De vraag naar openheid en platform-onafhankelijkheid dwingt Microsoft om Activex voor andere platformen vrij te geven. Men heeft daartoe de technologie overgedragen aan de Open Group, een onafhankelijk consortium. Aarzelend geeft Bill Gates de kroonjuwelen vrij die hij jarenlang angstvallig beschermde.
Door de opkomst van Internet en bedrijfsnetwerken richt de software-industrie de ogen op platform-onafhankelijke softwarecomponenten die vlekkeloos over netwerken en tussen programma’s zijn uit te wisselen. In een bedrijfsnetwerk kunnen zulke componenten bijvoorbeeld programma-onderdelen zijn of pakketjes informatie: video’s, teksten, financiële gegevens enz. Gebruikers van netwerkcomputers of PC’s zullen deze gestandaardiseerde onderdelen naar behoefte van servers kunnen plukken.
Componenten maken software-ontwerp eenvoudiger omdat ze herbruikbaar zijn. Met deze kant en klare bouwstenen kunnen eindgebruikers hun eigen programma’s samenstellen. Functies voor omvangrijke pakketten hoeven daardoor niet steeds opnieuw te worden ontworpen, een programma of een webpagina kan eenvoudig worden samengesteld door de benodigde componenten op hun plaats te ‘slepen’. Er bestaan inmiddels verschillende standaarden voor de object-technologieën waarmee deze componenten worden vervaardigd, waaronder Opendoc van Apple/IBM en Corba (Component Object Request Broker Architecture), de standaard die overheerst in de wereld van de Unix-werkstations. De grote belofte voor het maken van netwerk-componenten is het platform-onafhankelijke Java, de nieuwe programmeertaal van Sun Microsystems. De uitwisselingsstandaard voor Java-componenten die Sun voorstelt heet Java Beans.
Ook Microsoft kon niet om Java heen en nam de taal in licentie. De softwarereus gebruikt Java als kruiwagen om zijn eigen Windows-standaarden naar Internet-omgevingen te brengen. Daardoor kreeg de ontwikkeling van Java een heel andere wending. Microsoft stelt gratis de Java-ontwikkelomgeving Visual J++ beschikbaar aan programmeurs. Een strategische zet, want Visual J++ stimuleert het gebruik van Microsofts Activex, waarmee Java-programma’s en applets in een Activex-schil worden verpakt. Sommige programmeurs noemen de technologie daarom spottend ‘Captivex’.
Oude wijn…
Als antwoord op Java en Internet stak Microsoft zijn acht jaar oude softwaretechnologie ‘Object Linking and Embedding’ (Ole) in het nieuwe jasje Activex en hoopt daarmee Java in een wurggreep te krijgen. Dankzij Ole is het bijvoorbeeld mogelijk om binnen de tekstverwerker Word een spreadsheet met Excel te maken. Sinds vorig jaar zomer haast Microsoft zich om deze technologie geschikt te maken voor netwerken. Onder de noemer Activex werd de object-technologie voor het eerst gebruikt in de nieuwste versie van het bladerprogramma Explorer 3.0 voor Windows 95 en NT.
Microsoft buit zijn ervaring met Ole uit om een voorsprong te behouden. Maar onafhankelijke softwareleveranciers dringen al langer aan op vrijgave van Activex. De technologie biedt weliswaar veel functionaliteit, maar voordat bedrijven instappen op het ontwikkelen van Activex-netwerksoftware willen ze Microsofts garantie dat de programmatuur die ze ontwikkelen niet alleen toegankelijk zal zijn voor Windows-platforms.
Microsoft heeft Activex nu overgedragen aan de Open Group, een onafhankelijk consortium. Via dit orgaan kunnen softwarebedrijven licenties krijgen om Activex-toepassingen te ontwikkelen voor Unix en andere platforms. De Open Group zal zorg dragen voor het testen en certificeren van de nieuwe produkten. Gates heeft de technologie vooral vrijgegeven om het vertrouwen van onafhankelijke leveranciers te winnen. Toch geeft hij niet alle touwtjes uit handen. Microsoft blijft controle houden over de verdere ontwikkeling van Activex en voorlopig ook over Dcom (Distributed Component Object Model).
De grote vraag is welke standaard voor softwarecomponenten gaat overheersen. Ook al heeft Microsoft Activex gedeeltelijk vrijgegeven, het zal Windows blijven bevoordelen. In Redmond heeft men er immers de meeste ervaring mee en daar houdt men de mogelijkheid om de componenttechnologie verder te ontwikkelen en te sturen. Momenteel werkt Activex nog slechts onder Windows 95 en NT. Javasoft heeft weliswaar een conceptversie van Java Beans gepubliceerd, maar Suns component-architectuur komt pas begin volgend jaar uit in versie 1.1 van de Java Developers Kit (JDK). Java Beans zal ook Microsofts Activex en Opendoc van Apple/IBM ondersteunen.
‘Geen’ meelopers
Microsoft heeft natuurlijk zijn eigen meelopers, maar door de opkomst van platform-onafhankelijke softwarecomponenten krijgen bedrijven wel degelijk nieuwe kansen. Corel, bekend van de grafische software Coreldraw, bewijst momenteel dat Microsoft niet onverslaanbaar is. Het bedrijf nam eerder dit jaar Wordperfect over van Novell. Corel Wordperfect (een zakelijk pakket met ondermeer tekstverwerker, spreadsheet en grafische software) verkoopt onder detaillisten in de VS inmiddels even goed als Microsofts concurrerende pakket Office.
Corel wil nummer één worden in Java-toepassingen voor de kantooromgeving en heeft daarbij de ogen ook gericht op de grote zakelijke gebruikers, die nu vooral door Microsoft en voor een klein deel door IBM’s Lotus worden bediend. Corel komt binnenkort met een Wordperfect-pakket uitbrengen dat geheel in Java is ontworpen (zie ook pagina 5). Deze maand kunnen geïnteresseerden al een bèta-versie, compleet met tekstverwerker, spreadsheet en grafieksoftware, van Internet downloaden. Dit is precies wat systeembeheerders nodig hebben die naar een client/server-architectuur met netwerkcomputers willen overstappen.
Microsoft is machtig, maar het is nog lang niet zeker dat het door het gebruik van zijn brute kracht weer als winnaar uit de bus zal komen. "Marketing wint het inderdaad vaak van technologie", zegt David Smith van de Gartner Group. "Het IT-slagveld is bezaaid met voorbeelden waarbij excellente technologie het moest afleggen tegen inferieure, maar beter verkochte oplossingen. Maar het is nog steeds een technologie-gedreven industrie. Ook al is Java nog niet compleet, het biedt wel de beste kansen voor platform-onafhankelijke oplossingen." RR