Binnen twee maanden wordt in de Verenigde Staten de grootste veiling – die verscheidene maanden kan duren – van radiofrequenties aller tijden gehouden. Het gaat om de 28 GHertz-band, een deel van het spectrum dat tot voor kort braakliggend terrein was. Met deze technologie brengt het bedrijf Cellular Vision schitterende televisiebeelden en supersnelle draadloze telecommunicatie bij duizenden New Yorkers in de huiskamer.Lees hoe de zoon van een Armeense huisjesmelker in de ban raakt van het technologie-virus.
Brighton Beach in Brooklyn is één van de vele Newyorkse wijken waar Engels voor de meerderheid van de bewoners op zijn best de tweede taal is. Sedert de jaren tachtig overstromen migranten uit Rusland de buurt. Brighton Beach Avenue, de grootste verkeersader, is omzoomd met winkels die Russische lekkernijen, Russische drank en Russische kranten verkopen. New Yorkers uit alle delen van de stad komen in de weekenden hierheen om Russisch te eten en om te dansen. Door deze invloed en de aanwezigheid van het strand heet de wijk in de volksmond ‘Little Odessa’. De buurt ligt ver van Manhattan en er is nooit een kabelsysteem aangelegd. Dertienduizend bewoners van Little Odessa hebben via Cellular Vision echter de beste kwaliteit televisie en supersnelle draadloze toegang tot Internet.
De technologie van Cellular Vision heet Lmds: local multipoint distribution service. Lmds is een technologie die meer geluid, digitale video en data met een hoge kwaliteit kan versturen dan ieder ander draadloos systeem. Dat is mogelijk door gebruik te maken van de 28 GHertz-band. Deze zeer hoge frequenties zijn zelden gebruikt voor radiosignalen, omdat slechte weersomstandigheden en dichte bewolking het signaal gemakkelijk verstoren. Dat is ook de reden waarom Teledesic niet minder dan 288 satellieten nodig zal hebben om onder alle weersomstandigheden via de 28 GHertz een goed contact tussen satellieten en grondstations te kunnen onderhouden. De Lmds-technologie ondervangt het probleem van slecht weer door gebruik te maken van repeaters op daken. Deze pikken het signaal op, versterken het en sturen het door binnen de cel, die een straal heeft van ongeveer 5 kilometer.
Braakliggend terrein
De hoge frequenties van de 28 GHertz hebben verschillende voordelen ten opzichte van lagere frequenties. Omdat het gaat om een grotendeels braakliggend terrein van het spectrum is er geen storing door andere signalen en bestaat er ruimte om grote hoeveelheden data te verzenden.
Interferentie was een groot probleem bij de eerdere draadloze kabelsystemen van Pacific Telesis, Nynex en Bell Atlantic. Het mmds-signaal (microwave multimedia distribution system) in de 2 GHertz-band werd regelmatig gestoord door draadloze telefoonverbindingen die gebruik maakten van dezelfde frequentie. In tegenstelling tot het Mmds-signaal weerkaatsen gebouwen de veel hogere frequenties van Lmds zonder kwaliteitsverlies. Daardoor dringt het signaal door in de meest verborgen hoeken tussen wolkenkrabbers. Er is geen vrije ruimte nodig tussen zenders en antennes.
Ook bestaat er een belangrijk verschil tussen het Lmds-signaal van Cellular Vision en de 150 kanalen die de Newyorkse abonnees op Direct TV krijgen via DBS (Direct Broadcast Satelite). Direct TV levert via een satellietschotel uitsluitend televisiekanalen. Cellular Vision kan in principe alle mogelijke tweeweg breedbanddiensten leveren: dataverzending, Internettoegang, videovergaderen en telefoneren. Bovendien levert Cellular Vision, in tegenstelling tot Direct TV, ook de lokale televisiestations.
Technologie-virus
Vahak Hovnanian komt eind jaren vijftig met zijn tien maanden oude zoon Shant vanuit Armenië naar New Jersey. Na een studie natuurkunde begint Vahak stapje voor stapje te bouwen aan een omvangrijk onroerend goed-imperium. Zoonlief krijgt het ondernemen met de paplepel ingegoten. Op zijn zeventiende werkt hij al in het bedrijf van zijn vader. Om hun huurders te voorzien van programma’s gaan de Hovnanians ook kabeltelevisie exploiteren. Ze raken enorm gefrustreerd door de grote hoeveelheden geld die ze verliezen met de aanleg en het onderhoud van peperdure kabelsystemen. Dan ontmoeten ze Bernard Bossard.
Bossard, specialist in microwave-communicatiesystemen, is de uitvinder van Lmds. Hij ontwikkelt zijn ideeën over het gebruik van de 28 GHertz na jarenlang betrokken te zijn geweest bij het ontwerpen van de Patriot-antiraketsystemen. In 1986 heeft hij zijn plannen op papier rond, maar nog geen patent. Hij is op zoek naar investeerders die hem willen helpen om het systeem uit te proberen. Het lijkt onwaarschijnlijk, maar Bossard vindt een gewillig oor bij de Hovnanian Group, huisjesmelkers, aannemers en kabelexploitanten in New Jersey en Brooklyn. "Ik werd besmet met het technologie-virus", zegt Shant Hovnanian over zijn ontmoeting met Bossard. Hovnanian wordt ceo (chief executive officer) van een nieuw bedrijf: Cellular Vision. Bossard wordt chief engineering officer. In 1991 krijgt Cellular Vision voor het eerst een vergunning van de FCC (Federal Communications Commission) om een draadloos ‘kabelsysteem’ gebaseerd op Lmds in gebruik te nemen in Brighton Beach.
Het hoofdstation van Cellular Vision vangt de televisiesignalen op van satellieten en lokale televisiezenders. In de controlekamer van dat station wordt het signaal versterkt, gecodeerd en geconverteerd naar 28 GHertz. De zenders en repeaters van Cellular Vision sturen 49 gepolariseerde FM-signalen naar antennes van abonnees binnen een straal van 5 kilometer en naar de zenders van aanpalende cellen. De vierkante antenne in de vensterbank van de abonnee is 15 bij 15 centimeter groot en trekt alleen het sterkste signaal naar binnen, waardoor geen dubbele beelden, de zogenaamde ghosts, ontstaan. Op de televisie van de abonnee staat een kastje dat het videosignaal decodeert en het digitale geluidssignaal omzet in een analoog signaal.
Informatiesupersnelweg
De beeldkwaliteit van Cellular Vision is veel beter dan die van de reguliere kabeltelevisie. Het systeem kan net zoveel kanalen aanbieden voor het verkeer van de abonnee naar het zendstation als andersom. Deze optie – noodzakelijk voor interactieve televisie, telefonie en Internettoegang – ontstaat doordat in het Lmds-systeem twee signalen dezelfde frequenties delen, omdat ze verzonden worden met tegengestelde polariteit.
Omdat de aanleg van het systeem veel goedkoper is dan het aanleggen van een kabelnetwerk, betalen de abonnees van Cellular Vision ongeveer 30 procent minder dan de gebruikers van de reguliere kabeltelevisie in New York. Volgens Hovnanian maken de lage kosten van de aanleg het systeem aantrekkelijk voor ontwikkelingslanden. Om deze markt te exploiteren start Hovnanian Cellular Vision Technology & Telecommunications LP. Dit bedrijf is nu eigenaar van het Lmds-patent en kan dus licenties verstrekken aan andere ondernemingen. Inmiddels hebben bedrijven uit negentien verschillende landen, waaronder Rusland, Thailand en de Filippijnen, licenties gekregen voor het gebruik van Lmds-technologie. In Calgary (Canada) worden momenteel proeven gedaan met het opzetten van een cellulair Lmds-systeem.
In 1993 realiseert Hovnanian zich dat zijn Lmds-systeem veel meer kan zijn dan alleen leverancier van televisieprogramma’s. Hij is één van de eersten die het woord informatiesupersnelweg in de mond neemt. Als in dat jaar Bell Atlantic 4 procent van de aandelen van Cellular Vision overneemt, zegt Hovnanian: "De Cellular Vision technologie is een alternatief voor de bouw van de elektronische supersnelweg." Hovnanian denkt niet alleen aan kabeltelevisie, maar ook aan telefoondiensten, interactieve televisie en dataverzending. Het verbond met Bell Atlantic, één van de zogenaamde Baby Bells, die zijn ontstaan door de gedwongen opsplitsing van AT&T tijdens het bewind van president Reagan, moet Cellular Vision enige rugdekking geven in een bedrijfstak die op ongekende wijze in beroering is.
In elkaars vaarwater
In juni 1994 komt meer versterking aan boord als Philips Electronics North America 2 procent van de aandelen van Cellular Vision verwerft. Bell Atlantic, Philips en J.P Morgan investeren samen 43 miljoen dollar in het bedrijf van Hovnanian. Al gauw blijkt dat hij deze steun hard nodig heeft. Twee doorgewinterde strijders uit de telecommunicatie-industrie beginnen namelijk hongerig blikken te werpen op 28 GHertz-band: Craig McCaw van McCaw Cellular en Bill Gates van Microsoft. Het tweetal heeft visioenen van een ‘draadloos Internet’.
In maart 1994, nog voor Philips in zee gaat met Cellular Vision, lanceert Teledesic met veel bombarie zijn plannen. Gates en McCaw, de belangrijkste eigenaren van Teledesic, willen 288 satellieten in lage geostationaire banen om de aarde brengen. Het netwerk in de lucht moet een volwaardig alternatief zijn voor het glasvezelnetwerk op de grond. Teledesic moet breedbanddiensten brengen naar alle uithoeken van de wereld die niet ‘beglasvezelkabeld’ zijn. De mens kan in de visie van McCaw een soort cybernomade worden die over de hele wereld kan zwerven, met een Teledesic-antenne, zonder ooit contact te verliezen met de digitale informatiestromen van Internettoegang, digitale telefoon en videovergaderen. Er is volgens McCaw maar één frequentiegebied dat voldoende ruimte heeft voor het versturen van de breedbandsignalen van de aarde naar de satellieten: dat van de 28 GHertz-band.
Ieder werkt op zijn eigen schaal. Hovnanian denkt aan een paar cellen in Brighton Beach, Brooklyn. McCaw en Gates denken aan twintigduizend geodetische cellen die samen vrijwel het gehele aardoppervlak beslaan. Echter, Hovnanian heeft in zijn achterhoofd ook grote plannen. Hij wil Lmds uitbreiden naar Manhattan, naar heel New York, naar Los Angeles en naar het buitenland. Cellular Vision en Teledesic willen beide draadloze breedbanddiensten aanbieden. Ze zitten met hun aanbod niet direct in elkaars vaarwater. Lmds is immers vooral geschikt voor dichtbevolkte kleine cellen. Teledesic mikt juist op meer afgelegen gebieden die niet zijn aangesloten op glasvezelnetten. Het punt is dat beide bedrijven zijn aangewezen op de 28 Ghertz. Gates en McCaw hebben een duidelijke boodschap voor Hovnanian: ‘er is niet genoeg ruimte voor ons allebei’.
David en Goliath
Twee jaar lang botst Cellular Vision met Teledesic en een aantal andere bedrijven die plannen hebben voor satellietnetwerken over de 28 GHertz-band. McCaw en Gates vinden dat het kleine Cellular Vision maar moet uitwijken naar het 41 GHertz-gebied (40,5 GHertz tot 42,5 GHertz), omdat de 28 GHertz te klein is voor beide technologieën. Hovnanian verzet zich met hand en tand. De toch al kleine cellen van Lmds zullen op de 41 GHertz nog kleiner worden en de beeldkwaliteit zal minder zijn. Uiteindelijk moet de Amerikaanse FCC (Federal Communications Commission) beslissen over het gebruik van de 28 GHertz. Teledesic is weinig subtiel in het beïnvloeden van de beleidsmakers van de FCC. Er vloeien bijvoorbeeld duizenden dollars van Teledesic naar een fonds dat medewerkers van de FCC in staat stelt werkreizen te maken.
In juli 1995 krijgt Cellular Vision gelijk van de FCC. "Onze technici zijn van mening dat er terecht twijfel bestaat of de 41 GHertz-frequentie wel geschikt is voor Lmds", zegt Jane Mago, een beleidsadviseur van de FCC. In een Salomonsoordeel besluit de FCC de 28 GHertz-band op te delen tussen Cellular Visions Lmds en de MSS (mobile satellite services) van Teledesic, Hughes Communications, Rockwell International en een aantal andere satellietnetwerken. De frequentiegebieden van 27,5 tot 28,35 GHertz, 29,1 tot 29,25 GHertz en 31 tot 31,3 GHertz worden gereserveerd voor Lmds. De veiling voor deze frequenties, die naar verwachting miljarden dollars zal opbrengen, is volgende maand gepland, op 18 februari. De Amerikaanse pers schildert Hovnanian af als een moderne David die de reus Goliath alias Gates verslaat.
Hoe ziet de toekomst van Lmds er uit? "Het is niet het volgende Internet en niet de volgende PC, maar Lmds zal binnen vijf jaar in de VS wel een miljardenindustrie zijn", voorspelt Jerry Lucas, een analist van de telecommunicatie-industrie, in de Amerikaanse krant USA Today. De verwachting is dat volgende maand een groot aantal bedrijven zal gaan bieden op de FCC-veiling, waar meer dan duizend vergunningen voor het gebruik van de 28GHertz te koop zullen zijn. Daarmee zal het de grootste veiling – die enkele maanden kan duren -van radiofrequenties zijn die ooit is georganiseerd. Het zal de regionale telefoonmaatsschappijen, de Baby Bells, de eerste drie jaar niet toegestaan zijn Lmds-diensten aan te bieden. Dit om te voorkomen dat de lokale monopolies van deze bedrijven zich versterken. Canada, Rusland, Panama en de Filippijnen hebben al veilingen georganiseerd voor de Lmds-frequenties.
Te veel mogelijkheden
Zal Cellular Vision meer Lmds-vergunningen binnenhalen op de komende veiling? Waarschijnlijk alleen als zijn kapitaalkrachtige bondgenoten bereid zijn het benodigde geld op tafel te leggen. Cellular Vision heeft in ieder geval het exclusieve recht voor het gebruik van Lmds in New Yorks Metropolitan Area, een gebied met 8,3 miljoen inwoners. Verder zullen andere bedrijven Cellular Vision moeten betalen voor het gebruik van de gepatenteerde Lmds-technologie.
Hovnanian is bezig met het uitbreiden van Cellular Vision in New York. Behalve in Brighton Beach biedt Cellular Vision nu ook Internettoegang aan in Manhattan, het stukje van de wereld met de hoogste concentratie van computergebruikers per vierkante meter. De modemkaarten van Cellular Vision, die tweehonderd dollar kosten, halen websites binnen met een snelheid van 500 Kbps. Dat is vier maal zo snel als een Isdn-lijn (Integrated services digital network). Hovnanians volgende doel is telefoondiensten.
Hovnanian en Bossard hebben in elf jaar tijd een lange weg afgelegd, van de ontwikkeling van Lmds via de verkoop van antennes aan Russische migranten naar de grootste veiling van radiofrequenties aller tijden. Het succes van hun missie is echter allerminst zeker. Investeerders zijn onzeker over een markt waarin kabelexploitanten, slijters van cellulaire telefoondiensten, satellietboeren en Internet-aanbieders elkaar het leven zuur maken. Misschien is het probleem van Lmds wel dat het met verzending van video, data en geluid te veel mogelijkheden heeft. Op welk marktsegment mikt Hovnanian eigenlijk? Reed Hundt, de scheidende voorzitter van de FCC, zegt over Lmds: "Het is een technologie met een enorm potentieel. De vraag is alleen, potentieel voor wat?"
Teake Zuidema, freelance medewerker Computable
Veiling van de 28GHertz-band
Op 18 februari 1998 begint in de VS een veiling van radiofrequenties die de toekomst van de Amerikaanse telecommunicatie voor een belangrijk deel kan gaan bepalen. Het gaat om de verkoop van de 28GHertz-band, een gebied dat tot voor kort vrijwel braakliggend terrein was. Het New Yorkse bedrijf Cellular Vision gebruikt deze frequentie echter al een paar jaar voor local multipoint distribution service. De voornamelijk Russische abonnees van Cellular Vision hebben daarmee de mooiste televisiebeelden en de snelste Internetverbindingen van heel New York.
