Het ministerie van Verkeer en Waterstaat sluit een ‘bedrijfsbrede’ licentie af voor het gebruik van de Ingres-database en -ontwikkelomgeving van Computer Associates. Gezien de recente negatieve publiciteit rond deze leverancier voor ‘Computable’ reden genoeg om eens poolshoogte te gaan nemen. Het werd een gesprek in een breder kader.
In de keuken kijken van een grote afnemer van de IT-industrie is altijd informatief. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat (V&W) is met een budget van zo’n 300 miljoen gulden per jaar zeker geen kleintje. Bovendien staan er de komende jaren een fiks aantal aanbestedingen op stapel, waarvan een netwerk voor verkeerssignalering en ‘rekeningrijden’ met een geschatte anderhalf miljard gulden het meest in het oog springt.
Hoewel de primaire reden voor het bezoek aan V&W in de met CA afgesloten licentie lag, bleek Herman ten Brinke, hoofd van de afdeling Informatie & Organisatie en zelf afkomstig uit het bedrijfsleven, over nog wel wat zaken zijn licht te laten schijnen. Eén van de opmerkelijkste zaken, die hij toelicht is de overschakeling van zijn organisatie (met zo’n 15.000 werkplekken en ruim 20.000 PC’s, inclusief de draagbare exemplaren) op het grafische besturingssysteem Windows van Microsoft. Ten Brinke berekende dat het, zou dit in één keer gebeuren, zo’n half miljard gulden gaat kosten.
Half miljard voor Windows
Reden genoeg om de overstap nog even uit te stellen en om de migratie gefaseerd uit te voeren. "Van die half miljard vormt maar een klein deel de investering in software en hardware. Het opleiden en trainen van medewerkers en het aanpassen van de bestaande systemen slokt het leeuwedeel van het budget op." Ten Brinke schat dat V&W zo’n twee miljard gulden aan bestaande software bezit. Hij hoopt de massale overgang naar Windows nog circa drie jaar te kunnen uitstellen, temeer omdat de onderhandelingen met Microsoft over een ‘bedrijfsbrede’ licentie uiterst moeizaam verlopen.
Nu blijkt V&W in de persoon van senior-adviseur ing. G. van den Toorn ook geen makkelijke onderhandelingspartner te zijn, zo beaamt een medewerker van CA die namens zijn bedrijf de onderhandelingen voerde met het ministerie. Van den Toorn: "De problemen van afnemers met CA die onlangs in de pers verschenen, zijn mij bespaard gebleven. Ik houd steeds een stok achter de deur om de druk op de ketel te houden. Ik zal me nooit voor honderd procent vastleggen op één leverancier. Zo blijven de leveranciers scherp."
Zo overweegt hij om in plaats van het e-mail-systeem van Microsoft een ander systeem op basis van de X.400-standaard te kopen in combinatie met een licentie voor Windows. Ook laat hij CA meelopen in de evaluatie van een pakket voor systeem- en netwerkbeheer, zodat de leverancier goed blijft presteren in bestaande contracten.
Slechte contracten
Van den Toorn: "Problemen met leveranciers ontstaan veelal uit slecht opgestelde contracten. Als er een langdurige relatie met een leverancier is opgebouwd, kan deze zich niet veroorloven wanprestaties te leveren. Mochten er toch geschillen ontstaan, dan moeten de contracten uitsluitsel bieden. In veel gevallen vormen contracten echter een bron van problemen op zich."
De keuze voor een bedrijfslicentie van Ingres leverde Ten Brinke intern wel eens problemen op. "Als er negatieve berichten in de krant komen, moeten wij onze keuze goed beargumenteren en verdedigen. Het laatste wat we willen, is dat de minister vragen gesteld worden in de Tweede Kamer."
Ook voor zichzelf hebben beide medewerkers van het ministerie de keuze voor Ingres goed beargumenteerd. Op kleinere schaal doet de organisatie al meer dan vijf jaar ervaring op met deze database. Destijds werd voor Ingres gekozen vanwege de cultuur van de leverancier. "Ingres dacht mee met onze organisatie en bood ons voorwaarden aan waarmee we niet onmiddellijk met torenhoge kosten geconfronteerd werden. Inmiddels is het gebruik van de database toegenomen en wilde V&W af van het toen overeengekomen ’teller’-systeem.
Inspraak
Technologisch gezien is er niets mis mee en ook de ervaringen van het ministerie met CA zijn vrijwel uitsluitend positief: "Er wordt snel gereageerd op problemen en we hebben het gevoel een relatief grote klant te zijn, zodat we inspraak hebben in de verdere ontwikkeling van het produkt. CA luistert naar ons; voor een bedrijf als Oracle zouden we te klein zijn om die inspraak te hebben", aldus adviseur Van den Toorn.
Andere overwegingen die tot een positief besluit over Ingres leidden, waren de omvang van CA en de daaruit voortvloeiende financiële stabiliteit en de brede basis van (grote) gebruikers over de hele wereld. "De grootste nachtmerrie is te kiezen voor een geavanceerd produkt dat over drie jaar niet meer ondersteund wordt omdat de leverancier failliet gaat."
Griezelen
Uit zijn verleden in het bedrijfsleven haalt Ten Brinke een voorbeeld aan van een softwareprodukt waarvan op een gegeven moment nog maar vijf mensen op de hele wereld kaas hadden gegeten: "Zo’n specialist werd dan per Concorde van het andere eind van de wereld overgevlogen en rekende torenhoge tarieven. Toch moet je dan de rode loper voor hem uitleggen, want de kans is groot dat hij de volgende keer niet meer komt opdraven."
Overigens heeft V&W extra maatregelen genomen om de implementatie van Ingres tot een succes te maken: de ondersteuning is uitbesteed aan vijf specialisten van EDS. "Die vijf man maken het produkt succesvol. Nu we de bedrijfsbrede licentie hebben, zou het niet goed zijn als alle medewerkers te pas en te onpas naar CA gaan bellen met hun problemen. Dat komt de relatie niet ten goede en zou een onwerkbare situatie opleveren."
Ook met EDS sloot Van den Toorn weer zo’n eigenzinnige deal af: hoewel deze aanbieder de ondersteuning voor Ingres mag leveren, zijn de servers waarop de database draait niet uitbesteed. "Dat houdt ook EDS weer scherp, want het is moeilijk te verkroppen dat je wel de ondersteuning mag leveren, maar niet de infrastructuur beheert."
Infobaan
Het ministerie van Verkeer en Waterstaat moet een voorbeeldfunctie vervullen voor Nederland op de elektronische snelweg. Daartoe heeft de organisatie het V&W-net aangelegd, een intern netwerk naar de laatste stand der techniek. Dit netwerk vormt de basis voor nieuwe toepassingen als tele-vergaderen met geluid en beeld en draadloze communicatie van ‘mensen in het veld’ met centrale gegevensbronnen.
