sun is de inspiratie geweest voor de naam van blaxxun, een ‘virtual reality’ bedrijf dat gevestigd is in San Francisco en München. In Colony City, de online gemeenschap van ‘blaxxun’ kunnen cyberpioniers hun eigen huizen openen waar ze virtuele vrienden kunnen uitnodigen. Eén buurt in deze online gemeenschap heet Snow Crash. Hier kunnen de fans van Neal Stephenson chatten over hun geliefde boek.
Douglas Engelbart, bedenker van de muis en oervader van de PC, zei onlangs dat het grootste probleem bij het introduceren van nieuwe technologieën is, dat mensen zich niet de toekomstige wereld kunnen voorstellen waarin deze technologieën een rol spelen. Neal Stephenson biedt in een zeer dynamisch geschreven boek een perspectief op een toekomstige wereld en bovendien op de ontwikkeling van het beroep van pizzabezorger.
Snow Crash, Neal Stephenson
Paperback Reissue edition (May 1993)
Bantam Spectra; ISBN: 0553562614
prijs: circa 17 gulden.
