Humor heeft ‘ie. Op zijn homepage troffen we Linus versie 2.0 aan: zijn pasgeboren dochter Patricia Miranda. We hebben het over Linus Torvalds (26), de in Internetkringen als een god vereerde ontwikkelaar van Linux, een 32-bits Unix-kloon voor de Intel x86-processor.
Hoewel Linux in de professionele IT-wereld vrij onbekend is, draait het op meer dan een miljoen computers. Vooral als goedkoop en robuust fundament voor een webserver is Linux bruikbaar. Zeker nu een stuk of vijf bedrijven Linux bundelen met allerlei andere nuttige (applicatie)software (bijvoorbeeld een gui-desktop en WordPerfect tekstverwerker) en die bundel voor weinig geld op CD-Rom distribueren. Er is sind eind vorig jaar zelfs een commerciële Windows-emulator (Wabi) voor Linux beschikbaar.
Geen cent
Wat Torvalds een jaar of zes geleden in zijn eentje begon, heeft zich ontwikkeld tot een interessant technologisch experiment. Linux is een prachtig voorbeeld van de kracht en het wereldwijde bereik van Internet. Onder Torvalds supervisie werken over de hele wereld vele tientallen programmeurs enthousiast aan verbeteringen en uitbreidingen van het besturingssysteem. Inmiddels is Linux uitgegroeid tot een operating system dat op verschillende platformen draait (Intel x86; Alpha; Sparc; Mips en PowerPC) en features kent als symmetrische multi-processing.
Linus Torvalds en zijn mede-auteurs krijgen daarvoor geen cent. Ze doen het voor het plezier en de erkenning. Voor Linus zelf blijft dat de grootste drijfveer. Alle aanbiedingen van grote bedrijven die hij tot nu heeft gekregen, wimpelt hij af. Torvalds woont nog steeds in een bescheiden flat in Helsinki en sinds een jaar of twee staat hij voor een bescheiden bedrag op de loonlijst van de universiteit van Helsinki. Hij krijgt daar alle ruimte om zich aan de verdere ontwikkeling van Linux te wijden.
Onbetaalbaar
Het succes van Linux toont verder aan dat voor de bouw van ingewikkelde software als een besturingssysteem niet veel programmeurs nodig zijn. Het gaat erom dat een goede programmeur als dirigent fungeert. Iemand die weet waar hij naar toe wil en die de structuur van het programma doorgrondt. De jonge Fin bezit die kwaliteiten.
Torvalds avontuur begon eind 1990. De armlastige student kocht zijn eerste PC en was niet tevreden met Dos. Programmeerervaring had hij opgedaan met een oude Commodore thuiscomputer en met een mainframe op de universiteit. Linus raakte vooral geïnteresseerd in de Intel x386-processor van zijn nieuwe PC.
De 386 was qua architectuur een enorme verbetering ten opzichte van zijn voorganger. Maar Dos maakte geen gebruik van de nieuwe mogelijkheden. "Ik wilde dus geen Dos", vertelt Linus. "Maar wat dan wel? Het goedkoopste Unix-systeem voor de Intel was onbetaalbaar: vijfduizend dollar."
In het voorjaar begon Linus daarom zelf enkele onderdelen te schrijven: een terminal emulator, een file systeem en wat hardware drivers die het mogelijk maakten om files te lezen en op diskdrives te schrijven. Linux versie 0.01 was geboren.
Eind 1991 maakte Linus zijn werkstuk voor iedereen beschikbaar via het Internet. We moeten ons bedenken dat het Internet uit die tijd van een andere orde was dan we nu gewend zijn. Het Web bestond nog niet. E-mail, ftp, telnet en gopher (wie gebruikt het nog?) waren de belangrijke applicaties.
Opportunistisch
Nadat Linux aan de (relatieve) openbaarheid was prijsgegeven, stroomden de reacties binnen: wat men miste, wat beter zou kunnen. Ook kwam er softwarecode retour van mensen die verbeteringen voorstelden. Zo rijpte het besturingssysteem. In februari 1992 werd versie 1.0 gelanceerd.
De meest recente, belangwekkende verbetering (versie 2.0) dateert van vorig jaar juni. Linux wordt sindsdien zelfs enthousiast ontvangen door de ‘serieuze’ IT-wereld. Dat heeft veel te maken met de ondersteuning van een aantal bedrijven die Linux op de CD-Rom zijn gaan verkopen. Door er een ‘graphical user interface’ (gui) aan toe te voegen en de installatieprocedure een stuk gemakkelijker te maken, leveren zij meerwaarde. Bovendien bundelen de commerciële leveranciers nog een vracht aan applicatiesoftware met het besturingssysteem.
Vorig jaar werd een dergelijk verpakte Linux (Red Hat Software Linux 4.0) door het Amerikaanse vakblad InfoWorld tot het beste desktop operating system van 1996 uitgeroepen. Linux moest deze titel overigens delen met Windows NT 4.0 Workstation. Red Hats Linux brengt een aantal van de beste eigenschappen bijeen, zo stelt het blad. Een Metro/X Windows accelerator, echte ‘plug and play autodetection’ en een multiprocessor kernel plus een op Windows 95 lijkende gui.
Hardwareleveranciers zijn uiteraard blij met Linux. Weer een nieuw besturingssysteem erbij, waarvoor men bovendien niet zelf de support hoeft te verzorgen. Maar niet iedereen is enthousiast. In NT Today, de nieuwsbrief voor Windows NT-gebruikers, somt men nog eens de bezwaren op van een freeware-besturingssysteem als Linux.
"Een goed besturingssysteem", zo schrijft NT Today, "moet aan vier eisen voldoen. Standaardisatie, betrouwbaarheid, veiligheid en snelheid. Linux voldoet enkel aan de laatste: snelheid. Snelheid van verwisseling (elke twee, drie maanden een nieuwe kernelversie), snelheid van hardware adaptie, snelheid van verplaatsen. Een bioloog zou van een virus kunnen spreken, zeker nu Linux opportunistisch gedrag begint te vertonen."
Bedreiging
Met de laatste opmerking verwijst de auteur waarschijnlijk niet naar Linus zelf, maar naar de commerciële leveranciers die het besturingssystem met verve zijn gaan verspreiden en ondersteunen. Behalve de al genoemde Red Hat Software is vooral Caldera bezig het operating systeem te promoten.
Caldera is opgericht door oud-Novell directeur Ray Noorda en richt zich op de zakelijke markt. Of Caldera’s Linux een potentiële bedreiging voor Windows NT zou kunnen vormen, valt overigens te bezien. "Enkel als een kant-en-klare Webserver-oplossing", zegt analist Rob Enderle van de Giga Group, een Amerikaans adviesbureau, "heeft Linux een serieuze kans. Buiten dat: Caldera’s Webserver is zo goedkoop dat er geen enkele concurrentie mogelijk lijkt."
Inmiddels probeert Caldera meer naar de bovenkant van de markt te kruipen. Behalve de gratis Apache Webserversoftware (ook al freeware) voegt Caldera de commerciële Fasttrack Server van Netscape toe, bovenop de Java Virtual Machine. De nieuwste, uitgebreide versie van Caldera’s OpenLinux moet daarom nu 299 dollar kosten.
Ambities
Daarvoor krijgt men tevens ondersteuning van Netware en IBM-mainframes door de toevoeging van een SPX-protocol stack en Systems Network Architecture (SNA) protocollen. Een eenvoudiger, maar nog steeds van veel applicatie-software voorziene basisversie hoeft slechts 59 dollar te kosten.
Dat anderen verdienen aan Linux stoort Linus Torvalds in het geheel niet. Hij lijkt niet de wens te koesteren om zo rijk en beroemd te worden als Bill Gates of Marc Andreessen. "Maar", zegt Linus, "dat wil niet zeggen dat ik helemaal geen ambities heb. Ook ik wil de wereld veroveren." Humor heeft ‘ie.
