Wie de laatste tijd wel eens een Amerikaans computer-tijdschrift heeft opgeslagen zal het zijn opgevallen dat de advertenties voor notebooks die voor bureau-pc’s in aantal beginnen te overtreffen.
De draagbare computer is zo krachtig geworden dat hij zich kennelijk in een groeiende populariteit mag verheugen. Bij de meeste IT-trends volgt Europa de Verenigde Staten op eerbiedige afstand. Maar de Oude Wereld heeft een sterke troef in handen om bij de notenbooks niet achteraan te blijven hinkelen: het GSM-netwerk. In een tweetal verhalen onderzoekt Computable de techniek van de draagbare computer en het zakelijk gebruik van mobiele datacommunicatie. GSM en het notebook: voorsprong door techniek?
Tot voor enkele maanden was de keus tussen een notebook en een bureau-model bij de aanschaf van nieuwe computers betrekkelijk simpel. De draagbare computer was immers van een dubbel prijskaartje voorzien: minder prestaties voor aanzienlijk meer geld. Duurder zal het notebook voorlopig nog wel blijven, als we de fabrikanten mogen geloven. De kloof in prestaties en functionaliteit is zeer snel kleiner aan het worden. De kloksnelheid van de MMX-chip van Intel in de krachtigste mobiele computers ligt nog maar 34 Hz onder die van een bureau-computer (200 MHz om 166 MHz).
De nieuwe generatie notebooks krijgt in ieder geval grotere schermen. De meeste machines zijn thans uitgerust met 11,3 inch schermen, de duurdere met een scherm van 12,1 inch. In de Verenigde Staten zijn de eerste 13,3-inch schermen al gesignaleerd: ze hebben een resolutie van maar liefst 1.280 bij 1.024. Deze schermen, met een beeldvlak dat dicht bij dat van een 14 inch monitor ligt, maken het notebook wel groter en zwaarder. De uitrusting met CD-rom drive (6-speed tot 12-speed), ram-geheugen (standaard meestal 16 MB meegeleverd) en harde schijf (1 tot 2 Gb) bevindt zich inmiddels op vergelijkbaar niveau. Multimedia onderweg is voor de meest veeleisende gebruiker niet meer onmogelijk, alleen nog een beetje kostbaar.
Algemeen directeur Peter van Haendel van Intel Benelux onderschrijft dat de kloof tussen desktop en notebook kleiner wordt. "Ze kruipen naar elkaar toe. We zijn een marktgedreven bedrijf en moeten erkennen dat notebooks in geringere aantallen verkocht worden dan sommigen gehoopt hadden", is zijn diplomatieke commentaar. De klanten van met name de duurdere draagbare PC’s zijn gewend geraakt aan een zekere prestatie van hun bureaucomputer. "En laten we eerlijk zijn: in beeldkwaliteit en verwerkingskracht is de notebook tot nu toe achtergebleven." Het gaat in dat marktsegment met name om kwaliteit en prestaties. "Prijs is daarbij van minder belang, is mijn inschatting", aldus Van Haendel.
Nu de ‘vaste’ en draagbare variant van de PC kwalitatief zo dicht bij elkaar liggen, dient de notebook zich aan als een waardige vervanger van de bureau-PC. Waar nodig voorzien van een klassiek toetsenbord met muis en een monitor resteren nog maar weinig redenen – buiten de prijs – die dwingen tot een keus tussen mobiel of vast.
Mobiele module
Het eind van de technische ontwikkeling van notebooks is nog lang niet in zicht. Chip-fabrikant Intel is de afgelopen weken met opmerkelijk nieuws gekomen met de aankondiging van een ‘mobiele module’. MMX Pentium processor (maximaal 166 Mhz), secundaire L2 cache en de zogenaamde ‘noordbrug’ van de nieuwe 430TX PCI chip-set zitten op een losse kaart. De verbinding met de componenten van de ‘zuidbrug’ van de chip-set op de hoofdkaart loopt via een PCI-bus van 3.3 V en een 64-bit geheugenbus met hetzelfde voltage. De nieuwe chip-set ondersteunt technologieën als Concurrent PCI (verbeterde multi-media prestaties), Ultra DMA (sneller ophalen van data), de Universal Serial Bus (USB; supersnel interface voor randapparatuur als losse schijven en digitale camera’s) en synchroon dram-geheugen. Intel hoopt met de ‘mobiele module’ het ontwerp van notebooks te vereenvoudigen en fabrikanten daarvan een gemeenschappelijke moederkaart te bieden, die verschillende processoren aankan. Deze zomer nog verschijnen de nieuwe MMX Pentium-modules en volgend jaar de nieuwe mobiele P6-chip van Intel, luisterend naar de werktitel Deschutes. Een hergebruik van het moederkaart-ontwerp dus.
Van Haendel: "Intel biedt zo bouwstenen aan die het producenten van notebooks makkelijker moeten maken om ze sneller op de markt te brengen." Daarmee lijkt Intel de strategie die ingezet is voor de bureaucomputers nu ook ‘mobiel’ te maken: niet slechts de kale chips leveren, maar complete ontwerpen van moederkaarten voor de (mobiele) PC.
Marktleider Toshiba reageert bij monde van marketing-manager Fred Akihary vooralsnog gereserveerd op de mobiele module. "Wij kijken in eerste instantie naar het totale product, niet zozeer naar het upgrade-pad van de cpu. Onze notebooks moeten mobiel blijven, en dus robuust. Opwaarderen van cpu-chips in notebooks is echt iets anders dan bij bureaucomputers."
Laag energieverbruik
Toshiba werkt overigens nauw samen met Intel bij de ontwikkeling en introductie van nieuwe technieken, aldus Akihary, en is in een vroeg stadium op de hoogte van product-lanceringen van Intel. "Daardoor zijn we in staat om zo’n zes tot zeven weken na de lancering door Intel met nieuwe machines op de markt te komen."
Nog veelbelovender laat zich de introductie aanzien van de kwart-microntechnologie, die Intel op 15 april aan de vakpers demonstreerde. Computable berichtte daar vorige week op pagina 7 over in de rubriek ‘Platformen’.
Het eerste product dat Intel met behulp van de .25-micron halfgeleidertechnologie ontwikkelt, is de Tillamook, een chip die met zijn bijna gehalveerde stroomverbruik van 1,8 V buitengewoon geschikt lijkt voor notebooks. Van Haendel van Intel Benelux houdt het op een kloksnelheid van de chip van "op of boven de 200 MHz". Bij de introductie in de VS sprak Intel van 233 MHz. Daarmee zou de Tillamook de snelste Pentium MMX-chip van het moment zijn.
Volgens Van Haendel gaan samples van de nieuwe chip binnenkort naar de PC-fabrikanten. "De introductie volgt in de tweede helft van het jaar." Andere bronnen binnen Intel houden het op het laatste kwartaal. Fred Akihary van Toshiba heeft een leuke suggestie voor de lancering: de Comdex in november. Op basis van ervaringen uit het verleden mogen we de eerste notebooks van 233 Mhz nog voor Kerstmis dit jaar op de markt verwachten.
Toshiba staat kennelijk te popelen om die nieuwe chip in te bouwen in zijn notebooks. Het gehalveerde voltage vindt Akihary groter nieuws dan de precieze kloksnelheid. "Omdat het energieverbruik veel lager ligt, kan een notebook langer blijven werken op een gegeven (LiIon-)batterij. Een winst in gebruiksduur van 35 tot 50 procent is heel goed denkbaar", aldus Toshiba. "Omdat veel minder warmte hoeft te worden afgevoerd, komt er in het notebook plaats voor ’toeters en bellen’. Denk bijvoorbeeld aan Internet-connectiviteit standaard op de moederkaart of het inbouwen van geavanceerde multi-media kaarten (Mpeg-2)."
Intel zal de kwart-microntechnologie overigens niet alleen gebruiken voor mobiele chips. "Het eerste voorbeeld van de Tillamook zal niet lang daarna gevolgd worden door nieuwe chips voor de desktops. De lancering van die producten zal niet al te ver uit elkaar liggen", zegt Van Haendel.
De Tillamook is met zijn lage energiebehoefte en warmte-afgifte volgens Intel ook bijzonder geschikt als nuttige optie voor de Net-PC, waarmee Intel, Microsoft en een groot aantal PC-fabrikanten hopen de total cost of ownership van een PC-netwerk omlaag te brengen. "Omdat de koeleenheid veel kleiner is of zelfs ontbreekt, kan de behuizing van de Net-PC veel kleiner worden. De versie zonder harde schijf zou dan zelfs geluidloos werken", aldus Van Haendel.
René Rippen, coördinator Achtergrond & Opinie van Computable
