De onduidelijkheid omtrent de beroepen in de IT is een van de belangrijkste oorzaken van het tekort aan informatici op de arbeidsmarkt. Jongeren kiezen om deze reden vaak een andere studie. Dat zei hoogleraar informatica Jan van Leeuwen van de Utrechtse universiteit dinsdag tijdens een congres van de Vereniging Personeelswerving en Arbeidscommunicatie (PAC).
Van Leeuwen is ervan overtuigd dat het tekort aan informatici voorlopig blijft bestaan, terwijl de maatschappij een toenemende vraag naar IT-mensen ontwikkelt. "Heeft iedereen hier zitten slapen? Hebben we hiervoor vijftien jaar geleden overal informatica-opleidingen ingericht?", vroeg de hoogleraar zich af. "Nee. Waar we mee te kampen hebben, is een onbegrepen fenomeen: het studie-keuzegedrag van jongeren." Veel jongeren vermoeden dat het automatiseringsvak onaantrekkelijk is. "Als wij de informatiemaatschappij willen realiseren, dan moeten we veel duidelijker maken wat de kansen en vereisten voor beroepen in de IT-sector zijn. Het is een kwestie van balans zien te bereiken in het keuzegedrag van jongeren." Van Leeuwen is niet optimistisch over het wegnemen van de gesignaleerde onbekendheid. "Het omschrijven van profielen voor IT-bedrijven, beroepen en opleidingen kan een oplossing bieden. Ook het profileren van IT in de media als ‘niet alleen maar technisch’, kan een bijdrage leveren." Toch denkt de hoogleraar dat de onbekendheid met beroepen in de IT niet valt op te heffen. "Het ontwikkelen van een gezamenlijke visie op de arbeidsmarkt voor de IT kost tijd en geld, is altijd achterhaald door de ontwikkelingen en is niet productief", stelt hij.
Allianties
Informatica-directeur Kees van Loon van de Haagse Hogeschool zei tijdens het congres dat alleen een gezamenlijke inspanning van het onderwijs en bedrijven de krapte kan opheffen. Ook van Leeuwen poneerde de stelling dat allianties van onderwijsinstellingen met bedrijven moeten leiden tot de vereiste schaalvergroting voor het hoger beroeps- en wetenschappelijk onderwijs. Hij benadrukte dat hierbij geen taak voor de overheid is weggelegd. Van Loon concludeerde dat er sprake is van een reëel en deels structureel tekort. "De markt vraagt ongeveer vijfduizend opgeleide informatici. Het hbo levert minimaal 1500 afgestudeerden, oplopend tot een maximum van tweeduizend schoolverlaters. Het wetenschappelijk onderwijs levert tussen de 350 en vierhonderd academici", rekende Van Loon voor. "Een deel van de schaarste is incidenteel, vanwege het Jaar 2000-probleem en de invoering van de euro. Een deel van de krapte op de arbeidsmarkt is echter structureel. Ondernemingen moeten namelijk hun achterstand inhalen in lopende projecten en ICT wordt op steeds meer gebieden ingezet."
Kostbaar
Algemeen directeur A. Nederlof van Richter Systems Europe gaf de aanwezigen een aantal tips voor het selecteren van personeel. Om ervoor te zorgen dat de beste werknemers niet vertrekken, dient een organisatie bekend te staan als de werkgever die hoge kwaliteit biedt. Volgens Nederlof kun je het niet-presterende personeelslid herkennen aan een aantal eigenschappen; ze halen geen resultaten, bedienen zich voortdurend van "ja, maar..", beloven meer dan ze kunnen waarmaken en verstoppen zichzelf. De directeur waarschuwt dat ondernemingen geen concessies moeten doen op de kwaliteit van de nieuwe werknemers. En om in tijden van schaarste toch de juiste personen aan te trekken, dienen bedrijven een goed opleidingstraject aan te bieden en te controleren of de nieuweling wel binnen de bedrijfscultuur past. Want, zo stelt Nederlof, fouten zijn kostbaar. De totale kosten van het inschakelen van een selectiebureau, het organiseren van cursussen, het betalen van salaris, de auto van de zaak en de ontslagprocedure bedragen bij elkaar meer dan drie ton.
