Microsoft is door concurrenten vaak verweten dat het Java in een dodelijke omhelzing neemt. Ze zou zich niets aantrekken van de open standaarden die aan de taal ten grondslag liggen. Keith White, productmanager van de Windows-systemen, gevraagd naar het waarom: ‘Onze Java is beter’. En Java als besturingssysteem? "Java is een prima programmeertaal. Maar we geloven niet in Java als besturingssysteem."
Information at your fingertips hebben we lange tijd als doelstelling gehanteerd", aldus verklaart Keith White de visie achter Windows. "Daarmee bedoelen we het bieden van eenvoudige toegang via vensters tot de informatie die opgeslagen is in computers. Een gebruiker wil via verschillende apparaten op dezelfde manier met computers kunnen werken — dat is wat Windows doet. Een gebruiker is niet geïnteresseerd in techniek, maar wel wat hij ermee kan doen." Overigens hanteert Microsoft inmiddels een andere slogan, die inhaakt op het succes van Internet: Where do you want to go today?
Wat met ‘eenvoudige toegang’ wordt bedoeld, is wel duidelijk. Microsoft heeft hierop echter niet het alleenrecht. Er zijn meer besturingssystemen die met vensters werken. White: "Zeker, maar niet over zo’n groot bereik: van kleine draagbare apparaten tot en met grote servers, waarbij de hele reeks compatibel is. Er zijn nog enige uitzonderingen, bijvoorbeeld Windows CE 1.0. Maar versie 2.0 zal wel compatibel zijn. Compatibel betekent dat je toepassingen voor kleine apparaten op de grotere kunt gebruiken. Omgekeerd ben je uiteraard volledig afhankelijk van de beschikbare hardware-voorzieningen. Technisch gezien, zou je Win32-Api de basis kunnen noemen. Alle apparaten ondersteunen vrijwel alle netwerkprotocollen (Ethernet, TCP/IP, Token Ring, Novell enzovoort), Directx, Activex en Java. Alle apparaten vallen onder de Zai, hoewel de ondersteunde functionaliteiten enigszins verschillen."
Zai
Zai (spreek uit: zah, een van de Batman-kreten) staat voor Zero Administation Initiative en is gericht op het verlagen van de Tco (Total Cost of Ownership) van computers op het Windows-platform. De totale kosten in een bedrijf zijn meestal veel hoger dan die voor de PC zelf. Hoe liggen die kosten voor een PC in een netwerk? White: "Dat hangt sterk af van het bedrijf en de gebruikte toepassingen. In onze presentatie gebruiken wij het Gartner-model, maar er zijn veel andere modellen. Gartner baseert zich op een PC die 1800 dollar kost en komt dan uit op een Tco van 9000 dollar per jaar. Dat is dus vijf maal zoveel als de aanschafkosten. De opbouw daarvan is als volgt: 21 procent voor de kapitaalsinvestering, 12 procent voor administratieve zaken, 21 procent voor technische ondersteuning, en met 46 procent is de eindgebruiker de grootste post." Waarom? Gartner zegt dat van de 4 procent bijna een derde is toe te rekenen aan fouten en probeersels van de eindgebruiker, 18 procent aan echte cursussen, 15 procent aan zorg om de gegevens, 14 procent aan het aanpassen van toepassingen, 12 procent aan informeel leren, 7 procent aan verbruiksartikelen en 4 procent aan informele ondersteuning door collega’s." Volgens een grafiek van Microsoft zal de Tco van een 16-bit Windows-machine dalen tot 89 procent door de overgang naar 32-bit, naar 70 procent door Zai, naar 59 procent door Hydra en naar 54 procent door NetPC en NT 5.0.
White vertelt dat ze bij onderzoeken in bedrijven soms de vreemdste dingen tegenkwamen: 3000 PC’s en 300 printers waarvan niemand wist dat die door het bedrijf aangeschaft waren, één printer voor elke twee gebruikers, enzovoort. Centrale coördinatie is absoluut nodig om de situatie beheersbaar te maken, en daarvoor is gereedschap ontwikkeld in de vorm van kits. De overgang van Windows 3.1 naar Windows 95 geeft ook verbetering door het betere geheugenbeheer, een eenvoudiger gebruikers-interface, enzovoort. Verdere verbetering wordt verwacht van de NetPC, waarvan zo’n honderd Oem’s binnen enkele maanden de eerste modellen zullen verschepen. Er komen faciliteiten voor versiebeheer van de software vanuit de NT-server. Door gebruik van de Usb (Universal Serial Bus) met aansluiting van maximaal 127 apparaten, zal het geduvel met de verschillende scsi-stekkertjes tot het verleden gaan behoren. Na de vergroting van de functionaliteit zal nu de beheersbaarheid en uitbreiding van de reeks Windows-apparaten voorop staan.
Windows-familie
White legt uit dat er inmiddels een indrukwekkende reeks Windows-apparaten beschikbaar zijn of gedefinieerd. Aan de bovenkant bevindt zich (in de toekomst) de server-cluster, daaronder de multi-user NT-server Hydra add-on die eind van dit jaar beschikbaar komt voor NT 4.0 (gebaseerd op Winframe van Citrix). Daaronder de reeds bekende NT-Workstation, desktop-PC en laptop. Daaronder komen twee nieuw gedefinieerde apparaten: NetPC en Wbt. De NetPC — volgens sommigen net een echte PC — was vorig jaar Microsofts antwoord op de NC (Network Computer) van Ellison. De NetPC beschikt over een Pentium-processor, 16 MB geheugen, optie voor harde schijf, netwerkkaart, audio, afsluitbaar, enzovoort. Het nieuwste antwoord, de Wbt (Windows-Based Terminal), doet net alsof het een PC is, maar is in feite alleen een beeldscherm met Windows-faciliteiten (bedoeld ter vervanging van de oude groene, teken-georiënteerde beeldschermen van grote computers). Aan de onderkant van de reeks figureert op dit moment de Hpc (Handheld PC). Wbt en Hpc werken onder Windows CE; de NetPC onder Windows 95, of beter onder NT Workstation.
White: "Het idee achter Hydra, een veelkoppig monster uit de Griekse oudheid, dat van de NT een multi-user systeem maakt, is dat de systeembeheerder eenvoudig kan bepalen waar de verwerking plaats vindt: op de client of op de server. Als de voorzieningen op de PC beschikbaar zijn, kan het daar gebeuren. Bij de Wbt vindt alle verwerking plaats op de server, bij de NetPC kun je kiezen. Wij verwachten veel van dat concept omdat het ook geschikt is voor oudere PC’s (286, 386), Unix, Mac’s en elk apparaat met een Jvm (Java Virtual Machine). Er is een duidelijke trend in de computerwereld naar centralisatie om de beheerkosten en de kosten voor gegevensbeheer te verlagen. Dankzij Intellimirror kunnen automatisch de nieuwste versies van toepassingen en besturingssystemen geïnstalleerd worden op de dunne clients. Als de client om de een of andere reden crasht, kan de server hem weer opbrengen. Superdunne clients laten de verwerking over aan de server, zodat bijvoorbeeld een 286-PC straks met Office 97 op de server kan werken."
Java
Na deze lange introductie over de Windows-platforms, kunnen we zinnig praten over Java en Java Virtual Machine, die gecompileerde Java-instructies interpreteert en uitvoert. Waar is een Jvm beschikbaar in deze reeks apparaten? White: "Overal. Microsoft heeft zich verplicht om Java tot een succes te maken. We ondersteunen Java overal middels onze Internet Explorer, waarin de snelste Jvm ter wereld is ingebouwd. Rudimentaire versies daarvan zijn beschikbaar voor de eenvoudiger apparaten, aangepast aan hun mogelijkheden. Onze Visual J++-ontwikkelomgeving wordt door de meeste mensen in de computerwereld gezien als de beste die beschikbaar is. Onze klassenbibliotheken zijn beter dan die van anderen. Ontwikkelaars voor het Windows-platform zijn uiteraard niet gebonden aan Java, maar kunnen ook Activex en andere voorzieningen gebruiken."
Een van de ideeën achter Java, reden waarom het zo aantrekkelijk zou zijn voor ontwikkelaars van toepassingen, is write once, run anywhere. Mits er maar een Jvm beschikbaar is in een computer (Windows, Unix of wat dan ook), zal een Java-programma kunnen werken. Om dat te garanderen is Sun het 100% Pure Java-programma gestart. Onlangs heeft Paul Maritz, vice-president van Microsoft, in een interview gezegd dat Microsoft de Java Foundation Classes (Jvc) van Sun niet zal meeleveren. Dat zal vrijwel zeker betekenen dat 100% Pure Java niet te gebruiken is via Internet Explorer en omgekeerd dat Windows Java-applets elders niet werken. White: "Zoals gezegd, onze klassenbibliotheken zijn beter. Het idee dat hetzelfde programma overal gebruikt kan worden, is hoe dan ook een fictie. Dat betekent dat je het ontwerpt voor het kleinst gemene veelvoud van alle platforms, en dat ontwikkelaars geen gebruik kunnen maken van speciale voorzieningen zoals die bijvoorbeeld in Windows aanwezig zijn. Bill Gates heeft gesteld dat Microsoft Windows tot het best beschikbare Java-platform zal maken. Windows CE 2.0 is heel sterk gericht op Java. In plaats van hun toepassingen te maken voor álle platforms, zullen ontwikkelaars kiezen voor de beste omgeving waarmee inmiddels vrijwel alle gebruikers werken. Ook al zal dat betekenen dat de voor Windows ontwikkelde applets elders mogelijk niet werken." Voor velen is dit een onbevredigende situatie die ontstaat rond een idee dat zo mooi leek. Tegenstanders spreken daarom van een dodelijke omhelzing van Java door Microsoft.
White stelt verder dat er inmiddels weinig nieuwe bedrijven zijn die 100% pure Java-toepassingen leveren. De producten van Marimba, een van de bedrijven van het eerste uur, zijn ook niet 100% puur. Zijn vraag is of Java het alleen aan kan. Het grote geld zit in ieder geval in Windows-toepassingen. De signalen die hij opvangt, wijzen erop dat het grootste deel van de op Java gebaseerde toepassingen hoe dan ook voor het grootste deel in C en C++ geschreven wordt en dus platform-afhankelijk is. "Ons doel is om Java meer volwassen te maken via Windows." Overigens zijn Java en C++ sterk verwant en levert IBM bij haar ontwikkelomgeving Visualage for Java migratievoorzieningen van Activex naar Java. Het gebruik van gecompileerde C-modules zal dus vooral met snelheid te maken hebben.
White is het er mee eens dat we nog vroeg in de ontwikkeling van Java zitten. Het succes bij Windows is ook pas gekomen met versie 3.1; versies 1.0, 2.0 en 3.0 waren geen succes. Microsoft is er – op zijn zachtst gezegd – niet gelukkig mee dat Sun zelf als normcommissie voor Java wil spelen. Hoe deze ‘Java-oorlog’ zal aflopen, zal de geschiedenis leren. De recente 150 miljoen dollar die Microsoft in Apple investeerde en de aankondiging dat Microsoft software voor de Mac gaat aanpassen, zal de dominantie van Internet Explorer in ieder geval verder vergroten.
Interessante tijden
Met al dan niet 100% pure Java-applets komen makkelijk virussen de computer binnen. Sun heeft daarvoor de zogenaamde zandbak-benadering ontwikkeld, een ruimte waarin de applet mag doen en laten wat hij wil, maar waar hij niet uit mag komen. Microsoft heeft gekozen voor een benadering met door derden geauthenticeerde applets. Hoe werkt dat? White: "Wij werken samen met Verisign en enkele andere organisaties voor de certificatie door derden. De partijen, Trusted Third Parties ofwel Ttp’s genoemd, kennen de maker en geven een garantie van betrouwbaarheid af. De ontvangende PC zal een applet en zijn Ttp melden bij de gebruiker die de keuze heeft de applet te installeren of niet. Ik begrijp overigens dat Sun inmiddels ook over deze benadering denkt omdat de zandbak beperkingen kent."
Het gaat niet alleen om virussen via applets, maar ook om virussen die met bestanden meekomen. Volgens kenners zijn er inmiddels meer dan vijfhonderd verschillende macrovirussen voor Microsoft Word gesignaleerd! Hoe komen we van die plaag af? White: "Daarvoor is nog geen universele oplossing gevonden, helaas. Na Unix zijn wij kennelijk aan de beurt als doelwit van de hackers. We zijn druk bezig alle gevonden gaten en lekken te dichten. Daarvoor is een speciale groep binnen Microsoft geformeerd. Er is een uitgebreide Web-site met allerlei informatie over beveiliging (www.microsoft.com/security/)."
Een open netwerk heeft grote voordelen, laat White even later zien bij een demonstratie van de NetPC. Het demo-effect sloeg even toe, maar het was duidelijk te zien dat de beheerder heel eenvoudig de centrale toegang kan regelen en kan bepalen welk gedeelte van de verwerking plaats vindt op de server en welk deel op de client. Ook bepaalt de beheerder welke functionaliteit een gebruiker krijgt. Veranderingen daarin door de gebruiker worden automatisch gecorrigeerd.
De netwerkcomputer (NC) van Oracle en Java van Sun moeten de Pentiums van Intel en de programmatuur van Microsoft overbodig maken. Het is de vraag of dat op korte termijn zal lukken, gezien de huidige hegemonie van Windows en de door veel bedrijven geplande overgang naar NT-servers. Op de lange termijn? Dan zijn er natuurlijk ook nog de ‘echte’ mainframes waarvan de ontwikkelaars ook niet stil hebben gezeten. Het centrale mainframe zal voor veel organisaties een aantrekkelijk alternatief worden, aangezien deze nieuwe parallelle kolossen steeds sneller, goedkoper en eenvoudiger in het beheer worden en uitermate goed beveiligd zijn. Chinezen wensen elkaar bij het afscheid toe ‘in interessante tijden te mogen leven’. Het is niet altijd duidelijk of het oprechte wens of een verwensing is. De IT-wereld gaat ‘interessante tijden’ tegemoet.
Hein van Steenis,
freelance medewerker Computable
