Opperhoofden van Amerikaanse IT-bedrijven vallen meestal in een van de volgende categorieën: de techneut (Jobs van Apple), de superverkoper (Chambers van Cisco), het orakel (Ellison van Oracle) of de schelder (McNealy van Sun). Er zijn ook uitzonderingen. Zo kan Bill Gates gemakkelijk worden ingedeeld in ieder van de eerste drie hierboven genoemde categorieën. Maar wat te doen met Eric Schmidt, de tweeënveertigjarige ceo van Novell?
Eric Schmidt is een overduidelijke techneut; maar hij valt ook in een soort buitencategorie namelijk die van verlosser. De verlosser is de ceo die wordt binnengehaald om een kwakkelende onderneming op het juiste spoor te zetten. Een riskante positie. Wie slaagt – zoals Gerstner bij IBM – heeft zijn reputatie voor het leven gevestigd. Wie echter faalt – zoals Amelio bij Apple – heeft voor de rest van zijn leven een deuk in zijn reputatie. De verlosser kan gemakkelijk in een loser veranderen. En losers verdwijnen in Amerika van het speelveld. Want hoort iemand de laatste tijd nog iets van ene Jim Manzi?
Het als een verlosser binnengehaald worden brengt een zware psychische belasting met zich mee; hoeft geen betoog. Het heeft echter ook voordelen. Van de verlosser – zoals Schmidt bij Novell – verwacht men dat hij de zaak met harde hand de zaak aanpakt. Hoe beroerder het bedrijf eraan toe is, hoe meer men van de nieuwe ceo pikt. Schmidt heeft dus bij voorbaat speelruimte bij het stuurloze Novell.
Voorgangers van Schmidt hebben de kans om Novell hét netwerkbedrijf van de eeuw te maken, lelijk uit de vingers laten glippen. Noorda en Frankenberg waren te druk bezig met andere zaken – Wordperfect – op het moment dat het doek opgaat voor Internet en intranetten. Dat geeft Schmidt wel de ruimte om in juni 1997 duizend van Novells 5800 werknemers naar huis te sturen. Ook 30 procent van Novells management krijgt de bons.
De Geek Godzilla
Om helemaal eerlijk te zijn, voor een verlosser is Eric Schmidt een beetje saaie figuur. Van vrijwel alle belangrijke Amerikaanse ceo’s circuleren op Internet kleurrijke biografieën met veel buitengewone en soms bizarre details over afkomst, levenswandel, carrière en privéleven. Probeer eens wat op te duiken over Schmidt en je komt met lege handen thuis: geen echtscheidingen, geen exotische huisdieren met vreemde namen en geen liederlijke details over zijn studentenleven. Ook in de ranglijsten van historische figuren uit de Amerikaanse IT zal men de naam van Schmidt – nog – niet in de top-tien tegenkomen.
Schmidts carrière is die van een modelstudent. Hij studeerde computers aan Princeton University en aan de University of California te Berkeley. Na zijn studie werkte hij bij het gerenommeerde Palo Alto Research Center van Xerox en het nog beroemdere Bell Laboratories van AT&T. Daarna wordt hij fulltime huisgenie bij Sun Microsystems. Hij schopt het daar tot hoofd van de technologie-afdeling en is in die functie betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwe computertaal Java. Zijn belangrijkste bijdrage ligt bij de transformatie van ceo Scott McNealy in de onstuitbare Javaman. Wanneer het originele Java-team dreigt de code in de wilgen te hangen, poogt Schmidt McNealy ervan te overtuigen dat Java de toekomst is. Dat kost overigens weinig moeite.
Geen verlosser, zonder evangelie. Op 7 april 1997 haalt Novell Schmidt binnen als verlosser. Hij verkondigt een boodschap die het bedrijf uit Utah en de gebruikers van circa vier miljoen Novell-servers in de Verenigde Staten een nieuw leven belooft. Het evangelie van Schmidt: integratie van Novells besturingssysteem met Java en het ontwikkelen van netwerkcentrische applicaties. Waarnemers op Wall Street zijn niet blij met Schmidt. Ze zien hem niet als een verlosser maar als een propellor-head, een briljante techneut zonder ervaring in het leiden van een bedrijf. ‘Novell huurt een Geek Godzilla’, kopt het tijdschrift Time.
De nieuwe koers
Een nieuwe strategie, nieuwe producten en een nieuw elan; dat belooft Schmidt bij zijn aantreden in Utah. Maar het kan wel even duren. "Het duurde een paar jaar voor Novell om af te zakken naar de huidige positie, het zal ook een paar jaar duren om weer te herstellen", zegt Schmidt in zijn eerste interview als ceo. Om te slagen moet de nieuwe ceo op één of andere manier een halt toe roepen aan de gestage stroom van klanten die overstappen van het eigen Netware naar Windows NT.
Kan het tien jaar oude Netware, dat ooit ontworpen is om zoveel mogelijk printopdrachten te persen uit verouderde Intel-architectuur, stand houden tegenover Windows NT? Schmidt gelooft graag van wel. Naar analogie met de thin-clients noemt hij NetWare een thin operating system. NetWare is met slechts drie miljoen regels aan code veel slanker dan Windows NT, dat uit niet minder dan dertig miljoen regels bestaat. Zo’n slank besturingssysteem is volgens Schmidt uitermate geschikt om dienst te doen als een snel platform voor Java en om gebruikt te worden op heterogene netwerken. NetWare kan prima functioneren in combinatie met Unix of Windows NT. De slogan is: draai je applicaties op Windows NT of Unix, maar draai je netwerk op NetWare. NetWare 5.0, gewapend met de Java Virtual Machine, zal nog deze zomer uitkomen en moet een dam opwerpen tegen de opmars van Windows NT.
Maar wat als het helemaal misloopt met Java? Schmidt zegt in een interview met Computer Reseller News: ‘Java kan niet meer stuk. Er is nog discussie over wat precies de betekenis van Java zal zijn, maar ik ben ervan overtuigd dat Java voor de rest van mijn leven op grote schaal zal worden gebruikt. Java is de natuurlijke opvolger van C++. Zelfs Microsoft heeft Java omarmd. De onenigheid over Java heeft alleen te maken met de programmabibliotheken en of Microsoft de afspraken in het licentiecontract met Sun heeft overtreden, maar dat zijn relatief kleine zaken in de geschiedenis van Java.’ Toch zet Schmidt niet helemaal alles op één kaart. Hij zegt dat Novell naast de Java-strategie ook een C++ strategie heeft.
Kruistochten
Schmidt mag een Java-kampioen zijn, dat betekent nog niet dat hij zich geroepen voelt mee te doen aan kruistochten naar Seattle. In interviews noemt Schmidt Bill Gates een ‘vriend’. Het schelden op Gates laat hij graag over aan lieden van het slag McNealy en Ellison. In de antitrustzaak tegen Microsoft is Novell officieel neutraal. En wat zou Schmidt ook? Bijna 90 procent van de bedrijven die werken met van Netware gebruiken ook Microsoft-producten. Novells Netware Directory Service ondersteunt dan ook Windows NT. Het is daarbij een meevaller voor Novell dat Microsofts Active Directory pas ergens in 1999 met Windows NT 5.0 op de markt zal verschijnen. Schmidt is goed op de hoogte van de plannen van Gates, want "in december nodigde Bill ons voor een hele dag uit, en we kregen alle informatie over de plannen die Microsoft heeft voor de komende jaren. Dat was echt bijzonder. Bij Sun zullen ze dat nooit doen."
