Topverkoper, bluffer, levensgenieter, harde werker, onervaren manager, voormalig Europees taekwondo-kampioen. Allemaal typeringen die van toepassingen zijn op Albert Bokma. Vorige week diende hij zijn ontslag in als algemeen directeur bij Oracle Nederland. Slechts anderhalf jaar stond hij aan het roer. Exit manager. Hij vertrekt, na een carrière in de bank- en IT-wereld, naar de investeringsmaatschappij Gilde Investment Management. Daar zal hij verantwoordelijk zijn voor de wereldwijde investeringen – beschikbaar vermogen: 200 miljoen gulden – in IT- en telecommunicatiebranche.
Met zijn charmante vrouw Simone woont Albert Bokma op een boerderij in Beusichem, onder de rook van Wijk bij Duurstede. Hij houdt daar schapen. Een mooie boerderij; Bokma is een ‘halve’ bouwkundige en heeft het pand eigenhandig verbouwd.
Bokma groeide op als boerenzoon in de buurt van Amersfoort. Ook toen hij al aan zijn carrière werkte, was Bokma nog actief op de boerderij van zijn vader. Voordat hij naar zijn werk ging, vertoefde Bokma ’s ochtends vroeg nog een aantal uurtjes op de tractor. Hoewel het boerenleven hem dierbaar was, ging – en gaat – zijn grootste passie uit naar taekwondo. Daarin was hij niet onverdienstelijk; ooit veroverde hij de Europese titel. Ondanks zijn voorliefde voor de krijgskunsten, is hij geen typische vechtersbaas. Volgens ingewijden heeft hij zelfs een innemend karakter. Bokma is niet meer zo actief als in het verleden; hij is nu als scheidsrechter betrokken bij taekwondo.
Verkooppraktijken
Voordat Bokma bij Oracle in dienst trad als verkoopleider, werkte hij bij de ABN, Citicorp, Wang en Tandem. Met name bij die laatste organisatie maakte Bokma furore als topverkoper. Met hard werken, lef en bluf sleepte hij de ene grote order na de andere binnen. Hiermee had hij vooral succes binnen de bankwereld. In die wereld was Bokma geen onbekende omdat hij daar het eerste deel van zijn loopbaan had gesleten. Voor Tandem was hij een ideale verkoper, omdat Tandem-systemen bij uitstek geschikt zijn voor het bankwezen.
Legendarisch zijn de anekdotes over zijn verkooppraktijken. Op basis van het vertrouwen dat hij genoot binnen de banken, wist hij direct door te dringen tot het beslissingsniveau van IT-afdelingen. Daar verkocht hij vaak computersystemen zonder precieze afspraken te maken. "Gebruikt u de systemen eens een tijdje. Gratis welteverstaan. Als het goed werkt, en u bent er tevreden over worden we het automatisch eens over de prijs", aldus een ingewijde die de verkooppraatjes van Bokma parafraseert. Zijn strategie werkte. Hij verkocht Tandem-systemen als warme broodjes. Gedreven was Bokma ook, en ambitieus. Tegen het einde van een kwartaal, vlak voordat de boeken werden gesloten, maakte hij er de gewoonte van om ’s ochtends te verklaren: "Ik kom vandaag niet terug voordat ik een getekend contract in mijn tas heb." Vervolgens stapte hij in zijn auto om ’s avonds met de beloofde order terug te komen. Zo werd het verkoop-quotum op de valreep nog even opgevoerd.
Politiek milieu
Zijn verkoopquota haalde Bokma meestal wel. Ook bij Oracle, waar hij in februari 1995 begon als verkoopdirecteur. Op de door ‘quota-club’ was hij dan ook regelmatig aanwezig. Oracle motiveerde zijn verkopers (die hun quotum haalden) op die club met een snoepreisje. Daar viel hij op door zijn fijne neus voor lekker eten en goede wijn. Albert Bokma is volgens mensen die hem uit die periode kennen, makkelijk in de omgang. Hij houdt van uitgaan en gezelligheid.
Als verkoopdirecteur voelt Bokma zich bij Oracle als een vis in het water. Hij blijkt geknipt voor die baan. Zijn tomeloze energie en ambities doen hem echter omzien naar een nog hogere functie. In augustus 1996 leidt dat tot zijn aanstelling als algemeen directeur Oracle Nederland. De omstandigheden waaronder die aanstelling plaatsvindt, zijn nogal duister. Bokma treedt toe in het politiek-getinte milieu van de zakenwereld. Oracle reorganiseert en boze tongen beweren dat hij persoonlijk de hand heeft gehad in het ontslag van zijn voorganger: Piet Verpoorte, de huidige directeur van CSC in Nederland.
Bokma zegt zijn carrière in de verkoopsfeer vaarwel en ondanks zijn gebrek aan managementervaring wordt hij directeur. Hij komt terecht in een woelige organisatie waar vóór en tijdens zijn bewind vele topmanagers vertrokken. Naast Piet Verpoorte, zeiden Robert van Gasteren, Loek van de Boog, Jos Dikhoff, Ad van Gageldonk, Ad Nederlof en Wim Korte de organisatie vaarwel. Zij werden ofwel de laan uitgestuurd of hielden de eer aan zichzelf. Een zeer onervaren (en volgens sommigen zwak) directieteam was het gevolg.
Het vertrek van Bokma illustreert wederom dat het rommelt bij Oracle. Topmanagers blijven door de bank genomen niet langer dan één tot anderhalf jaar aan. De enige uitzondering is Ad Nederlof, ouwe rot in het IT-vak. Hij bouwde in vijf jaar aan een sterke en snel groeiende Oracle-organisatie.
Niet charismatisch
Niet alleen binnen de directie van Oracle vindt een groot verloop plaats. Ook in de lagere echelons, van de ruim achthonderd medewerkers tellende organisatie, vertrekken naar verluidt maandelijks een twintigtal mensen. Ook hier bedraagt de gemiddelde arbeidsduur niet veel langer dan twee jaar. Aan deze trend heeft Bokma, behalve het maandelijks rekruteren van veertig nieuwe mensen, geen positieve wending kunnen geven.
Toch wordt Bokma binnen Oracle gezien als een people-manager, hij geniet het vertrouwen van zijn mensen. "Albert Bokma heeft een sterke reputatie, is straight en duidelijk en krijgt zaken voor elkaar", meldt de beknopte achtregelige biografie die Oracle desgevraagd verstrekt. En die beknoptheid is tekenend. Bokma is namelijk niet de man die uitdrukkelijk in de publiciteit verschijnt. On stage mist hij de charme en de frivoliteit van een charismatisch leider. Typerend hiervoor is het optreden van Bokma rond de introductie van Oracle 8 op 24 juni 1997. Na een kort interview op het podium voor een bomvolle zaal in het Hof van Holland, waarbij Bokma niet ontspannen en niet als zichzelf overkomt, neemt Morten Hjort het publicitaire roer over. Deze jonge marketing-ster van de Oracle-organisatie neemt overigens het leeuwendeel van Oracle’s publieke optreden voor zijn rekening. Hij oreert met speels gemak over de digitale economie, terwijl Bokma op de achtergrond blijft. Met zijn ingetogenheid charmeerde hij zijn eigen organisatie, maar niet de buitenwacht. "Morten Hjort kwijt zich uitstekend van zijn taak. Ik draag zorg voor alle contacten op boardroom-level", aldus Bokma, met het voor hem gebruikelijke vocabulaire: doorspekt met Engelse woorden.
Onder druk
Bokma laat geen geöliede Oracle-organisatie achter. De personele organisatie rammelt, de licentie-verkopen en de resultaten staan onder druk en met de door hem persoonlijk bemachtigde mega-order bij de ABN/Amro gaat het niet echt ‘van een leien dakje’.
Bekenden uit de IT-industrie verwachten dat hij zich bij Gilde Investment Management een stuk beter in zijn vel zal voelen. Het directiepak zit de rasverkoper toch niet zo lekker als zijn ambities zouden willen. Een kleinere werkkring waar hij zijn IT-kennis kan combineren met zijn bancaire ervaring lijken daarentegen op het lijf geschreven van Albert Bokma.
