Apple’s sprong naar een nieuw besturingssysteem

De Macintosh bevindt zich tussen twee vuren. Enerzijds zijn er Mac-ontwikkelaars die lonken naar het Windows NT-platform. Anderzijds is er een harde kern van Mac-fanaten die van enige toenadering tot de Microsoft-omgeving niets willen weten. Beide groepen omhelzen wel de cross-platform tools die met de overname van Next Software het Apple-kamp zijn binnengekomen. De Yellow Box, die daarvan deel uitmaakt, is een grote toekomst weggelegd.

Het gevecht om het behoud van Apple leek zich volledig in de bovenste managementregionen af te spelen. Maar hoe zit het met de door Apple ontwikkelde technologieën, die uiteindelijk de levensvatbaarheid van het bedrijf bepalen? Het Macos 8 is nu geheel native en wordt als een krachtig besturingssysteem gezien, dat bovendien over de snelste just-in-time (jit) Java-compiler beschikt die vandaag de dag verkrijgbaar is. Veel techneuten zijn echter teleurgesteld vanwege het ontbreken van meer geavanceerde functies, zoals gescheiden adresruimten voor applicaties, pre-emptive scheduling, multitasking en een verbeterd filesysteem.
Om de achterstand die is ontstaan ten opzichte van de eigen beloftes in één klap in te halen heeft Apple begin dit jaar Next Software overgenomen. Daarmee is ook Steve Jobs, de mede-oprichter van Apple, weer het bedrijf binnengekomen. Eerst in de rol van adviseur en later als volwaardig lid van de directie.
Nextstep, het op Unix geënte besturingssysteem, bevat een aantal elementen die voor Apple zeer aantrekkelijk zijn. In de eerste plaats is dat Openstep, een object-georiënteerd platform dat onafhankelijk van willekeurig welk besturingssysteem kan worden geïmplementeerd. Daarnaast wordt Webobjects als een grote aanwinst gezien. Het is een framework dat voorziet in een koppeling tussen Html en het besturingssysteem.
Bovenal heeft Nextstep zich de afgelopen vijf jaar bewezen als een robuust platform. Genoeg redenen voor Apple om hiermee de sprong te wagen naar een next-generation operatingsystem bestaande uit de Core OS, de Blue Box, Java-ondersteuning, de Yellow Box en de Advanced Mac Look and Feel. De kleuraanduidingen verwijzen naar de eerste plaatjes die zijn gemaakt om deze strategie te presenteren. De naam voor deze metamorfose is Rhapsody.

Gekleurde dozen

De Core OS wordt gevormd door de aangepaste low level services uit het Nextstep besturingssysteem, de Blue Box is de api voor de huidige generatie Macintosh-applicaties, de Yellow Box is een superset van Openstep en de Advanced Mac Look and Feel is de laatste versie van de gebruikerslaag uit de oorspronkelijke Macos aangevuld met handige zaken uit de interface van Next Software. De ingebouwde Java-ondersteuning toont aan dat ook Apple belang hecht aan intranet- en Internettoepassingen.
Om een cultuurschok te voorkomen zal het oude Macos voorlopig niet alleen gehandhaafd blijven, maar ook nog verder worden ontwikkeld. Dat beweren zegslieden in Cupertino tenminste. Mede dankzij het goede basismateriaal van Next Software is Apple erin geslaagd om binnen luttele maanden Rhapsody op de Powerpc aan de praat te krijgen. Eerder hadden de Apple-technici al de toolbox en de gebruikerslaag uit het Macos losgeweekt. Dat kwam nu goed van pas.
Op de World Wide Developers Conference 1997 kon Apple al laten zien dat vrijwel alle bestaande Macintosh-applicaties probleemloos onder het nieuwe besturingssysteem werken. Hiermee is dus naast de Core OS en de Yellow Box, ook de Blue Box-api een feit geworden.
Apple moet zich al snel gerealiseerd hebben dat het met Nextstep een zeer modulair opgebouwd besturingssysteem in handen had. Jobs en zijn medewerkers hadden hun werk goed gedaan. Het blijkt immers dat voor de Yellow Box een grotere toekomst is weggelegd dan alleen maar te fungeren als onderdeel van Rhapsody. Overigens is Rhapsody zelf dankzij de aard van de Yellow Box ook niet gebonden aan alleen de Powerpc-architectuur van Apple.

Nieuwe strategie

Wat is er eigenlijk aan de hand? Apple lanceert niets minder dan een nieuwe strategie, omdat met de Yellow Box software-ontwikkelaars in de gelegenheid worden gesteld om met één set broncode programma’s te compileren voor verschillende besturingssystemen. Dit zijn in eerste instantie Rhapsody voor de Powerpc en het doorontwikkelde Mac OS, maar ook een Rhapsody voor Intel-computers, ja zelfs voor Windows 95 en Windows NT. Door de Yellow Box op diverse platformen beschikbaar te stellen hoopt de fabrikant nieuwe ontwikkelaars aan te trekken. Daarnaast zullen bestaande Macos- en Openstep-ontwikkelaars de gelegenheid krijgen om hun markt uit te breiden.
Met een Java-api is de Yellow Box ook geschikt om een directe koppeling met Java-programma’s te realiseren. Hierdoor kunnen applicaties voor het Yellow Box-platform geheel in Java worden geschreven. Een droom van veel ontwikkelaars gaat zo in vervulling: applicaties die zij voor een object-georiënteerd platform bouwen, kunnen zonder hercompilatie onder diverse besturingssystemen beschikbaar komen.
Apple positioneert zich in één klap als leverancier van een platform waarop serieuze en zeer krachtige Java-applicaties kunnen worden gebouwd.
Het object-georiënteerde karakter van de Yellow Box belooft kortere ontwikkeltijden voor nieuwe applicaties en betere onderhoudbaarheid van de programmatuur. Veel ontwikkelaars zijn vooral gecharmeerd door de prebuilt en herbruikbare objecten, waarmee een applicatie vormgegeven kan worden. Dit kunnen eenvoudige buttons zijn, maar ook complete objecten voor tekstverwerking of beeldbewerking. Programmeren kan zo voor een deel worden teruggebracht tot het assembleren van objecten uit de Yellow Box of uit de koker van derden.

Yellow Box architectuur

De opbouw van de Yellow Box reflecteert enerzijds de sterke multimediale kanten van het Mac OS en anderzijds de eigenschappen die het van huis uit heeft meegekregen.
Apple is nog steeds nummer één in de professionele multimedia-wereld. De technologie die voor deze toppositie heeft gezorgd, is Quicktime. Maar ook Quickdraw 3D en Quicktime VR zijn zeer populair in die wereld. Deze elementen, die ook ontwikkelaars buiten het audiovisuele terrein veel te bieden hebben, zijn daarom terug te vinden in de Yellow Box. Apple hoopt hiermee dat vooral Windows-ontwikkelaars een actieve belangstelling gaan tonen voor dit platform.
Door te voldoen aan de Yellow Box-api zal een applicatie altijd de ‘smoel’ van het onderliggende besturingssysteem krijgen. Maar de Yellow Box is méér dan alleen een platform-onafhankelijke gebruikerslaag. Zo heeft de Yellow Box ingebouwde database-ondersteuning via het Next Enterprise Objects Framework (Eof). Naast standaard-Java, zal Apple de Java Foundation Classes ondersteunen en zal de Yellow Box direct vanuit Java te bereiken zijn. Dit levert een krachtige crossplatform– en een volwassen Java-omgeving op. Bovendien
hoeven Yellow Box-gebruikers zich niet meer bezig te houden met low-level netwerkproblemen. De ingebouwde ondersteuning van Corba/Iiop maakt de ontwikkeling van robuuste, flexibele toepassingen mogelijk, die zijn in te zetten in een heterogeen netwerk. Een object request broker zal eveneens deel uitmaken van de ondersteuning. Aangezien Apple zich ook opwerpt als leverancier van een ontwikkelomgeving voor Windows 95 en NT, zal de Windows-versie van de Yellow Box kunnen profiteren van native Windows-functionaliteit zoals Win32-calls en Ole/Com. Ook Activex-controls blijven gewoon beschikbaar. Het is Apple’s bedoeling om een naadloze aansluiting te krijgen met deze besturingssystemen.
Internet is een ander terrein waar Apple een belangrijke rol speelt. Daarom is Internet-based mail, messaging, directories en security in de Yellow Box ingebouwd. Bovendien zal de ontwikkelaar via het Webobjects-framework in staat worden gesteld om toepassingen te bouwen die zeer nauw met Internet verbonden zijn.
Het wordt mogelijk om applicaties te bouwen met herbruikbare componenten. Applicaties kunnen worden uitgebreid met dynamisch te laden programmatoevoegingen. Bovendien kunnen visuele gereedschappen worden gebruikt, zoals ‘componenten-palletten’. Applicaties worden dan samengesteld uit ‘hapklare brokken’. Javabeans en Activex zullen volledig worden ondersteund. Wanneer de Yellow Box onderdeel is van Rhapsody voor Intel of Powerpc, zal deze pre-emptive multitasking, memory protection, multithreading, en symmetrische multiprocessing aan de kern van het besturingssysteem toevoegen. Deze opsomming van extra functies maakt duidelijk dat de Yellow Box veel meer is dan een platform-onafhankelijke gebruikerslaag.

Hardware

De hardwarebouwers maken zich op voor een race tegen de systeemklok. De nieuwste ontwerpen vertonen snelle systeembussen, inline caching en optimalisaties in de cpu-to-bus ratio. Asynchrone systeembussen hebben minder overhead in de communicatie met pci-gleuven, scsi-controllers en het Ram-geheugen. En vooral de Powerpc schakelt op dit moment over naar een hogere versnelling. Alle tekenen wijzen er op dat de Pentium-varianten, met of zonder MMX, het tempo niet meer zullen kunnen bijbenen.
Dit jaar nog zal Apple een nieuw systeemontwerp lanceren, Kansas genaamd. In de eerste maand van het volgend jaar wordt een tweede ontwerp, Gossamer, gepresenteerd. Kansas krijgt de G3, een telg uit een nieuwe generatie Powerpc-cpu’s, met een kloksnelheid van minimaal 266 MHz. De cpu-to-cache communicatie wordt op 100 MHz gevoerd. Dat is een verdubbeling ten opzichte van de huidige generatie. De pci-systeembus zal volgens welingelichte bronnen, nog op 50 MHz zijn werk doen.
Gossamer is de opstap naar het Common Hardware Reference Platform (chrp), maar Gossamer voldoet nog niet geheel aan deze open architectuur. Met de publicatie van de chrp-specificaties hoeft Apple in de toekomst de ontwerpen van klonenbouwers niet meer te certificeren. Boze tongen beweren dat Apple bewust het certificeren van chrp-systemen heeft vertraagd, om zelf te kunnen schitteren met razendsnelle systemen. Want hoewel Gossamer uitkomt met de Powerpc 604e op 300 MHz en 350 MHz en een systeembussnelheid van 66 MHz, heeft Tatung al een prototype chpr-systeem getoond met een asynchrone 75 MHz-systeembus en een G3-processor.

Wedergeboorte

Zal Apple in staat zijn om een ander goed besturingssysteem, Beos, van het lijf te houden? Beos is lean and mean en zeer aantrekkelijk voor software-ontwikkelaars. Hoewel het Beos straks ook voor het Intel-platform te verkrijgen is, werpt Beos zich in het marktsegment van het Macos op als een regelrechte concurrent van Apple. Maar tegelijk wordt met het Beos het vertrouwen in de op Powerpc gebaseerde machines vergroot.
Een andere bedreiging wordt wellicht gevormd door de opkomst van de NC. Toch zal een doorbraak van de NC eerder Microsoft dan Apple treffen, aangezien de cost-of-ownership van een PC ongunstig afsteekt ten opzichte van een Macintosh.
Er is straks geen ruimte meer voor een monolitisch besturingssysteem. Unix, Dos, Windows 95, Windows NT, de NetPC, de NC, de kleine besturingssystemen voor Set Top Boxes, cellulaire telefoons en ook de besturingssystemen van Apple zullen hun plaats hebben die afhankelijk is van de lokale situatie. Java is de lijm die alles verbindt.
Analist Bossey van het investeringsbureau Robert M. Cohen & Company verklaarde dat, ondanks alle tumult rond Apple, 1998 gezien moet worden als het jaar van de wedergeboorte. Er zijn inderdaad tekenen dat het vertrouwen in de fabrikant weer toeneemt. In de eerste twee weken na het verschijnen van het Macos 8 zijn er 1,2 miljoen exemplaren verkocht. En ook in Europa zit er weer groei in de hardware-verkoop.
De huidige besturingssystemen van Apple maken voor het eerst volledig gebruik van de kracht van de onderliggende hardware. En de hardware is krachtiger dan ooit. Met de Yellow Box heeft Apple weer een winner. Het ziet er naar uit dat het bedrijf uit Cupertino voldoende troeven in handen heeft om snel uit de rode cijfers te komen.
 
John Bouwens is Mac Os-specialist en eigenaar van Solutions and Projects in Amstelveen.