Het komt steeds vaker voor dat Informaticastudenten de hogescholen voortijdig verlaten en zonder diploma gaan werken. Sommige bedrijven vinden ver gevorderde studenten al zo aantrekkelijk, dat ze met hun aanbod niet willen wachten tot de diploma-uitreiking.
Het wordt echt een probleem. Ik hoor links en rechts dat het gebeurt", reageert voorzitter W. Kerkhofs van het HBO-I platform, het samenwerkingsverband van Informatica-opleidingen. "Voor de scholen is deze ontwikkeling financieel gezien een ramp."
Een aantal studenten gaat door de knieën voor de verlokkingen die de werkgever in het vooruitzicht stelt. Een auto en buitenlandse reizen spreken hen meer aan dan het papieren diploma. "Sommige studenten worden al tijdens hun eerste stage benaderd. Dat is nota bene in hun tweede studiejaar. Deze bedrijven brengen het hoofd van de studenten op hol. Dat is natuurlijk niet zo netjes", aldus coördinatrice Truus van der Burgt van de Hogeschool van Utrecht. "Het komt ook regelmatig voor dat een van onze studenten een eigen bedrijf begint. Dit kan zo veel tijd in beslag nemen, dat de startende ondernemer de studie links laat liggen", analyseert Kerkhofs, die verbonden is aan de Hogeschool van Enschede. De HBO-I-voorzitter meent dat de meeste studenten de noodzaak van afstuderen best beseffen. "Maar ja, zodra ze een auto van de zaak aangeboden krijgen, verdwijnt dit besef al snel naar de achtergrond."
Verlies inkomsten
Niet iedere student laat zich inpalmen door bedrijven. "De meesten durven best af te wijzen", meent decaan Marjolein Pronk van de Haagse Hogeschool. "Kijk, studenten kunnen best stellen dat de bedrijven na de diploma-uitreiking maar terug moeten komen. Ze kunnen meestal kiezen uit verscheidene aanbiedingen, dus waarom zouden ze hun opleiding niet eerst afmaken?" Haalt een leerling geen diploma, dan betekent dat een verlies aan inkomsten voor de hogescholen. "We ontvangen pas geld als een student het diploma haalt. Voor de afhakers krijgen we alleen een vergoeding voor de propedeuse. Het is voor ons dus hartstikke vervelend als iemand zonder diploma de school verlaat", zegt woordvoerster Janke van der Zaag van de Hanzehogeschool in Groningen. "Meestal haken deze studenten pas in de laatste fase van de opleiding af. De hogescholen hebben dan al veel in ze geïnvesteerd", vult Kerkhofs aan.
Alternatieven
Met het oog op deze inkomstenderving proberen de scholen alternatieven te bieden. "Studenten die al willen werken, kunnen overstappen op de avondopleiding van onze school. Voor ons maakt deze overgang niets uit. Maar ja, het is natuurlijk erg zwaar om naast een volledige baan ook nog een diploma te halen", aldus Pronk. "We proberen ook nog wel eens een compromis te sluiten met het bedrijf door de werkzaamheden van de student voor de onderneming in de vorm van een afstudeeropdracht te gieten", zegt Kerkhofs. De scholen praten in op de studenten, om ze op andere gedachten te brengen. "Leerlingen die hun diploma niet halen, omdat ze al werken, binden zich enorm aan het bedrijf waar ze aan de slag gaan. Als de onderneming over de kop gaat, staan ze met lege handen. Dit probeer ik hen tijdens een gesprek duidelijk te maken", aldus Van der Burgt. "Maar, we moeten eerlijk zijn. Een afgehaakte student zonder diploma kan ook zonder problemen een nieuwe baan vinden", geeft Kerkhofs toe. De voorzitter van het HBO-platform tracht eveneens de studenten tot afstuderen te motiveren. "Maar ja, laatst zei een student, ‘beseft u wel dat ik voor elk uur dat ik werk 120 gulden krijg?’ Tja, daar kan ik weinig aan doen."
MKB-route is ook kwetsbaar
Het toenemende risico dat studenten voortijdig afhaken speelt de hogescholen niet alleen bij de normale Informatica-opleidingen parten. Nog kwetsbaarder is de MKB-route, de samenwerking tussen het Midden- en Kleinbedrijf en de hogescholen, waarbij de studenten na twee jaar studie worden ondergebracht bij een bedrijf.
Het laatste deel van hun studie dienen de studenten te combineren met de werkzaamheden voor de onderneming. Voorzitter Kerkhofs van het HBO-I platform: "Ik had laatst een conflict met een bedrijf dat meende dat de student na twee jaar onderwijs al over voldoende kennis beschikt om in dienst te treden. Tja, wij kunnen daar niet op ingaan. De MKB-route is een studietraject en de student is meer dan een goedkope arbeidskracht." De hogescholen leggen nu in de contacten met bedrijven expliciet de nadruk op het feit dat de deelnemers wel moeten afstuderen. Voorheen was dit geen punt van discussie. Volgens Janke van der Zaag van de Hanzehogeschool in Groningen start er een onderzoek naar de mogelijkheid om de studenten die de MKB-route willen bewandelen, een contract te laten tekenen. "Ze verplichten zich dan om de opleiding af te ronden."
