Hoe komt een manager van een Nationaal Park in Zambia aan zijn informatie en hoe verwerkt hij deze? En hoe ver is de IT gevorderd op een middelbare school in een van de meest rurale gebieden van Zambia?
De laatste vraag is makkelijk te beantwoorden. Op scholen in het Noord-Westen van Zambia is soms zelfs het krijt om op het bord te schrijven op. Laat staan dat er een PC beschikbaar is. Zelfs alle administratie gaat met de hand en de typemachine. Wat doe je als vooruitstrevende docent als je overzichten en statistieken wilt generen van toets- en examenresultaten? Je bent regelmatig bezig met je rekenmachine. Die werkt op zonnecellen, want de kans om een nieuwe batterij hier te krijgen is minimaal. Overdag werken is het best, want de elektriciteit valt urenlang en soms zelfs dagenlang uit, en bij kaarslicht leest zo’n schermpje lastig uit.
Er zijn wel geautomatiseerde alternatieven. Allereerst is er in het dorp een ‘information resource centre’ ingericht. Het centrum van alle informatie: boeken en, inderdaad een PC! De beheerder heeft alleen een andere opvatting over het gebruik van de middelen. De angst dat er iets kapot gaat is zo groot, dat de PC alleen door hem gebruikt kan worden. Het informatiecentrum is beschikbaar gesteld door donoren voor de ontwikkeling van de rurale gebieden.
Het leggen van goede contacten met een van de vijf beter-bedeelden in het dorp is ook aan te bevelen. Die moet dan wel toestaan dat je buiten werktijden regelmatig achter zijn PC zit. Een groot voordeel is dat je ook meteen weer snel elektronisch contact kunt maken met de buitenwereld. Weliswaar doet de telefoon het regelmatig niet. Maar eens per week elektronische post verzenden en ophalen werkt sneller dan de conventionele post, die pas na circa vier weken de hoofdstad bereikt.
In vergelijking met een dorp in een ruraal gebied zijn de faciliteiten in een Nationaal Park helemaal niets. Een van de nieuwste klanten van het Computer Centrum is Edmund van Kasanka Nationaal Park. Zijn post met de hoofdstad doet er gemiddeld twee weken over. Een dergelijk contact is natuurlijk moeizaam. Omdat Edmund ook een gastenverblijf runt, heeft hij dagelijks op een vast tijdstip contact via de radio met de hoofdstad Lusaka. De stand van zaken betreffende het park en de huisvesting, en informatie over de komst en het vertrek van toeristen of andere bezoekers worden doorgegeven.
De makkelijkste manier voor mij om boodschappen aan hem door te geven is om een e-mail te sturen naar een contactpersoon, die ’s avonds de boodschap doorgeeft en mij het antwoord terug mailt. Binnen drie dagen zijn urgente zaken zo te bespreken. Het klinkt allemaal erg primitief, maar de kans dat er een telefoonaansluiting komt is nihil. Alleen als er bezoekers met satelliettelefoons komen, lijkt Kasanka opeens heel dichtbij.
Maar wat moet Edmund nu van het Computer Centrum? Kasanka heeft geen elektriciteit en geen telefoon. Alleen een gastenverblijf en een prachtig park met olifanten en veel soorten antilopen. Maar zonnecollector, laptop, printer en scanner bieden uitkomst. De scanner met printer wordt als copieermachine gebruikt. De laptop met Word en Excel wordt vooral gebruikt om te rapporteren aan het hoofdkantoor en om projectvoorstellen aan donoren te schrijven. De Europese Unie, de Nederlandse en Deense ontwikkelingshulp, heeft een aantal projecten in het park opgestart.
Een van de grootste zorgen van het park is niet de financiële rapportage, maar het behoud van het wild in het park. Elke dag lopen er scouts door het park om te patrouilleren. Stropersactiviteiten en het aantal gesignaleerde dieren worden genoteerd. Om de wildstand beter te kunnen bijhouden en de scouts optimaal te kunnen inzetten tegen stropersactiviteiten, ben ik voor hem bezig met het nieuwste speeltje: een MS Access database voor het opslaan en bevragen van de patrouillerapporten. Het aantal stroppen en olifantensporen wordt ’s avonds bij het kampvuur ingevoerd met behulp van de accu op zonnecollectoren. En met de juiste SQL wordt bepaald waar de patrouilles deze week naar toe gaan. Zo hebben ook de wilde dieren profijt van automatisering.