De hoogtijdagen van Novell zijn zonder twijfel voorbij. Netware was een specifieke file- en printserver, die gebruik maakte van zijn eigen NCP-protocollen en van IPX/SPX, een afgeleide van het oude Xerox XNS communicatieprotocol. Je kunt andere servers aan Netware toevoegen in de vorm van Netware Loadable Modules (NLMs), maar die zijn lastig te ontwikkelen en nog lastiger te debuggen.
Netware is nog steeds de meeste efficiënte file- en printserver op de markt, maar door de komst van client/server-systemen is de server belangrijker geworden. De trend daarbij is dat de server naast file- en printservices ook andere diensten aanbiedt, zoals database, het Web of communicatie. Hierdoor is een behoefte ontstaan aan servers met een algemeen toepasbaar besturingssysteem, omdat daarmee gemakkelijk een aantal verschillende servers kan worden gerealiseerd – al zullen de file- en printservices op die manier nooit zo efficiënt zijn als bij Netware.
Voor de zakelijke wereld is Unix nog steeds de beste afdelingsserver, omdat dit besturingssysteem zeer volwassen is en vele mogelijkheden biedt. OS/2 heeft het in de PC-wereld goed gedaan; deze rol wordt langzamerhand overgenomen door NT. AS/400-systemen en mainframes worden nauwelijks als server gebruikt, terwijl dat heel goed mogelijk zou zijn.
Novell heeft de terugval van Netware al enkele jaren geleden zien aankomen. Ambitieus kocht het de Unix-rechten van AT&T. Novell ontwikkelde Unixware voor PC-omgevingen, een versie van Unix V.4 met Netware server-functies, maar slaagde er niet in Unix en Netware echt goed te integreren en verkocht Unixware aan SCO.
Novell concentreerde zich vervolgens weer op Netware, dat inmiddels onder zware druk stond van Windows NT Server (een combinatie van NT en Lanmanager). Microsoft slaagde er in een compleet serverpakket aan te bieden; sommige functies werden gebundeld met NT Server, andere met de tegen meerprijs leverbare Back Office-suite. Microsoft heeft nog geen directory-service die geschikt is voor zakelijke toepassingen (meer dan één server), maar heeft beloofd deze server standaard te leveren bij de nieuwe versie 5 van NT. Een paar jaar geleden introduceerde Novell een gedistribueerde directory-server, Novell Directory Services (NDS) met versie 4.1 van Netware. NDS draait nu niet alleen op Netware, maar ook op NT en Unix, en is zeker het overwegen waard.
Een server die Novell wél relatief eenvoudig op de markt kon brengen was een web-server. Het ontbreken van een algemeen besturingssysteem met encapsulatiefuncties zoals Ole betekent echter dat de Netware web-server minder makkelijk als transactie-gateway kan worden gebruikt dan Windows NT. Als Netware de invoering van Windows NT 5.0 wil overleven, moet het bedrijf zich snel concentreren op kantoorapplicaties. En hiermee komen we dan op de zogenaamde groupware-diensten.
Er zijn vier spelers in de groupware-markt: Lotus Notes (draait op de meeste besturingssystemen), Microsoft Exchange (alleen NT), Netscape Suitespot (NT en Unix) en Novell Groupwise (Netware en NT). Lotus Notes is van deze vier de krachtigste; Notes kan alles wat de anderen ook kunnen en heeft als enige de échte groupware, symmetrische peer-to-peer database-functies, met krachtige ontwikkeltools. Notes is echter niet de goedkoopste.
Over eigendomskosten worden tegenwoordig de gekste dingen gezegd. Volgens veel schattingen is Notes de duurste, maar daarbij worden de extra functies vergeten. Als je Notes net zo gebruikt als Exchange of Suitespot zijn de kosten ongeveer gelijk en is het een goede strategische keuze. Groupwise is de goedkoopste. Onderzoek wijst uit dat de eigendomskosten van Groupwise ongeveer twee keer zo laag zijn als de kosten van de andere groupware-producten. Daarbij werkt Groupwise beter samen met een browser-interface dan Notes of Exchange; dit is logisch, omdat Novell uitsluitend server-producten levert en zich nauwelijks heeft beziggehouden met dikke client-interfaces, waardoor men zich makkelijker op het dunne browser-interface kon concentreren. Netscape heeft natuurlijk helemaal een browser-achtergrond.
Ik geef dus nog steeds de voorkeur aan Notes als strategisch instrument, vooral omdat de recente Java-ontwikkelingen de integratie met web-browsers veel goed gedaan hebben. Groupwise lijkt de beste keus als er geen full-text database nodig is, omdat het gelijkwaardige functionaliteit biedt tegen veel lagere kosten. Ik twijfel of er NT-gebruikers zijn die Netware zullen installeren om Groupwise te kunnen draaien. (Zelfs als de Groupwise-server op NT draait, heb je Netware nodig voor beheerfuncties!) De echte Netware-adept kan de vervanging van de server echter nog wel een paar jaar uitstellen door Groupwise te gebruiken.
Novell heeft nog één belangrijk probleem op te lossen. IP is het standaardprotocol geworden. Bovendien is IP noodzakelijk voor externe mailsystemen. Gebruikers willen echter geen IPX én IP samen gebruiken. Novell moet er daarom voor zorgen dat IP een volwaardige optie naast IPX wordt, zodat gebruikers IPX kunnen vervangen door IP, zonder dat ze Netware de deur uit hoeven te doen.
