Decentralisatie van de verwerkingscapaciteit in netwerken met een cliënt/server-configuratie maakt het noodzakelijk om PC-systemen op te nemen in het netwerk- en systeembeheer.Petra Hirtz-Bokämper beschrijft de mogelijkheden van ‘gestandaardiseerde’ interfaces en voorzieningen voor het doeltreffend bewaken, besturen en onderhouden van PC-systemen in het hele bedrijf.
PC-systemen en PC-netwerken beheren vergt over het algemeen veel tijd en brengt hoge kosten met zich mee, en de systeembeheerder heeft weinig hulpmiddelen tot zijn beschikking. Bovendien zijn die meestal slechts lokaal te gebruiken en alleen geschikt voor afzonderlijke, specifieke probleemgevallen. Een groot deel van de voorkomende kosten voor cliënt/server-configuraties is terug te voeren op systeembeheeractiviteiten en op tijd die verloren is gegaan door het uitvallen van het systeem. De activiteiten en de systeemuitval zijn te verdelen over het configureren en onderhouden van de PC-systemen, en het opsporen van fouten erin (volgens een studie van Gartner kan twee derde van de totale kosten in cliënt/server-netwerken worden toegeschreven aan beheeractiviteiten).
Veel PC-systemen (Dos/Windows) zijn noch (helemaal) geschikt voor single network management protocol (snmp), noch uitgerust met de juiste interfaces en voorzieningen voor een gerichte bewaking, besturing en een snel – bij voorkeur preventief – ingrijpen in probleemsituaties.
Een ander probleemgebied vormt de vaak betreurde wildgroei van software, die niet zelden de hoofdoorzaak is van instabiliteit, onherstelbare storingen en veelvuldige uitval.
Derhalve dienen de PC-beheeractiviteiten in de eerste plaats gericht te zijn op consistente en veilige software-ondersteuning; inventarisatie-voorzieningen; voorzieningen voor licentiecontrole; helpdesk-functies en bewakings- en besturingsfuncties om storingen te herkennen en op te heffen, zo mogelijk zonder de gebruiker te hinderen.
Hiervoor zijn producent- en platform-overkoepelende voorzieningen en interfaces nodig, die onafhankelijk van de bestaande PC-hardware-omgeving en het besturingssysteem kunnen worden ingeschakeld en in een bedrijfsomvattend beheer zijn te integreren.
Met deze problematiek en motivatie als uitgangspunt, werd in 1992 de Desktop Management Task Force (Dmtf) opgericht. Doelstelling van de Dmtf is het definiëren van een beheerstructuur en van uniforme interfaces voor het besturen en bewaken van PC-systemen en componenten die voor PC’s gemaakt zijn; en daarmee beoogt het ook onderlinge samenwerking en beheer op desktop-niveau. Dmtf heeft nu honderd leden, waaronder alle leidende hardware- en softwarefabrikanten. Ongeveer zestig bedrijven bieden nu al produkten aan met desktop management interface (dmi)-technologie.
Dmtf-architectuur en desktop-management
Het belangrijkste element in de definitie is de desktop management interface (dmi). Een beheertoepassing, bijvoorbeeld softwarebeheer, gebruikt de dmi om beheerbewerkingen uit te voeren en relevante gegevens te benaderen, zoals de gegevens over de geïnstalleerde software.
De dmi is een lokale interface die onafhankelijk is van het besturingssysteem en van netwerk- en beheerprotocollen, en gemakkelijk door producenten is aan te passen.
De component interface (ci) wordt door produkten (componenten in dmtf-jargon) gebruikt om de toegang tot beheergegevens van de desbetreffende component te beschrijven en de componenten beheerbaar te maken.
Het beschrijven van de componenten vindt plaats in een vastgelegde vorm: het management information format (mif). Elke component beschrijft via het mif-bestand zijn beheerbare objecten (attributen). Bij het installeren van een produkt worden via de component-interface de mif-gegevens uit de database toegevoegd, zodat deze gegevens voor de servicelaag en de beheertoepassingen beschikbaar zijn.
Het mif-bestand is een eenvoudig ascii-bestand met een vastgelegde grammatica en syntaxis. Het bevat één of meer groepen. Een groep is een logische verzameling beheerbare objecten die als attribuut zijn aan te merken en met beheerbewerkingen (set/get) kunnen worden bestuurd. Op deze manier stelt het mif-bestand niet alleen statische maar ook dynamische gegevens beschikbaar. Mif’s worden grotendeels al door hardware- en softwarefabrikanten bij het desbetreffende produkt geleverd en kunnen programma-ondersteund worden gemaakt, of zijn met een teksteditor te maken en te wijzigen.
De servicelaag synchroniseert de uitwisseling van berichten tussen beheertoepassingen en componenten. Verder coördineert hij de componentinstallatie en het ongedaan maken daarvan en regelt hij de toegang tot de mif-database in uitvoeringstijd.
Deze laag bewaakt tenslotte het uitvoeren van opdrachten, regelt de gebeurtenisafhandeling door de componenten en de berichtgeving aan de beheertoepassingen.
De volgende mif’s zijn aangenomen: desktop system mif (PC-hardwaregegevens); network interface card mif; software mif; printer mif en lmo (large mailing operations) mif.
Modern mif en Server mif bestaan nu alleen nog in voorlopige versies, maar worden gerekend tot de aangenomen mif’s en worden al hier en daar aangeboden.
De in de mif’s aanwezige gegevens over de onderdelen van PC-hardware en -software, printerondersteuning en serverkenmerken alsmede over actuele status- en storingssituaties kunnen door lokale beheertoepassingen direct via de dmi worden aangeroepen. Dit geldt ook voor toepassingen die mif-conforme gegevens beschikbaar stellen.
Bedrijfsomvattend IT-beheer
Door de complexere toepassings- en gebruiksterreinen voor PC’s en de hogere eisen die daardoor aan beheer en integratie worden gesteld, bieden de nieuwste besturingssystemen functies en interfaces die aan die eisen tegemoet komen, zie figuur 1. 
Unix, Windows NT en OS/2 beschikken nu over snmp-agents die uitgebreid kunnen worden; voor Windows 95 zijn ze aangekondigd. Hiermee is niet alleen de tcp/ip-integratie van de systemen in netwerkbeheersystemen mogelijk, maar zijn er ook integratiemogelijkheden voor componenten en toepassingen door middel van eigen snmp-agents (privé management information bases).
Tegenwoordig staat snmp voor een geaccepteerde en algemeen ondersteunde standaard met betrekking tot het bewaken en besturen van netwerkcomponenten en systemen, en toepassingen in heterogene tcp/ip-netwerken. Om via de dmi beschikbare beheergegevens en -bewerkingen in een bedrijfsomvattend IT-beheer te integreren, stelt de Desktop Management Task Force snmp-voorzieningen voor. De Software Developers Kit van de Dmtf beschrijft de noodzakelijke mapping mif-mib en snmp-dmi-opdrachten.
Daarbij doet het er niet toe of de koppeling voor niet-snmp-compatibele PC’s eventueel op afstand via de snmp-proxy-technologie verloopt (het converteren van privé-gegevens naar snmp-syntaxis vanuit een uit te breiden snmp-agent op de server), of via een lokaal in het PC-systeem ter beschikking staande snmp-agent. PC-systemen worden zo in het netwerk herkend en zijn centraal te bewaken en met snmp/dmi-voorzieningen te besturen, zie figuur 2. Kritieke situaties in het PC-systeem zijn op tijd te onderkennen en op te heffen. Fouten in hardware- en softwareconfiguraties kunnen worden herkend en op toepasselijke wijze worden gecorrigeerd. 
Bovendien staan de via de dmi-aanroepbare en snmp-geïntegreerde gegevens meer beheertoepassingen ter beschikking, zoals Asset Management, Software Management, Problem Management, Performance Management, enzovoort. Zij bevorderen dus de vereiste PC-integratie in het enterprise IT-beheer.
System Management Server
Omdat de markt in toenemende mate eisen stelde, ging Microsoft zich parallel aan de Dmtf-activiteiten en -definities steeds meer toeleggen op de ontwikkeling van beheerfuncties. System Management Server (SMS) werd ontwikkeld als NT-serverprogramma, met ondersteuning voor Dos, Windows, Windows 95, Windows NT, OS/2, Novell en Macintosh. Als beheerplatform en toolset adresseert SMS de functiebereiken Software management, Inventory Management, Remote Access, en wordt door velen als de toekomstige marktstandaard beschouwd, zie figuur 3.
Microsoft, dat zelf actief Dmtf-lid is en een beslissende inbreng levert aan de mif-definities, ondersteunt en gebruikt mif-gegevensstructuren in SMS. Aangezien SMS werd ontwikkeld en op de markt gebracht, terwijl de mif-definities van Dmtf nog niet waren aangenomen, bestaat er geen volledige compatibiliteit.
Een zogeheten ‘dmi-compatibele laag’ bovenop de Common Management Agent moet de toegang van dmi-beheertoepassingen tot SMS-beheergegevens en -functies mogelijk maken. SMS zal deel uitmaken van de Microsoft-besturingssystemen van de toekomst. De release zou tegelijk met die van Windows 95 plaatsvinden, en kort daarna ook voor Windows NT. Dit is tot op heden nog niet gebeurd (red.). 
Afhankelijk van de infrastructuur van het netwerk en de organisatie van de beheerfuncties kunnen actuele beheergegevens daar beschikbaar worden gesteld waar ze nodig zijn: op desktop-, server- en beheerniveau.
Afzonderlijk of in combinatie helpen zij de stabiliteit, actualiteit en beschikbaarheid garanderen, afhankelijk van vereiste, soort en mate van integratie.
Naast de hier behandelde ‘gestandaardiseerde’ PC-beheermogelijkheden en -voorzieningen (waaronder hier ook SMS wordt verstaan), zijn er PC-programma’s die specifieke taken vervullen (bijvoorbeeld beveiliging), en programma’s die voor deelgebieden bedoeld zijn, integratieservices bieden en een nuttige aanvulling of alternatief betekenen.
Zoals eerder vermeld, biedt doelmatig PC-beheer op basis van de PC-populatie de grootste mogelijkheden voor rationalisatie. Niet alleen vanwege het kostenaspect (beheerkosten) is PC-beheer noodzakelijk voor produktief gebruik van het netwerk. Als de gebruiker van systeembeheertaken wordt ontlast, kan deze zich richten op operatieve werkzaamheden. Zo vergroot hij de tevredenheid van de medewerkers doordat systemen en toepassingen beschikbaar zijn.
Petra Hirtz-Bokämper is werkzaam bij Siemens Nixdorf Informationssysteme AG te Paderborn (D).
