Een journalist die een boek schrijft over de verovering van de markt door Microsoft hoopt natuurlijk dat het onderzoek enige nieuwe feiten oplevert.
Wendy Goldman Rohm, journaliste bij ondermeer Wired, The Financial Times en Information Week heeft langdurig zitten wroeten in interne documenten van Microsoft en sprak met menig ‘deep throat‘ over de onderzoeken van de Federal Trade Commission (FTC) en het Amerikaanse ministerie van Justitie naar de praktijken van Gates en consorten. Dit leverde enkele interessante nieuwtjes op. Zo vond IBM-topman Jim Cannavino in 1989 drie verborgen microfoontjes in zijn hotelkamer vlak voor een bijeenkomst met Microsoft. Kennelijk heeft Rohm onvoldoende bewijs om te stellen dat Microsoft hiervoor opdracht heeft gegeven. Maar ze impliceert het wel. En dat is jammer. Want haar nieuwe boek ‘The Microsoft File, the secret case against Bill Gates‘, levert al zo weinig nieuwe inzichten op. En als Rohm die paar ontdekte wetenswaardigheden niet kan bewijzen, dan blijft er weinig over.
Lezenswaardige informatie
Het is een beetje flauw te stellen dat het boek van Rohm niets oplevert en dat de journaliste niet in haar werk is geslaagd. The Microsoft File geeft namelijk een goed en diepgaand overzicht van de onderzoeken die toezichthouders naar het reilen en zeilen van Microsoft hebben gedaan. En daar is niets mis mee. Rohm put veel uit interne e-mails en dat levert lezenswaardige informatie op. Het is, hoewel de meesten het al wisten, bijvoorbeeld schokkend te lezen hoe Microsoft aanstuurde op de sabotage van het concurrerende besturingssysteem DR-DOS. Dit systeem was een waardige concurrent van MS-DOS. De hysterie binnen Microsoft liep zo hoog op dat enkele topmensen voorstelden een code aan Windows 3.1 toe te voegen, waardoor dit systeem niet meer werkte met DR-DOS. Testversies van Windows bevatten inderdaad waarschuwingen dat dit programma niet werkt met andere systemen dan MS-DOS.
Op deze manier trachtte Microsoft concurrerende platformen de nek om te draaien. Zo kondigde de software-fabrikant in 1989 aan mee te werken aan het besturingssysteem OS/2 van IBM en het te accepteren als de standaard van de toekomst. Hoe naïef waren de mensen die Microsoft werkelijk geloofden. De onderneming werkte in het geheim hard aan het eigen systeem en vertelde stiekem enkele klanten dat Windows het systeem van de toekomst zou zijn. Toen OS/2 het niet haalde, ontkenden topmensen van Microsoft hun gebrek aan medewerking voor dit systeem. Onderling pronkten ze echter met de zinsnede ‘OS/2 is dood en wij hebben het vermoord’.
Nogmaals, leuk en schokkend om te lezen, maar de mensen die de zaak tegen Microsoft een beetje volgen, wisten dit al. Daarom geeft het boek een aardig en diepgaand overzicht, zonder veel nieuwe feiten te presenteren.
Geen best beeld
Het beeld dat de lezer krijgt van de intrigerende Bill Gates is niet al te best. Rohm schetst deze exorbitant rijke topman als een achterdochtige nerd, die bij de minste tekenen van concurrentie in paniek raakt. Gates is geobsedeerd door zijn concurrenten. Als hij vermoedt dat andere bedrijven te machtig worden, geeft hij persoonlijk opdrachten aan zijn medewerkers deze opponenten te schaden. Hij is volkomen vergroeid met het bedrijf. "Gates’ vrienden merkten dat er geen onderscheid meer lijkt te bestaan tussen zijn ego en het bedrijf. Hij nam alles wat zijn onderneming overkwam persoonlijk op." Gates kijkt gesprekspartners niet aan. Rohm beschrijft hoe directeur Ray Noorda van concurrent Novell hevig geïrriteerd raakt als de ogen van Gates alle kanten opgingen tijdens de onderhandelingen over een overname, behalve in de richting van zijn gesprekspartner. Overigens is het hilarisch te lezen hoe de macho Noorda denkt over Gates. Als hij spreekt over de Microsoft-miljardair heeft Noorda het consequent over that sissy en pearly.
Gates is ook een slim onderhandelaar. Als hij in 1995 met Justitie een schikking treft, weet hij de overeenkomst zo te formuleren dat Microsoft genoeg handelingsvrijheid overhoudt. Deze bewegingsruimte is tevens een aanleiding van de nieuwe zaak van de toezichthouders.
Als romanticus is Gates minder succesvol. Hij raakt in het begin van de jaren negentig onder de indruk van de Duitse Stefanie Reichel, een Microsoft-werkneemster die de contacten moest onderhouden met Vobis. Ze gaan een aantal keren uit. Maar ja, hoe hard kan liefde zijn. Reichel belandt uiteindelijk in de armen van Bill Neukom, een van Microsofts hot-shots.
Affaires
Kennelijk vond Rohm het de moeite waard dit soort affaires in het boek te vermelden. Tevens neemt ze een scène op waarin Gates afspreekt met een prostituee. In het gezelschap van deze dame denkt Gates volgens Rohm aan het onderzoek van de FTC. Kortom, de prostituee doet voor het verhaal niet terzake. Wat is de reden om haar toch in het boek op te nemen, terwijl Microsoft ontkent dat deze ontmoeting heeft plaatsgevonden? Sensatiezucht? Of wil ze haar gram halen voor de weigering van Gates en Microsoft aan het boek mee te werken? In een interview heeft Rohm aangegeven dat dit laatste niet het geval is, omdat ze, als ze had gewild, veel meer sensationele details over zijn privé-leven had kunnen weergeven.
Hoe dan ook, Rohm twijfelt met het boek een beetje tussen een zakelijke, journalistieke benadering en een weergave in romanvorm. Kennelijk was ze bang dat een zakelijke weergave de aandacht van de lezer niet vasthoudt. Dus kiest ze voor een tussenvorm, die niet echt uit de verf komt. Het resultaat is een chronologische weergave, met af en toe zinloze geromantiseerde toevoegingen.
Dat het ook anders kan bewijst de Nederlandse journalist Marcel Metze. Hij kiest in zijn boek over Philips ‘Lets make things better’, dat een aantal maanden geleden uitkwam, voor minder beschrijvingen. Als hij ze maakt, dan doen ze terzake. Als Timmer bijvoorbeeld de managers verzamelt voor een weekend om hen te prepareren voor operatie Centurion, dan is het de moeite waard te lezen in welke omgeving en onder welke omstandigheden dit plaatsvond. Huwelijksproblemen van de top komen alleen ter sprake als dit ten koste gaat van hun werk.
Al met al is The Microsoft File zeer de moeite waard voor belangstellenden die, nu de rechtszaak tegen de onderneming start, even het geheugen willen opfrissen over de wandaden van Microsoft. Het wachten is nu op een herziene druk, waarin ook de uitkomst van de rechtszaak staat vermeld.
Michiel Couzy, redacteur
Titel: The Microsoft File, the secret case against Bill Gates.
Auteur: Wendy Goldman Rohm.
Uitgever: Times Business, Random House
Isbn: 0-8129-2716-8
Prijs: $ 25.95
Nog niet in Nederland verschenen
