Vroeger trof je in de Verenigde Staten twee kampen: Windows-gebruikers en Macintosh-fanaten. Maar nu de status van Apple in de computerindustrie vergelijkbaar is met die van de Graafschap in het Nederlandse voetbal, is Amerika nog slechts op te delen in pro-Microsoft en contra-Microsoft.
In het perspectief van de één ontsluit Microsoft de zegeningen van de PC voor een toenemend aantal mensen en steeds meer sectoren van de economie. De ander meent dat het bedrijf uit Seattle in het geniep bezig is met het uitvoeren van een boos plan om de macht in de hele wereld over te nemen. Roerganger Bill Gates is daarmee tegelijkertijd de meest bewonderde en de meeste verguisde zakenman van de VS. Naarmate het aantal mensen met blauwe tenen groeit, klinkt het spreekkoor dat roept om het tegenhouden van Microsoft steeds luider. Eind vorig jaar wierp plotseling een verrassende figuur zich op als woordvoerder van de anti-Microsoft cohort: Ralph Nader.
Nader was in de jaren zestig en zeventig dè consumentenadvocaat van de Verenigde Staten. Hij richtte zijn niet geringe kwaliteiten als bespeler van de media vooral op de voedingsmiddelenindustrie en de auto-industrie.
De vegetarische Nader omschreef de oer-Amerikaanse hotdog ooit als een ‘dodelijke roze projectiel’ vanwege alle toegevoegde kleur- en smaakmiddelen. De publicatie in 1964 van Naders boek Unsafe at any speed was de opening van een offensief tegen de Amerikaanse auto-industrie waarvan men in Detroit nu nog nachtmerries kan hebben. Nader en zijn supporters – de zogenoemde Nader Raiders – toonden aan dat de bonzen van de auto-industrie lak hadden aan de veiligheid van hun producten. Hun agitatie droeg in 1966 bij tot nieuwe wetgeving op het gebied van de verkeersveiligheid, zoals het verplicht dragen van autogordels. In datzelfde jaar moest General Motors 280.000 dollar schadevergoeding betalen aan Nader omdat het bedrijf hem had bespioneerd om belastend materiaal in handen te krijgen.
Strijdlustig
Nader is gedurende zijn lange carrière als strijder voor de consumentenrechten steeds van leer getrokken tegen machtige bedrijven die het niet zo nauw nemen met de gezondheid of de veiligheid van consumenten. In 1968 baarde hij veel opzien door bekend te maken dat zwarten in Amerikaanse ziekenhuizen regelmatig blootgesteld worden aan hogere doses röntgenstraling dan blanken. Zwarten – zo stond in de gebruiksaanwijzing van General Electric, een producent van röntgenapparatuur – hadden een dikkere huid en dikkere botten en konden daardoor een hogere dosis verdragen. Nader hamert onophoudelijk op de bekende en onbekende gevaren van nieuwe technologieën zoals genetische manipulatie, kerncentrales en kunstmatige intelligentie. "Er zijn historische voorbeelden te over waaruit blijkt dat vooraanstaande wetenschappers volstrekt onjuiste inschattingen hebben gemaakt van de gevolgen van nieuwe technologieën", aldus Ralph Nader.
Volksgericht
Is software, of meer specifiek Microsofts software, een gevaar voor de gebruiker, de volksgezondheid of het milieu? Natuurlijk niet. Toch werpt Nader zich eind 1997 op als tegenstander van Microsoft door het organiseren van een congres in Washington D.C. Het gaat hem hier niet om de gevolgen van machtsmisbruik door een bedrijf, maar om de grote concentratie van macht zelf. Appraissing Microsoft and its Global Strategy luidt de titel van de bijeenkomst die de top van Microsoft bestempelt als een ‘kangaroo court’, zeg maar een volksgericht. Bill Gates en Steve Balmer leggen een uitnodiging om ook te spreken resoluut naast zich neer. Microsoft schrijft in een open brief dat vrijwel iedereen die het woord zal voeren op de conferentie werkt voor een concurrent of betrokken is bij een rechtszaak tegen Microsoft.
De lijst met sprekers is inderdaad een soort all-star verzameling van mensen die carrière maken in het aanvallen van de grote boze wolf uit Seattle. Behalve Nader komen ook anderen aan het woord, waaronder Scott McNeally (ceo van Sun Microsystems), Ray Hammond (de Britse auteur van het nog niet gepubliceerde boek Why Bill Gates Must Be Stopped) en Gary Reback (de bekendste anti-trust advocaat van Silicon Valley). Volgens Nader durven veel vertegenwoordigers van bedrijven die met Microsoft-licenties werken, niet te verschijnen uit angst voor represailles.
Paranoia
Het probleem dat Nader heeft met Microsoft gaat wat verder dan alleen het koppelen van Microsofts Internet-browser aan het besturingssysteem om zo Netscape uit de markt te drukken. Nader zegt in een interview met Cnet: "Gates en Balmer hebben zichzelf ingeprent, dat als ze niet alles controleren, als ze er niet naar streven om alles te controleren, ze eigenlijk niets controleren. Ze zijn totaal gebiologeerd door wat IBM en Digital is overkomen, die ‘de bocht in de weg hebben gemist’." Volgens Nader zijn Gates en Balmer net zo paranoia als Andy Grove en nemen ze de titel van Grove’s boek, Only the Paranoid Survive, erg letterlijk. Nader meent dat wie de softwaremarkt en de Internet-markt beheerst uiteindelijk alle sectoren van de economie kan beheersen. Software is powerware, zo lijkt Nader te zeggen.
Is Microsoft werkelijk op weg naar totale overheersing, of lijdt Nader zelf aan paranoia? Moet men hem in dezelfde categorie plaatsen als degenen die menen dat Bill Gates een buitenaards wezen is? In zijn column in Microsofts webmagazine Slate (http://www.slate.com) schrijft de voormalige CNN Cross Fire presentator Michael Kinsley – ‘from the left I’am Michael Kinsley’ – dat Microsoft in een cash-transactie El Ni�o heeft gekocht om het te laten regenen wanneer Ralph Nader aankomt op het vliegveld van Seattle. Ook zal Microsoft, op aandringen van Nader, luchtkussens inbouwen in computers zodat gebruikers geen verwondingen oplopen wanneer Windows crasht. In hetzelfde magazine mag trouwens ook Nader zijn zegje doen en verklaren waarom hij een kruistocht is begonnen tegen de dominantie van Microsoft in cyberspace. Nader somt de gevaren nog eens op: de dominantie van het Windows-platform, de aanstaande dominantie van de Explorer browser, de controle over Internet en het om zeep helpen van Java als een platformonafhankelijke taal. Waar dit toe zal leiden: monopolie!
Kwaad eieren eten
Heeft Bill Gates werkelijk iets te vrezen van Nader? Voormalige bonzen van de Amerika’s auto-industrie weten wel dat het met deze zoon van een Libanese immigrant kwaad eieren eten kan zijn. Nader mag dan nu weliswaar niet opereren in een klimaat als dat van de jaren zestig en zeventig, waarin overheidsbemoeienis luid werd toegejuicht, hij weet wel de juiste dingen te zeggen om in ieder geval een deel van de Amerikaanse bevolking achter zich te krijgen. Dat publiek staat afwijzend tegenover het ingrijpen van de overheid in de vrije markt, behalve als het zwaar beladen begrip monopolie in het spel is. Het was tenslotte ook een rechtse president – Ronald Reagan – die het monopolie van AT&T op het telefoonverkeer openbrak. Amerikaanse consumenten zijn er aan gewend en houden ervan te kunnen kiezen tussen verschillende producten. Nader is geen Don Quichotte.
