De tijd van SDM 1, 2 en 3 (‘Systems Development Methodology’) als standaardontwikkelmethode voor IT-systemen ligt al een tijdje achter ons. Dat wil niet zeggen dat sdm niet af en toe nog een nuttig naslagwerk kan zijn. Sdm was oorspronkelijk een sequentieel fasemodel, ook wel watervalmethode genoemd. Het kostte soms twee jaar om van definitie tot implementatie te komen. Het grote nadeel was dat de omgeving en dus de specificaties tegen die tijd vaak drastisch veranderd waren, waardoor een systeem al achterhaald was bij oplevering.
‘Rapid prototyping’ of ‘rapid application development’ (rad) zijn bedoeld om dit probleem te ondervangen en de doorlooptijd significant te bekorten. Definitie, ontwerp en implementatie worden parallel uitgevoerd. Rad is een methode die organisaties in staat stelt om strategische informatiesystemen niet alleen sneller, maar ook tegen lagere kosten en tegen gelijkblijvende kwaliteit te ontwikkelen. De methode omvat het gebruik van kleine en goedgetrainde ploegen, evolutionaire prototypen, krachtige en geïntegreerde gereedschappen, hergebruik van objecten op basis van centrale databases, interactieve werksessies voor het verkrijgen van specificaties en rigide tijdslijnen waarbinnen gewerkt moet worden (http://www.systemhouse.mci.com/shltdemo/tree/d0/14/621.htm). Het gevaar bij rad is dat het concept en de specs liever vergeten worden en dat er vervolgens niet tijdig keuzes gemaakt worden. Wanneer er helemaal geen concept wordt ontwikkeld, gaat het project zwalken: dat kost veel tijd en energie en levert onnodige frustraties op.
Rad is in ieder geval geen luxe, maar een noodzaak in een steeds turbulentere markt. De Internetdynamiek in sommige bedrijfstakken dwingt om soms binnen drie maanden een volledig nieuwe dienst op de markt te zetten, waarbij ook de bijbehorende systemen van de grond af aan opgebouwd moeten worden. Dit was het geval voor ondermeer het e-mailsysteem en het abonneeregistratiesysteem voor het Net op basis van onder meer Mcis. Nood breekt wet, en dan blijkt alles ineens mogelijk te zijn. Rad past in het streven – aldus Hein & Ramus in hun Internetpresentatie – om IT-kosten beheersbaarder te maken en ’time-to-market’ voor nieuwe diensten drastisch te bekorten (http://www.diab.com/present/pittcon96a/index.htm). Tijd is de meest schaarse grondstof aan het worden, wat duidelijk wordt op de Rapid News site waarin teksten elkaar snel afwisselen. Rapid News bericht over tijdcompressie-technologieën, en heeft een Europese en een Noord-Amerikaanse web-uitgave, die nog behoorlijk in de kinderschoenen staan. In de samenvatting van het laatste Europese nummer wordt eveneens de nadruk gelegd op het verkorten van ’time-to-market’ (http://www.rapidnews.com/). Voor rad zijn – zoals gezegd – krachtige gereedschappen nodig. Als zodanig in de markt gepositioneerde producten zijn Sybase Powerstudio, Microsoft Visual Basic, Powersoft Powerbuilder, Oracle Developer/2000, en Borland Delphi voor visueel programmeren (http://www.zdnet.com/cshopper/top100/cshp0057.html). Er zijn drie grote trends in rad-gereedschappen: multi-tier ontwikkelmogelijkheden waarbij de ontwikkelaar een client/server-applicatie over meerdere applicatie-servers splitst, web-ondersteuning, en de mogelijkheid om Activex controls en Java- applets te genereren (http://www.byte.com/art/9706/sec7/art6.htm). De meeste van de genoemde tools ondersteunen deze drie trends.
Om rad succesvol toe te passen is vooral een stevige projectdiscipline nodig, en daarbij een radicale, doelgerichte en tegelijk efficiënte aanpak van een IT-probleem: op militaire wijze een commando-actie uitvoeren in de software-jungle die menig systemenpark van een groot bedrijf is geworden. Af en toe knapt er een liaan en stort er een oersysteem met donderend geraas omlaag. Rad is mogelijk geworden omdat IT steeds makkelijker te kneden valt. Tegelijkertijd is rad – zeker binnen Internet – een bittere noodzaak, nu web-tijd veel sneller loopt dan de ‘gewone tijd’. Internet – als creatieve, intelligente gemeenschap – heeft ontwikkelprocessen dramatisch versneld door een snellere verspreiding van kennis, een snellere distributie en een betere interactie met doelgroepen en collega’s (http://www.mcb.co.uk/services/conferen/dec95/rapidpd/rapidpd.htm). Dat web-tijd schaars is, is goed te zien aan dynamische web-applicaties die een onmisbare waarde hebben in het spel van infocompetitie tussen dienstenaanbieders op Internet. Een aantrekkelijke site verandert van moment tot moment en is net zo dynamisch als een radio- of tv-zender. Voor het Web gaat het dus om meer dan rad: direct en continu programmeren. Tijd als vertraging moet uitgebannen worden. De beste tijddoder, de ontwikkelaar die de kortste doorlooptijden weet te realiseren bij applicatie-aanpassingen, gaat gouden tijden tegemoet. Er zijn straks dan ook nog veel krachtiger gereedschappen nodig dan de huidige rad-gereedschappen, zodat de resultaten zichtbaar worden in seconden of minuten in plaats van in dagen of weken.
Om de drie weken schrijft dr. Martijn Hoogeveen, manager Partnership & Service Development bij PTT Telecom Internetdiensten, over de beste Internet-sites rond een interessant IT-onderwerp.
Alle http-adressen van de genoemde staan in Computable Online: https://www.computable.nl/internet.